Nobel 2024: Hai chủ nhân của giải Nobel Vật lý cảnh báo về hiểm họa từ AI
Nhà khoa học người Mỹ John Hopfield và nhà khoa học mang hai quốc tịch Anh - Canada Geoffrey Hinton đã cùng bày tỏ quan ngại về những tiến bộ gần đây của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), sau khi đoạt giải Nobel Vật lý 2024 vì những đóng góp tiên phong trong lĩnh vực này. Hai nhà khoa học cảnh báo rằng nếu không được kiểm soát chặt chẽ, AI có thể dẫn đến những hậu quả thảm khốc.
Nghiên cứu của hai nhà khoa học về mạng nơron trong những năm 1980 đã đặt nền móng cho các hệ thống học sâu (deep learning) ngày nay, hứa hẹn sẽ cách mạng hóa xã hội nhưng cũng làm dấy lên những nỗi lo sợ tận thế.
Phát biểu tại buổi họp mặt của Đại học Princeton qua liên kết video từ Anh ngày 8/10, Giáo sư Hopfield chia sẻ rằng ông đã chứng kiến sự phát triển của hai công nghệ cực kỳ mạnh mẽ nhưng tiềm ẩn nguy hiểm lớn: kỹ thuật sinh học và vật lý hạt nhân. Ông cho rằng những công nghệ này không chỉ có một mặt tốt hay xấu duy nhất, mà chúng có thể chứa đựng cả hai mặt cùng tồn tại.
Vị giáo sư 91 tuổi cho biết: “Tôi rất lo ngại về một thứ mà tôi không thể hiểu rõ và cũng không thể kiểm soát. Đó chính là câu hỏi mà AI đang đặt ra cho chúng ta”. Tuy ông đánh giá cao những thành tựu của các hệ thống AI hiện đại, gọi đây là “những kỳ quan tuyệt đối”, nhưng ông lo sợ rằng việc thiếu hiểu biết về cách thức AI thực sự hoạt động là điều rất đáng lo ngại.
Ông Hopfield kêu gọi các nhà khoa học cần nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động của các hệ thống học sâu để ngăn chặn công nghệ này trở nên mất kiểm soát. Ông Hopfield đã được vinh danh nhờ việc phát minh ra mạng Hopfield - một mô hình lý thuyết cho thấy cách mạng nơron nhân tạo có thể bắt chước cách mà bộ não sinh học lưu trữ và tái hiện ký ức. Nhờ khám phá này, máy móc có thể “ghi nhớ” và truy xuất các thông tin, thậm chí khi dữ liệu đầu vào bị thiếu hoặc sai lệch.
Về phần mình, ông Geoffrey Hinton (76 tuổi), từng chia sẻ với báo giới rằng, việc AI vượt qua trí tuệ của con người và giành quyền kiểm soát là điều có thể xảy ra “khi AI thông minh hơn chúng ta".
Với sự phát triển như vũ bão của AI và cuộc đua quyết liệt giữa các công ty để giành lợi thế trong lĩnh vực này, công nghệ đã đối mặt với nhiều chỉ trích. Các nhà khoa học lo lắng rằng AI đang tiến nhanh hơn tốc độ mà con người có thể hiểu và kiểm soát.
Ông John Hopfield đã đưa ra một ví dụ từ cuốn tiểu thuyết "Cat’s Cradle" của nhà văn Kurt Vonnegut, trong đó một loại tinh thể nhân tạo có tên "ice-nine" đã vô tình đóng băng toàn bộ đại dương, dẫn đến sự sụp đổ của nền văn minh. Ông bày tỏ sự lo ngại rằng bất kỳ công nghệ nào có thể phát triển nhanh và mạnh hơn con người cũng tiềm ẩn nguy cơ khổng lồ.
Nhà khoa học Hinton cũng đồng tình rằng hiện tại chưa có cách nào rõ ràng để tránh khỏi những viễn cảnh thảm họa mà AI có thể mang lại. Ông kêu gọi các nhà nghiên cứu tập trung đầu tư phát triển an toàn AI, đồng thời hối thúc chính phủ các nước buộc các công ty lớn cung cấp tài nguyên tính toán để phục vụ các nghiên cứu này.
Bà Ellen Moons - Chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý - nhấn mạnh rằng các công cụ dựa trên AI đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhân loại, từ nhận diện khuôn mặt đến dịch thuật ngôn ngữ. Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo về sự phát triển quá nhanh của công nghệ này và những mối nguy hiểm mà nó có thể mang lại cho tương lai của nhân loại.
Bà nhấn mạnh: “Con người phải chịu trách nhiệm trong việc sử dụng công nghệ mới này một cách an toàn và đạo đức”. Trong khi đó, cả hai nhà khoa học Hopfield và Hinton đều nhất trí cho rằng điều quan trọng là phải hiểu rõ cách hoạt động của AI để đảm bảo công nghệ này không trở thành một mối đe dọa không lường trước được.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Nobel 2024: Mạng nơron và học máy - Cánh cửa mở ra kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo
09:49' - 09/10/2024
Ngày 8/10, giải Nobel Vật lý 2024 đã được trao cho hai nhà khoa học tiên phong, những người đã đặt nền móng cho công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi thế giới ngày nay.
-
Kinh tế Thế giới
Nobel Vật lý 2024 vinh danh nền tảng cho học máy ngày nay
18:49' - 08/10/2024
Hai nhà khoa học John Joseph Hopfield - người Mỹ và Geoffrey Everest Hinton - người Canada gốc Anh đã được công bố là chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2024.
-
Kinh tế & Xã hội
Giải Nobel Y sinh 2024 và các giải Nobel Y sinh trong 10 năm gần đây
18:17' - 07/10/2024
Nobel Y Sinh là giải thưởng khai màn tuần lễ Nobel. Các giải thưởng tiếp theo sẽ được công bố trong những ngày tới là Giải Nobel Vật lý, Nobel Hóa học, Nobel Văn học, Nobel Hòa bình và Nobel Kinh tế.
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
Tổng thư ký Liên hợp quốc kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới biến cam kết thành hành động
08:59' - 17/09/2025
Tổng thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) António Guterres đã kêu gọi các nhà thế giới biến các cam kết thành hành động tại UNGA-80.
-
Ý kiến và Bình luận
IEA nhấn mạnh nhu cầu tăng đầu tư dầu khí để duy trì sản lượng
05:30' - 17/09/2025
Ngày 16/9, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho biết có thể cần các dự án dầu khí mới để duy trì mức sản lượng hiện nay.
-
Ý kiến và Bình luận
Đến năm 2030, người dân được miễn các chi phí khám, chữa bệnh ở mức cơ bản
10:56' - 16/09/2025
Ngày 9/9/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ-TW của về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
-
Ý kiến và Bình luận
Các nước Arập và Hồi giáo ra tuyên bố chung lên án Israel
09:03' - 16/09/2025
Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp Liên đoàn Arập (AL) và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) diễn ra tại Doha (Qatar) đã ra tuyên bố chung lên án Israel.
-
Ý kiến và Bình luận
Việt Nam khẳng định vị thế và vai trò trong khu vực
14:26' - 15/09/2025
Việt Nam - với vai trò dẫn dắt ngày càng rõ nét trong ASEAN về kinh tế, xã hội và văn hóa, đang chủ động thúc đẩy quan hệ ngoại giao đa chiều, đặc biệt với Malaysia.
-
Ý kiến và Bình luận
TTXVN phát huy thế mạnh trong cuộc chiến chống tin giả
10:50' - 15/09/2025
Sự hiện diện của Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) tại Campuchia nói riêng và vai trò của TTXVN nói chung có ý nghĩa quan trọng, nhất là trong cuộc chiến chống tin giả.
-
Ý kiến và Bình luận
TTXVN: Tiếng nói hàng đầu trong hệ sinh thái truyền thông quốc tế
10:22' - 15/09/2025
Giám đốc Hãng thông tấn Quốc gia Cuba nhấn mạnh TTXVN cũng đóng vai trò là “la bàn” cho tổ chức truyền thông, đảm bảo tính bền vững về mặt tài chính cho các dự án hợp tác thông tin.
-
Ý kiến và Bình luận
Ai Cập kêu gọi doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào lĩnh vực vận tải biển
09:10' - 15/09/2025
Ai Cập đang mời gọi các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào lĩnh vực vận tải biển của quốc gia Bắc Phi này, đồng thời nêu bật các cơ hội hợp tác đầy tiềm năng trong lĩnh vực quản lý cảng và vận tải biển.
-
Ý kiến và Bình luận
80 năm TTXVN: Nguồn thông tin tin cậy nhất của nhà đài Campuchia
15:36' - 14/09/2025
Đài truyền hình CNC (Campuchia) thường xuyên dẫn nguồn, sử dụng thông tin từ các phương tiện truyền thông của TTXVN hay VNA, theo cách gọi của nhà đài và công chúng sở tại.