Nước Mỹ trước cuộc đua không thể thua mang tên “tự động hóa”

Mỹ vốn có truyền thống là một quốc gia có thái độ lạc quan về công nghệ. Nhưng dường như khi thế giới đã sẵn sàng cho một cuộc bùng nổ hiệu quả lao động thông qua ứng dụng công nghệ, thì nước Mỹ lại tỏ ra khá “cố chấp” về công cuộc phát triển này. 

Trong khi Trung Quốc đã tự động hóa hầu hết nguồn lao động ở các bến cảng của mình, thì Mỹ lại đang tỏ ra chậm chạp trong việc tự động hóa. Nguồn: Barcroft Media

Chính sự lo ngại về việc không phải ai cũng được hưởng lợi ích từ phát triển công nghệ đang khiến nước Mỹ có thể rơi vào sự trì trệ trong công cuộc đổi mới.

Để có thể có lại phong độ táo bạo mà họ từng có trong quá khứ, nước Mỹ dường như đang cần sự hành động nhiều hơn là lời nói.
Mọi người vẫn nghĩ rằng hiện tại là thời điểm thích hợp nhất để nước Mỹ gia nhập “cơn sốt công nghệ”.

Suy cho cùng thì loại vaccine mRNA mới mẻ đang trong quá trình cứu thoát quốc gia này khỏi cơn đại dịch lớn nhất thế kỷ và mang lại cho công dân Mỹ sự tự do mà họ cần để tiếp tục cuộc sống bình thường. Trong tương lai, chính công nghệ này có thể sẽ mang tới liều thuốc chữa trị ung thư.
Cùng lúc, một cuộc cạnh tranh sáng tạo dấy lên trong ngành công nghiệp pin và năng lượng mặt trời, hứa hẹn giảm thiểu chi phí đối phó với biến đổi khí hậu; trong 10 năm tới, cuộc đua này sẽ mang tới cho nước Mỹ nguồn năng lượng rẻ  đến mức nó có thể châm ngòi cho một cuộc bùng nổ năng suất lao động. Công nghệ làm việc từ xa cho phép nhiều người có một cuộc sống linh hoạt hơn.

Những công nghệ mới ra đời khác như thực phẩm nguồn gốc từ phòng thí nghiệm, trí tuệ nhân tạo, CRISPR hay sinh học tổng hợp hứa hẹn mang tới những kỳ quan vĩ đại hơn nữa cho loại người trong tương lai.
Một số người Mỹ vẫn rất lạc quan về công nghệ trên nhiều khía cạnh. Công nghệ là yếu tố được nhắc tới nhiều nhất khi người Mỹ nói về những yếu tố đã cải thiện cuộc sống của họ trong nửa thế kỷ vừa rồi.

Nhưng trong những năm gần đây, dường như sự lạc quan này dần bị bào mòn và phần nào bị thay thế bởi sự ngờ vực và lo ngại.
Thay vì tán dương nỗ lực chinh phục COVID-19 như họ đã làm với vaccine bại liệt nhiều thập kỷ trước, người Mỹ biến vaccine thành một cuộc chiến văn hóa, và nhiều người quả quyết từ chối được tiêm phòng.

Một minh chứng khác cho việc sự lạc quan của người Mỹ đối với công nghệ giờ đây đã bị thay thế bởi ngờ vực, lo ngại, là thái độ của họ đối với 2 công ty công nghệ khổng lồ, Amazon và Google.

Nhìn chung, 2 ông lớn này vẫn rất được ưa chuộng, nhưng điểm đánh giá của họ rớt mạnh mặc cho thực tế rằng họ đã giúp phần lớn người Mỹ vượt qua cơn đại dịch vừa rồi.

Sự bi quan về công nghệ thể hiện trong cả giới nghệ thuật: rất ít nghệ sĩ quan tâm tới việc tạo nên những tác phẩm về cái nhìn tương lai như những nghệ sĩ vào những năm 1950 đã làm.
Nhưng công nghệ mà người Mỹ sợ hơn cả là trí tuệ nhân tạo. Phần lớn người Mỹ nhìn nhận tự động hóa không phải là phương pháp nâng cao hiệu quả lao động hay tạo nên những công việc lương cao hơn, mà họ coi nó là một quá trình đẩy nhanh sự bất bình đẳng.

Nhiều chính trị gia nổi bật như cựu thị trưởng thành phố New York Bill DeBlasio đã kêu gọi đánh thuế robot, và ngay cả Bill Gates cũng đồng tình.
Sự bi quan về công nghệ này đang trực tiếp đe dọa nền kinh tế Mỹ. Quốc gia này đang liên tục mất đi thị phần xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao.
Để bắt kịp, nước Mỹ không thể dựa dẫm vào lợi thế lao động giá rẻ, quốc gia này phải tự động hóa. Những người đi đầu trong chính trị và kinh doanh tại những quốc gia giàu có khác hiểu được điều này.

Mặc dù những quốc gia đó cũng có sự lo ngại về nguy cơ mất việc làm, một số các quốc gia này đã bắt đầu sử dụng robot trong sản xuất nhiều hơn rất nhiều so với nước Mỹ.
Trung Quốc vẫn chưa bắt kịp về khía cạnh robot, nhưng họ đang cố gắng trong việc bắt kịp công nghệ robot với Mỹ. Trong khi đó, một số cảng của họ đã hoàn toàn tự động hóa, cho phép họ liên tục vượt mặt những cảng lỗi thời của nước Mỹ. Trong khi đó,  Liên đoàn lao động Longshore vẫn cố chấp chống lại cuộc đua công nghệ, vì lo sợ mất công ăn việc làm.
Tự động hóa là cuộc đua nước Mỹ không được phép thua cuộc. Nhưng đó không phải cuộc đua duy nhất mà họ đang bị bỏ lại phía sau.

Tại San Francisco, tâm chấn của cuộc khủng hoảng nhà ở, các liên đoàn phản đối việc xây dựng nhà ở module - một công nghệ hứa hẹn sẽ giảm bớt chi phí xây dựng cao khủng khiếp tại thành phố này.
Lo sợ vaccine, lo sợ tự động hóa, lo sợ phương pháp xây dựng nhà ở hiện đại - những nỗi sợ này đang kìm hãm tiến độ, đe dọa bào mòn khả năng cạnh tranh của nước Mỹ và gây nên sự thiếu thốn những mặt hàng quan trọng.

Nếu nước Mỹ muốn tận dụng cơn bùng nổ công nghệ của những năm 2020, họ cần phải rũ bỏ nỗi sợ này, và nắm bắt được thái độ lạc quan với công nghệ từng có vào giữa thế kỷ 20.
Nhưng làm thế nào để làm được như vậy? tác giả bài viết cho rằng, người Mỹ phải nhận ra hai khía cạnh trong cuộc sống của họ mà họ có có thể tin rằng công nghệ sẽ cải thiện được.
Thứ nhất là an sinh. Với bảo hiểm y tế quốc gia và dịch vụ hỗ trợ tìm việc làm, người Mỹ sẽ không phải quá lo lắng về thay đổi công việc. Điều này sẽ giúp họ nhìn nhận quá trình tự động hóa như một cơ hội thay vì một mối nguy.
Thứ hai, người Mỹ cần sự giàu có được chia đều cho quần chúng hơn. Sự bùng nổ công nghệ thông tin vào những năm 1980 trùng với gia tăng mạnh sự bất bình đẳng về kinh tế.

Công nghệ có lẽ không phải là nguyên nhân của phần lớn sự chia rẽ này, nhưng mọi người khó có thể phân biệt giữa tương quan và nhân quả.

Ngoài ra, sự bất bình đẳng khiến nhiều người nghĩ rằng họ không được hưởng lợi ích mà công nghệ mang lại.

Vì vậy, để những người Mỹ bình thường chủ động muốn nắm lấy cơ hội tới tương lai này, họ cần phải có được sự hứa hẹn về lợi ích trong tương lai ấy./.