Nam Định rộng cửa phát triển vận tải biển

Nằm trong vùng Đồng bằng sông Hồng, cách Thủ đô Hà Nội 90 km về phía Tây, Nam Định có bờ biển dài 72 km và hệ thống sông Hồng, sông Đáy, sông Ninh Cơ chảy qua, mang lại rất nhiều điều kiện thuận lợi trong vận tải đường biển và đường thủy. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhìn nhận, Nam Định vẫn chưa tận dụng hết những lợi thế này để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Một trong những nguyên nhân được chỉ ra là do tỉnh chưa hình thành đồng bộ hạ tầng giao thông; trong đó có hạ tầng cảng biển và đường thủy. Đây cũng là lý do mà trong gần 10 năm qua, Bộ Giao thông Vận tải đã dành nhiều nguồn lực để đầu tư 2 công trình trọng điểm về đường thủy với kỳ vọng đưa kinh tế biển tại khu vực Nam Định nói riêng và vùng kinh tế Đồng bằng Bắc bộ khởi sắc. 

Ông Mai Đức Tài, Trưởng Đại diện Cảng vụ Hàng hải Thái Bình tại Nam Định (Cục Hàng hải Việt Nam) đánh giá, từ năm 2014, Bộ Giao thông Vận tải đã đầu tư hơn 1.600 tỷ đồng bằng nguồn vốn vay ODA của Ngân hàng Thế giới (WB) để thi công Cụm công trình Luồng qua cửa sông Ninh Cơ (cửa Lạch Giang) và các công trình bảo vệ thuộc Dự án Phát triển giao thông vận tải khu vực Đồng bằng Bắc bộ (dự án WB6).

Sau khi tuyến luồng hoàn thành, đưa vào khai thác tháng 7/2016 đã chấm dứt được tình trạng diễn biến phức tạp của cửa sông này như thường xuyên thay đổi, bồi đắp luồng tàu qua cửa sông, qua đó tạo thuận lợi cho các tàu có trọng tải 3.000 DWT ra, vào bến cảng biển và các cảng, bến thuỷ nội địa trong tỉnh Nam Định cùng các tỉnh thành khu vực Đồng bằng Bắc bộ.

Ngoài ra, công trình trên cũng góp phần phát triển hoạt động hàng hải tại khu vực và là cửa ngõ giao thông quan trọng, giúp các tàu sông pha biển (tàu SB) có thể vào sâu trong đất liền, giảm gánh nặng cho đường bộ, giảm ô nhiễm môi trường, góp phần phát triển bền vững khu vực Đồng bằng Bắc bộ nói chung và tỉnh Nam Định nói riêng.

Cụ thể, số liệu thống kê của Cục Hàng hải Việt Nam cho thấy, công trình luồng qua cửa Lạch Giang - sông Ninh Cơ sau hoàn thành đưa vào sử dụng, lượt tàu ra, vào cảng biển Nam Định có sự tăng trưởng mạnh. Tốc độ tăng trưởng hàng hóa bình quân giai đoạn 2016-2021 tăng trên 50% một năm. Kết cấu hạ tầng hàng hải tại khu vực từng bước được đầu tư, nâng cấp. Năm 2021, hàng hóa qua cảng khu vực này đạt gần 1,3 triệu tấn. Riêng 7 tháng năm 2022, số hàng hóa qua khu vực này đã đạt gần 750.000 tấn.

Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Hàng hải Việt Nam cũng nhìn nhận, mặc dù hoạt động hàng hải tại khu vực cảng biển Nam Định có sự tăng trưởng trong những năm qua nhưng còn gặp nhiều khó khăn do các nguyên nhân chủ yếu như: nhu cầu và lượng hàng hoá thông qua cảng biển không ổn định, ngành công nghiệp đóng mới và sửa chữa tàu biển trên địa bàn tỉnh giảm sút nghiêm trọng. Vì vậy, lượng tàu thuyền ra vào khu vực cảng biển Nam Định còn hạn chế.

Đánh giá về hiện trạng và tiềm năng phát triển cảng biển tại Nam Định, Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, hệ thống cảng biển Nam Định được kết nối với tuyến hành lang đường thủy số 3 Hà Nội – Lạch Giang. Tuyến đường thủy này đã được Bộ Giao thông Vận tải đầu tư nâng cấp cơ bản đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cấp I đường thủy nội địa, đáp ứng cho các tàu có trọng tải đến 2.000 DWT có thể ra, vào các cảng, bến trên sông Ninh Cơ và sông Hồng.

Hiện nay, cơ sở hạ tầng cầu, bến cảng tại khu vực cảng biển Nam Định còn gặp nhiều khó khăn, chưa có doanh nghiệp cảng biển đầu tư xây dựng hệ thống cầu, bến cảng, thiết bị xếp dỡ quy mô để tiếp nhận tàu biển có trọng tải lớn ra, vào cảng biển. Để thúc đẩy hoạt động hàng hải tại khu vực này phát triển, UBND tỉnh Nam Định, Bộ Giao thông Vận tải cần quan tâm, tạo điều kiện thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng hàng hải.

Ông Nguyễn Xuân Sang, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho hay, theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, về quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thuỷ nội địa đến năm 2030, trong số 9 hành lang vận tải thuỷ của cả nước, tỉnh Nam Định nằm trong hành lang vận tải thuỷ Hà Nội - Nam Định - Ninh Bình với khối lượng vận tải khoảng từ 27,8 - 30,1 triệu tấn.

Về các tuyến vận tải thuỷ chính, tỉnh Nam Định có lợi thế nằm trong tuyến Hà Nội - Lạch Giang, là quy hoạch tuyến cấp I với tổng chiều dài 196 km; trong đó tuyến từ cửa Lạch Giang đến kênh nối Đáy - Ninh Cơ dài 19 km được quy hoạch cấp đặc biệt; tuyến từ kênh nối Đáy - Ninh Cơ đến cảng Hà Nội dài 177 km được quy hoạch cấp I.

Quy hoạch cấp kỹ thuật đường thuỷ nội địa có các tuyến sông Đào Nam Định (từ ngã ba Độc Bộ đến ngã ba Hưng Long) dài 33,5 km là cấp II; sông Ninh Cơ (đoạn từ cống Châu Thị về phía hạ lưu đến ngã ba Mom Rô) dài 47 km là cấp I; kênh nối Đáy - Ninh Cơ (đoạn từ ngã ba sông Ninh Cơ đến ngã ba sông Đáy) dài 1 km là cấp đặc biệt.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang, để kinh tế biển và vận tải biển của Nam Định phát triển, địa phương cần quy hoạch đồng bộ vùng kinh tế biển, ven biển, đầu tư xây dựng hạ tầng khu vực này nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh kinh tế biển địa phương. Đồng thời nghiên cứu phát triển kinh tế biển theo đặc thù của Nam Định, dựa trên nền tảng khoa học công nghệ mới, công nghệ sáng tạo để nâng cao giá trị kinh tế...

Lãnh đạo UBND tỉnh Nam Định chia sẻ, hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng ven biển tại Nam Định những năm gần đây được quan tâm đầu tư. Một số dự án lớn đã hoàn thành hoặc đang triển khai như: tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, cầu Thịnh Long, tuyến đường bộ ven biển đoạn qua tỉnh Nam Định, Khu Công nghiệp dệt may Rạng Đông…, góp phần tạo diện mạo mới, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng ven biển.

Đặc biệt, Bộ Giao thông Vận tải đang thi công Cụm công trình kênh nối Đáy - Ninh Cơ thuộc Dự án “Phát triển giao thông khu vực Đồng bằng Bắc bộ” - WB6 là dự án lớn nhất từ trước đến nay được đầu tư vào hạ tầng đường thủy nội địa ở khu vực phía Bắc. Tổng giá trị của công trình này lên tới 107 triệu USD; trong đó, nguồn vay OAD của Ngân hàng Thế giới là 78,74 triệu USD, vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam là  28,45 triệu USD.

Chia sẻ về dự án này, ông Dương Thanh Hưng, Giám đốc Ban Quản lý các dự án đường thủy (Bộ Giao thông Vận tải) cho hay,  dự án Cụm công trình kênh Nối Đáy - Ninh Cơ hiện đang đáp ứng tiến độ đề ra với sản lượng đạt khoảng 53% giá trị hợp đồng. Các hạng mục đầu tư chính thuộc Cụm công trình kênh nối Đáy - Ninh Cơ gồm: Kênh nối sông Đáy - sông Ninh Cơ và âu tàu; kênh dẫn vào âu tàu; bờ kè, đê phóng lũ.

"Dự kiến tháng 6/2023, tuyến kênh đào này sẽ hoàn thành, qua đó, giúp giảm 20% thời gian di chuyển của phương tiện thủy từ Quảng Ninh đến cảng thủy Ninh Phúc, góp phần cải thiện chi phí vận tải thủy, tạo động lực tốt cho phát triển vận tải thủy và kinh tế - xã hội tại khu vực Đồng bằng Bắc bộ.

Cụ thể sau khi kênh này hoàn thành sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tàu có trọng tải đến 2.000 tấn đầy tải, tàu 3.000 tấn giảm tải có thể lưu thông qua sông Ninh Cơ thuận lợi không phụ thuộc vào dòng nước, từ đó có thể đi sâu vào đất liền đến cụm cảng Ninh Bình, Ninh Phúc.

Nhờ đó, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững, giảm gánh nặng cho đường bộ, giảm ô nhiễm môi trường”, ông Dương Thanh Hưng nhìn nhận.

Liên quan đến phát triển cảng biển tại Nam Định, mới đây, Công ty cổ phần Xuân Thiện Nam Định đã có đề xuất xây dựng cảng Xuân Thiện Nam Định nằm trong tổ hợp dự án Nhà máy thép xanh với mức đầu tư dự kiến lên đến 35.000 tỷ đồng (tương đương gần 1,5 tỷ USD).

Theo đề xuất, giai đoạn 1 (đến năm 2030) sẽ quy hoạch 19 bến cảng. Kết cấu bến cảng thiết kế tiếp nhận cỡ tàu có trọng tải từ 5.000 đến 300.000 DWT, quy mô luồng cho tàu 100.000 DWT. Dự kiến đến năm 2030, bến cảng sẽ đáp ứng lượng hàng thông qua từ 42,6 đến 48,1 triệu tấn.

Trong khi đó về phát triển hạ tầng giao thông kết nối, UBND tỉnh Nam Định cũng đã tổ chức động thổ xây dựng đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh Nam Định với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư 2.487,5 tỷ đồng.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định Phạm Đình Nghị, tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh Nam Định với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc tạo đột phá chiến lược, tháo gỡ điểm nghẽn về giao thông đường bộ, kết nối các tuyến đường huyết mạch của tỉnh, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương./.