Linh hoạt gỡ khó trong xuất khẩu gạo

Tuy nhiên, theo đánh giá của các cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp, ảnh hưởng này chỉ mang tính ngắn hạn. Ngành lúa gạo Việt Nam hiện đã có những nền tảng vững chắc về chất lượng sản phẩm, chuỗi cung ứng và thị trường xuất khẩu, giúp duy trì sự ổn định trong trung và dài hạn.

Tại thị trường trong nước, một số khó khăn đã xuất hiện trong ngắn hạn. Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, thị trường ghi nhận giao dịch chậm, thương lái mua dè dặt, nhiều kho chỉ thu mua cầm chừng. Nông dân chào giá cao nhưng khối lượng giao dịch thấp, đặc biệt với các giống gạo thơm.

Giá lúa cũng có những biến động: sau khi giảm hơn 1.000 đồng/kg ngay khi thông tin tạm ngừng nhập khẩu được công bố, giá đã nhích trở lại khoảng 500 đồng/kg nhờ thị trường châu Phi quay lại nhập khẩu và nguồn dự trữ quốc gia được kích hoạt.

Bên cạnh đó, giá trị xuất khẩu trong thời gian ngắn bị ảnh hưởng do giá gạo thế giới giảm, trong khi Philippines – thị trường chiếm hơn 40% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam – tạm dừng nhập khẩu trong vòng 60 ngày.

Tuy nhiên, nhiều yếu tố tích cực đang góp phần giữ ổn định thị trường. Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, vụ Hè Thu đã thu hoạch gần hết, lúa đạt chất lượng khá, lượng tồn kho tại nhiều kho thương lái không còn nhiều, góp phần giữ giá ổn định. Trong khi đó, vụ Thu Đông đang được gieo cấy đúng tiến độ, tạo tiền đề chủ động cho nguồn cung cuối năm.

Trên thị trường quốc tế, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì ổn định ở mức cao. Cụ thể, gạo 5% tấm giữ giá từ 391–398 USD/tấn trong tháng 8, cao và ổn định hơn so với Thái Lan và Ấn Độ, giúp Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh.

Ở thị trường trong nước, các dòng gạo thơm như Jasmine, Đài Thơm, Nàng Hoa… vẫn giữ được mức giá cao và ổn định. Gạo đặc sản như Nàng Nhen, Hương Lài, gạo Nhật... tiếp tục tiêu thụ tốt tại kênh bán lẻ, khẳng định vị trí của phân khúc giá trị gia tăng.

Một số doanh nghiệp xuất khẩu cho biết, ngay từ đầu tháng 9 đã có khách hàng Philippines đặt hàng cho các đơn hàng giao ngay sau khi nước này kết thúc lệnh tạm dừng nhập khẩu. Điều này cho thấy thói quen tiêu dùng gạo Việt Nam của người dân Philippines khó có thể thay đổi trong thời gian ngắn.

Tuy vậy, ngành gạo Việt Nam vẫn đang đối mặt với áp lực cạnh tranh lớn trên thị trường quốc tế. Các quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan đang đẩy mạnh chính sách trợ giá và hỗ trợ xuất khẩu. Trong khi đó, giá gạo Việt Nam đang ở mức cao hơn một số đối thủ, khiến việc duy trì các khách hàng lớn, vốn nhạy cảm về giá như Philippines, Indonesia gặp khó khăn.

Trước tình hình này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động triển khai nhiều giải pháp ứng phó nhằm đảm bảo ổn định sản xuất và xuất khẩu. Các địa phương được chỉ đạo tăng cường bảo vệ an toàn sản xuất, đẩy nhanh tiến độ thu hoạch vụ Hè Thu và xuống giống vụ Thu Đông – Mùa 2025 theo đúng kế hoạch.

Bộ cũng đang đẩy mạnh thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long”. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất như kho chứa, nhà máy chế biến, ứng dụng khoa học công nghệ vào bảo quản sau thu hoạch. Việc thúc đẩy phát triển các dòng gạo chất lượng cao, gạo đặc sản, gạo phát thải thấp cũng đang được chú trọng.

Ngoài ra, Bộ đang tích cực thúc đẩy xây dựng thương hiệu Gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế, thông qua việc tăng cường liên kết sản xuất – tiêu thụ theo chuỗi giá trị và đẩy mạnh đàm phán các hiệp định song phương, đa phương về kiểm dịch, tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm.

Các hiệp hội và doanh nghiệp trong ngành cũng được khuyến khích tăng cường liên kết với nông dân, hợp tác xã để đảm bảo thu mua ổn định, nhất là trong bối cảnh tạm ngừng nhập khẩu từ Philippines.

Đồng thời, cần đẩy mạnh cung cấp thông tin về thị trường quốc tế, tăng cường xúc tiến thương mại tại các thị trường thay thế như Ghana, Bờ Biển Ngà, Trung Quốc, EU nhằm bù đắp lượng xuất khẩu sụt giảm. Việc chủ động tạm trữ lúa, đa dạng hóa sản phẩm như gạo hữu cơ, gạo phát thải thấp cũng là hướng đi quan trọng để giữ vững chuỗi cung ứng.

Là doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào dòng gạo chất lượng cao, ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An, doanh nghiệp đã hoàn tất vụ Hè Thu và việc Philippines tạm ngưng nhập khẩu không ảnh hưởng nhiều đến kế hoạch sản xuất.

Ông Trần Tấn Đức, thành viên HĐQT Tổng công ty Lương thực miền Nam cũng nhận định, sau khi giá lúa giảm mạnh do tin tức từ Philippines và Indonesia, thị trường đã phục hồi nhờ đơn hàng từ châu Phi và chính sách kích hoạt dự trữ quốc gia.

Về dài hạn, ông Lê Thanh Tùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam cho biết, Philippines thường gia tăng nhập khẩu trong hai tháng cuối năm để chuẩn bị cho Tết, với nhu cầu dự kiến khoảng 1 triệu tấn. Nếu chuẩn bị tốt nguồn cung từ vụ Thu Đông, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu này, đồng thời mở rộng thị trường sang châu Phi và Trung Đông - nơi nhu cầu gạo chất lượng cao đang gia tăng.

Về thị trường trong nước tuần qua, theo Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, tuần qua, tại Cần Thơ, lúa Jasmine có giá là 8.200 đồng/kg, giảm 200 đồng/kg; tương tự OM 18 cũng giảm 200 đồng/kg còn 6.500 đồng/kg; lúa IR 5451 là 6.200 đồng/kg; ST25 là 9.500 đồng/kg.

Theo cập nhật của Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, giá một số loại lúa tươi được thương lái thu mua như: lúa IR 50404 ở mức từ 5.000 - 5.100 đồng/kg; lúa OM 380 từ 5.600 - 5.800 đồng/kg; lúa OM 5451 dao động mốc 5.900 - 6.000 đồng/kg; OM 18 từ 5.600 – 5.800 đồng/kg và Nàng hoa từ 6.000 – 6.200 đồng/kg; Đài Thơm 8 từ 5.700 – 5.800 đồng/kg…

Với mặt hàng gạo trên thị trường bán lẻ tại An Giang, gạo thường có giá từ 13.000 - 14.000 đồng/kg; gạo thơm thái hạt dài từ 20.000 - 22.000 đồng/kg; gạo Jasmine từ 16.000 - 18.000 đồng/kg; gạo trắng thông dụng 16.000 đồng/kg, gạo Nàng Hoa 21.000 đồng/kg; gạo Hương Lài 22.000 đồng/kg; gạo thơm Đài Loan 20.000 đồng/kg; gạo Sóc thường dao động ở mốc 17.000 đồng/kg; gạo Sóc Thái giá 20.000 đồng/kg; gạo Nhật giá 22.000 đồng/kg…

Giá gạo nguyên liệu IR 504 ở mức 7.700 - 7.850 đồng/kg, gạo thành phẩm IR 504 từ 9.500 – 9.700 đồng/kg; gạo nguyên liệu OM 380 từ 8.500 – 8.600 đồng/kg; gạo thành phẩm OM 380 dao động ở mức 8.800 - 9.000 đồng/kg.

Với mặt hàng phụ phẩm, giá phụ phẩm các loại dao động trong khoảng từ  7.200 – 9.000 đồng/kg. Giá cám khô ở mức 8.000 –9.000 đồng/kg.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo thơm 5% tấm tuần qua được chào bán ở mức từ 450-455 USD/tấn trong tuần này, giảm so với mức từ 455-460 USD/tấn một tuần trước.

Trên thị trường gạo châu Á, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đã tăng lên mức cao nhất trong ba tuần nhờ sự tăng giá của đồng baht. Các thương nhân cho biết, gạo 5% tấm của Thái Lan được chào bán ở mức từ 355–365 USD/tấn, mức cao nhất kể từ ngày 21/8, so với mức 355 USD/tấn vào tuần trước.

Nguyên nhân được cho là do đồng baht mạnh lên. Bên cạnh đó, một thương nhân cho biết các giao dịch mua bổ sung trước các đợt giao hàng cho dịp lễ Giáng sinh là yếu tố hỗ trợ đáng chú ý duy nhất.

Tại Ấn Độ, giá gạo đồ 5% tấm tuần này được chào bán ở mức từ 367-371 USD/tấn, không thay đổi so với tuần trước. Giá gạo trắng 5% tấm của Ấn Độ được niêm yết ở mức từ 361-366 USD/tấn trong tuần này.

Một nhà giao dịch tại New Delhi cho biết nhu cầu đang cải thiện do giá gạo Ấn Độ đang được giao dịch ở mức thấp hơn so với nguồn cung từ các nước châu Á khác.

Trong khi đó tại Bangladesh, nước này đã thu mua một lượng lương thực kỷ lục trong chương trình thu mua lúa gạo mùa hè năm 2025. Mặc dù có các vụ mùa bội thu, nguồn nhập khẩu ổn định và dự trữ dồi dào, giá gạo nội địa của nước này vẫn đang tiếp tục tăng.