Nobel 2024: Hai chủ nhân của giải Nobel Vật lý cảnh báo về hiểm họa từ AI
Nhà khoa học người Mỹ John Hopfield và nhà khoa học mang hai quốc tịch Anh - Canada Geoffrey Hinton đã cùng bày tỏ quan ngại về những tiến bộ gần đây của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), sau khi đoạt giải Nobel Vật lý 2024 vì những đóng góp tiên phong trong lĩnh vực này. Hai nhà khoa học cảnh báo rằng nếu không được kiểm soát chặt chẽ, AI có thể dẫn đến những hậu quả thảm khốc.
Nghiên cứu của hai nhà khoa học về mạng nơron trong những năm 1980 đã đặt nền móng cho các hệ thống học sâu (deep learning) ngày nay, hứa hẹn sẽ cách mạng hóa xã hội nhưng cũng làm dấy lên những nỗi lo sợ tận thế.
Phát biểu tại buổi họp mặt của Đại học Princeton qua liên kết video từ Anh ngày 8/10, Giáo sư Hopfield chia sẻ rằng ông đã chứng kiến sự phát triển của hai công nghệ cực kỳ mạnh mẽ nhưng tiềm ẩn nguy hiểm lớn: kỹ thuật sinh học và vật lý hạt nhân. Ông cho rằng những công nghệ này không chỉ có một mặt tốt hay xấu duy nhất, mà chúng có thể chứa đựng cả hai mặt cùng tồn tại.
Vị giáo sư 91 tuổi cho biết: “Tôi rất lo ngại về một thứ mà tôi không thể hiểu rõ và cũng không thể kiểm soát. Đó chính là câu hỏi mà AI đang đặt ra cho chúng ta”. Tuy ông đánh giá cao những thành tựu của các hệ thống AI hiện đại, gọi đây là “những kỳ quan tuyệt đối”, nhưng ông lo sợ rằng việc thiếu hiểu biết về cách thức AI thực sự hoạt động là điều rất đáng lo ngại.
Ông Hopfield kêu gọi các nhà khoa học cần nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động của các hệ thống học sâu để ngăn chặn công nghệ này trở nên mất kiểm soát. Ông Hopfield đã được vinh danh nhờ việc phát minh ra mạng Hopfield - một mô hình lý thuyết cho thấy cách mạng nơron nhân tạo có thể bắt chước cách mà bộ não sinh học lưu trữ và tái hiện ký ức. Nhờ khám phá này, máy móc có thể “ghi nhớ” và truy xuất các thông tin, thậm chí khi dữ liệu đầu vào bị thiếu hoặc sai lệch.
Về phần mình, ông Geoffrey Hinton (76 tuổi), từng chia sẻ với báo giới rằng, việc AI vượt qua trí tuệ của con người và giành quyền kiểm soát là điều có thể xảy ra “khi AI thông minh hơn chúng ta".
Với sự phát triển như vũ bão của AI và cuộc đua quyết liệt giữa các công ty để giành lợi thế trong lĩnh vực này, công nghệ đã đối mặt với nhiều chỉ trích. Các nhà khoa học lo lắng rằng AI đang tiến nhanh hơn tốc độ mà con người có thể hiểu và kiểm soát.
Ông John Hopfield đã đưa ra một ví dụ từ cuốn tiểu thuyết "Cat’s Cradle" của nhà văn Kurt Vonnegut, trong đó một loại tinh thể nhân tạo có tên "ice-nine" đã vô tình đóng băng toàn bộ đại dương, dẫn đến sự sụp đổ của nền văn minh. Ông bày tỏ sự lo ngại rằng bất kỳ công nghệ nào có thể phát triển nhanh và mạnh hơn con người cũng tiềm ẩn nguy cơ khổng lồ.
Nhà khoa học Hinton cũng đồng tình rằng hiện tại chưa có cách nào rõ ràng để tránh khỏi những viễn cảnh thảm họa mà AI có thể mang lại. Ông kêu gọi các nhà nghiên cứu tập trung đầu tư phát triển an toàn AI, đồng thời hối thúc chính phủ các nước buộc các công ty lớn cung cấp tài nguyên tính toán để phục vụ các nghiên cứu này.
Bà Ellen Moons - Chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý - nhấn mạnh rằng các công cụ dựa trên AI đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhân loại, từ nhận diện khuôn mặt đến dịch thuật ngôn ngữ. Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo về sự phát triển quá nhanh của công nghệ này và những mối nguy hiểm mà nó có thể mang lại cho tương lai của nhân loại.
Bà nhấn mạnh: “Con người phải chịu trách nhiệm trong việc sử dụng công nghệ mới này một cách an toàn và đạo đức”. Trong khi đó, cả hai nhà khoa học Hopfield và Hinton đều nhất trí cho rằng điều quan trọng là phải hiểu rõ cách hoạt động của AI để đảm bảo công nghệ này không trở thành một mối đe dọa không lường trước được.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Nobel 2024: Mạng nơron và học máy - Cánh cửa mở ra kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo
09:49' - 09/10/2024
Ngày 8/10, giải Nobel Vật lý 2024 đã được trao cho hai nhà khoa học tiên phong, những người đã đặt nền móng cho công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi thế giới ngày nay.
-
Kinh tế Thế giới
Nobel Vật lý 2024 vinh danh nền tảng cho học máy ngày nay
18:49' - 08/10/2024
Hai nhà khoa học John Joseph Hopfield - người Mỹ và Geoffrey Everest Hinton - người Canada gốc Anh đã được công bố là chủ nhân Giải Nobel Vật lý 2024.
-
Kinh tế & Xã hội
Giải Nobel Y sinh 2024 và các giải Nobel Y sinh trong 10 năm gần đây
18:17' - 07/10/2024
Nobel Y Sinh là giải thưởng khai màn tuần lễ Nobel. Các giải thưởng tiếp theo sẽ được công bố trong những ngày tới là Giải Nobel Vật lý, Nobel Hóa học, Nobel Văn học, Nobel Hòa bình và Nobel Kinh tế.
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
LHQ cảnh báo leo thang xung đột sau vụ Israel tấn công vào Qatar
09:00' - 12/09/2025
Phó Tổng thư ký LHQ nhấn mạnh rằng việc mở rộng chiến sự và leo thang bạo lực không phải là con đường dẫn đến hòa bình bền vững cho khu vực Trung Đông.
-
Ý kiến và Bình luận
Minh bạch chi phí và lộ trình điều chỉnh giá điện
14:08' - 11/09/2025
Nhiều chuyên gia cho rằng khoản lỗ của EVN thực chất là “lỗ chính sách”, phát sinh do giá bán điện thấp hơn chi phí đầu vào để bảo đảm ổn định kinh tế và an sinh xã hội.
-
Ý kiến và Bình luận
Tín hiệu tích cực của ngành công nghiệp Trung Quốc
09:02' - 11/09/2025
Giá tiêu dùng tại Trung Quốc trong tháng 8/2025 nhìn chung giữ ổn định, trong khi giá sản xuất ghi nhận tín hiệu cải thiện nhờ các nỗ lực kiềm chế cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp.
-
Ý kiến và Bình luận
Đa dạng hóa thị trường, củng cố vị thế gạo Việt
20:00' - 10/09/2025
Ngành gạo Việt Nam có đầy đủ cơ sở để duy trì mục tiêu xuất khẩu, song doanh nghiệp cần chủ động mở rộng thị trường, giảm phụ thuộc vào một số đối tác lớn.
-
Ý kiến và Bình luận
80 năm TTXVN: Đồng hành cùng đất nước và vun đắp tình hữu nghị Việt–Lào
19:54' - 09/09/2025
Trong suốt 80 năm qua, TTXVN đã khẳng định vị thế vững chắc là cơ quan báo chí chính thống, tiên phong trên mặt trận tư tưởng, chính trị, đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng của Việt Nam.
-
Ý kiến và Bình luận
Việt Nam được đánh giá cao về vai trò đầu mối vận tải biển
08:41' - 09/09/2025
Sau hai năm hoạt động tuyến đường biển nối Vladivostok với các cảng của Việt Nam đã chứng tỏ hiệu quả cao, rất đông khách hàng tại cả hai nước quan tâm.
-
Ý kiến và Bình luận
WB: Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vẫn vững vàng
14:30' - 08/09/2025
Theo Báo cáo Cập nhật Kinh tế Việt Nam vừa được WB công bố, 6 tháng đầu năm 2025, tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 7,5%, cao hơn hầu hết các nền kinh tế trong khu vực, thể hiện sức bật vững vàng.
-
Ý kiến và Bình luận
Phát huy vai trò cầu nối của người Việt Nam ở nước ngoài
10:14' - 08/09/2025
Chủ tịch Tổng hội Việt Nam tại vùng Kansai Lê Thương trong cuộc phỏng vấn với phóng viên TTXVN tại Nhật Bản về Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
-
Ý kiến và Bình luận
OPEC+ nhất trí tiếp tục tăng sản lượng dầu mỏ
08:55' - 08/09/2025
Tám thành viên chủ chốt của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và các đối tác (OPEC+) đã nhất trí tăng sản lượng dầu thêm 137.000 thùng/ngày kể từ tháng 10.