Ngăn hiệu ứng lạm phát kỳ vọng

Theo Cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng năm 2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước trong khi lạm phát cơ bản tăng 3,19%. Đại diện lãnh đạo Ban Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho rằng, nhờ các chính sách tài khóa và tiền tệ tiếp tục được điều hành nhất quán, linh hoạt và chủ động ứng phó với biến động quốc tế, lạm phát năm 2025 vẫn có khả năng được kiểm soát trong mục tiêu đề ra cũng như tạo dư địa cho tăng trưởng kinh tế bền vững.

“Lạm phát được kiểm soát hiệu quả còn nhờ Thủ tướng kịp thời ban hành Công điện 82/CĐ-TTg về việc đẩy mạnh cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; công điện 85/CĐ-TTg về việc tăng cường các giải pháp quản lý, bình ổn giá vật liệu xây dựng”, bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Ban Dịch vụ và Giá cho hay.

Tuy nhiên, đại diện Cục Thống kê cũng chỉ ra rằng, trên thế giới, lạm phát tiếp tục xu hướng giảm nhưng rủi ro đến từ thuế quan và biến động chính trị khiến các quốc gia thận trọng hơn với các áp lực lạm phát.

Cụ thể, lạm phát của Mỹ tháng 8/2025 tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước; ở khu vực đồng Euro, lạm phát tăng 2% so với cùng kỳ năm trước. Con số này tại Anh tăng 3,8%; Tây Ban Nha tăng 2,7%; Đức tăng 2,2%...

Bên cạnh đó, áp lực lạm phát từ nay đến cuối năm còn đến từ căng thẳng địa chính trị kéo dài; tình hình gia tăng bảo hộ thương mại; chính sách thuế quan của Mỹ tác động đến giá cả, lạm phát thế giới, qua đó tác động đến lạm phát của Việt Nam.

Ở trong nước, dự báo cuối năm, giá một số nhóm hàng theo quy luật mùa vụ, lễ tết có thể tăng như: may mặc, lương thực thực phẩm, vật liệu xây dựng tạo áp lực cho lạm phát. Giá bất động sản tăng cao kéo theo giá nhà thuê tăng cao. Theo Cục Thống kê, trong rổ hàng hoá tính toán có chỉ số giá nhà ở thuê, thời gian qua tăng gấp 2,2 lần so với tốc độ tăng chung của CPI. Chưa kể, cuối năm cũng là thời điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư công tăng cao, tạo tổng cầu lớn hơn.

GS. TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, không thể kỳ vọng một nền kinh tế tăng trưởng mạnh mà lạm phát bằng 0. Vấn đề nằm ở việc kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý.

Chuyên gia Hoàng Văn Cường cũng dự báo về nguy cơ lạm phát tiềm ẩn khi cung tiền tăng mạnh cũng như lạm phát kỳ vọng. Khi doanh nghiệp và nhà cung cấp dự đoán chi phí tăng có xu hướng nâng giá bán sớm, tạo áp lực lên thị trường. Muốn phá vỡ rào cản kỳ vọng này, chuyên gia đề xuất trong điều hành cần phối hợp linh hoạt, chủ động chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm giảm thiểu tác động từ biến động bên ngoài. Lạm phát cũng không quá đáng lo nếu kiểm soát tốt dòng tiền và giá cả. Điều này góp phần đảm bảo khả thi cho triển vọng tăng trưởng kinh tế trên 8% trong năm nay.

Để kiểm soát lạm phát năm 2025 đạt được mục tiêu đề ra, Bộ Tài chính cho rằng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung vào một số giải pháp cụ thể; trong đó, cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung, bình ổn giá trong nước.

Đồng thời, đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhất là các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị.

Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu (lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas...) để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp lễ nhằm hạn chế tăng giá; đồng thời, cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Mặt khác, cần điều hành linh hoạt đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, góp phần hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân; tăng cường thông tin, truyền thông nhằm đưa thông tin kịp thời, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong dư luận đối với việc điều hành giá của Chính phủ, nhằm ổn định tâm lý người tiêu dùng và ổn định kỳ vọng lạm phát.

“Các yếu tố giúp kiểm soát lạm phát cần tiếp tục được phát huy hiệu quả. Đặc biệt, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã dày dạn kinh nghiệm quản lý, điều hành thị trường, nhất là vào những tháng cuối năm, nên CPI khó có khả năng tăng đột biến”, Trưởng ban Nguyễn Thu Oanh nhận định.

Tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo điều hành giá được tổ chức gần đây, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc lưu ý việc quản lý điều hành giá, lạm phát không được kiểm soát hiệu quả sẽ ảnh hưởng kết quả tăng trưởng kinh tế.