Nhận diện cơ hội, thách thức để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 (VEPF) với chủ đề “Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” do Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Chính phủ đồng chủ trì tổ chức chiều ngày 16/12, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của Diễn đàn trong việc tổng hợp, chắt lọc trí tuệ, kinh nghiệm và các đề xuất chính sách từ các chuyên gia, nhà quản lý, các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, phát triển kinh tế nhanh phải đi đôi với bền vững, bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển xã hội, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.

“Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là xu thế tất yếu, là yêu cầu khách quan trong quá trình phát triển của đất nước trong kỷ nguyên số. Do đó, cần kiên định mục tiêu phát triển nhanh, bền vững; đồng thời có lộ trình, giải pháp phù hợp để thúc đẩy chuyển đổi xanh gắn với chuyển đổi số, bảo đảm hiệu quả, thực chất, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam”, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 là sự kiện quan trọng, được tổ chức trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều biến động phức tạp, đan xen cả thời cơ và thách thức. Trong nước, yêu cầu đặt ra là phải duy trì đà tăng trưởng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng nhanh, bền vững, gắn với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị cho biết, năm 2025 ghi nhận nhiều khó khăn hơn thuận lợi, song tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy mạnh mẽ, dự kiến cả năm 2025 đạt trên 8%, nằm trong số các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới.

Để đạt mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2026-2030 từ 10%/năm trở lên là một thách thức lớn, yêu cầu cao, đòi hỏi phải định hình tư duy phát triển và xác lập mô hình tăng trưởng mới.  Đó là việc tạo lập được các động lực tăng trưởng mới gắn với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; đồng thời có giải pháp, tổ chức triển khai quyết liệt, hiệu quả để phát huy tốt nhất, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống.

Theo đó, ba kịch bản tăng trưởng của Việt Nam giai đoạn 2026-2030 được Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đưa ra, đó là với kịch bản cơ sở tăng trưởng 7,5%, kịch bản chuyển tiếp khoảng 8,5% và kịch bản mục tiêu là 10%; tương ứng mức lạm phát là dưới 4%, 4% và 4,5%; năng suất sẽ tương ứng ở mức 8,5-9,3%.

Theo đó, các ngành có mức tăng trưởng tích cực được dự báo là tài chính ngân hàng, năng lượng, logistics... sẽ mang tính dẫn dắt; những ngành có đóng góp lớn nhưng cần phải cải thiện chất lượng như kinh tế số, điện tử, sản phẩm quang học...

Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương cho biết, những cơ hội của Việt Nam đó là đón dòng vốn dịch chuyển đầu tư, xu hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số để mở ra các ngành công nghiệp mới, tạo nên động lực tăng trưởng mới. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các trung tâm, các nước lớn, Việt Nam cũng có cơ hội tham gia sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Hiển cho rằng, mô hình tăng trưởng dù có nhiều đổi mới nhưng chưa có sự thay đổi căn bản. Đặc biệt là mô hình tăng trưởng thương mại theo chiều rộng khiến Việt Nam chịu nhiều áp lực rủi ro cao từ rào cản thuế quan của các nước. Cùng với đó là nguy cơ bỏ lại phía sau nếu quá trình bắt nhịp, tiếp nhận công nghệ không thành công.

Để đạt mức tăng trưởng trên, ông Hiển cho rằng, tổng vốn đầu tư toàn xã hội phải cao hơn khoảng 47% và vốn thực sự hấp thu đưa vào sản xuất thì nó mới tạo ra tăng trưởng thực sự. Đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp khoảng 57%, năng suất lao động phải tăng thêm 8-9%.

Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị cũng cho rằng, cần nhận diện các lĩnh vực, quy định cần ưu tiên thể chế hóa ngay. Mục tiêu là đưa thể chế thực sự trở thành một nguồn lực chủ đạo, mở đường cho huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong mô hình tăng trưởng mới.

Cùng với đó cần đảm bảo tăng trưởng nhanh nhưng bền vững, ổn định kinh tế vĩ mô; các cơ chế, chính sách đột phá, vượt trội, "thân thiện" với phát triển các mô hình kinh tế mới. Nhận diện các hành động chiến lược để khai thác hiệu quả không gian phát triển mới; phân cấp, phân quyền; tận dụng các cơ chế thử nghiệm, cơ chế đặc thù để tăng liên kết.

Nhấn mạnh vai trò kiến tạo, thể chế, đặc biệt công tác xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật nhằm tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nhanh, bền vững và bao trùm của nền kinh tế sang mô hình tăng trưởng mới, ông Vũ Hồng Thanh, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, thực tiễn phát triển cũng như kinh nghiệm phát triển quốc tế cho thấy tăng trưởng kinh tế bền vững không thể tách rời chất lượng thể chế, một hệ thống pháp luật ổn định, minh bạch, đồng bộ, có khả năng dự báo cao chính là yếu tố quyết định để thu hút đầu tư, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, chuyển đổi số là động lực quan trọng góp phần thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững. Do đó, việc hoàn thiện pháp luật về chuyển đổi số kinh tế số là nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình xây dựng luật pháp. Cùng với đó, việc thông qua chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo đã được cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia đánh giá là bước tiến quan trọng trong hoàn thiện thể chế kinh tế số, góp phần tạo môi trường pháp lý minh bạch, an toàn, cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và ứng dụng công nghệ cao, phát triển hạ tầng số.

Về phía nhà đầu tư, bà Nguyễn Cúc Anh, đại diện Katina Capital Partner cho biết: "Chúng tôi muốn làm việc với các nhà doanh nghiệp của Việt Nam, đương nhiên sẽ xem xét rất kỹ lưỡng và cẩn thận về năng lực của doanh nghiệp đó đến đâu, có thể hợp tác được không và hợp tác ở lĩnh vực nào? Hợp tác trong lĩnh vực đất đai, chuyển giao công nghệ hay hợp tác thương mại. Chúng tôi cần tính minh bạch, sau khi đầu tư, thời gian đầu tư và dòng tiền được xoay vòng như thế nào?..."

Tại Diễn đàn, lãnh đạo các tổ chức tài chính, chuyên gia kinh tế, nhà quản lý, CEO doanh nghiệp trong và ngoài nước, cùng lãnh đạo các địa phương đã trình bày nhiều tham luận chuyên sâu, tập trung phân tích, đánh giá các xu hướng lớn của kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2025, triển vọng và khuyến nghị chính sách cho giai đoạn 2026-2030. Các đại biểu nhấn mạnh vấn đề huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính là yếu tố then chốt, quyết định khả năng thực hiện thành công các mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của nền kinh tế.

Cùng với đó, nhiều tham luận tập trung hiến kế để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Các ý kiến đều khẳng định vai trò của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, hướng tới phát triển bền vững.

Trên cơ sở các tham luận và ý kiến trao đổi tại diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các định hướng, giải pháp phát triển kinh tế trong thời gian tới; trong đó, chú trọng ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh; phát huy tối đa các nguồn lực cho đầu tư phát triển; nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Các bộ, ngành, địa phương chủ động cụ thể hóa những chủ trương, định hướng lớn thành các chương trình, kế hoạch, giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế, bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả. Việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế cần gắn chặt với yêu cầu phát triển bền vững, nâng cao năng lực quản trị, điều hành và trách nhiệm của các cấp, các ngành.

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 đã góp phần làm rõ các vấn đề cốt lõi liên quan đến mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số. Diễn đàn là cơ sở quan trọng để các bộ, ngành, địa phương tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện chính sách, giải pháp, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước trong giai đoạn tới.