Ra mắt phim tài liệu “80 năm Thông tấn xã Việt Nam – Viết tiếp bản hùng ca”

Với thời lượng 25 phút, bộ phim là bức tranh toàn cảnh, chân thật tái hiện hành trình lịch sử vẻ vang của cơ quan thông tấn quốc gia từ những ngày đầu lập nước, qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ, đến công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế và bước vào kỷ nguyên số.

Bộ phim khắc họa TTXVN như một “ngân hàng tin tức” của đất nước, nơi ghi dấu từng thời khắc lịch sử bằng những dòng tin, bức ảnh; nơi gần 260 cán bộ, phóng viên, kĩ thuật viên đã ngã xuống để bảo vệ dòng thông tin thông suốt. Không chỉ ca ngợi chiến công, phim còn nhấn mạnh vẻ đẹp hào hùng của những hy sinh thầm lặng, khơi gợi niềm tự hào và tri ân sâu sắc với các thế hệ người làm báo thông tấn.

* Dòng tin trong lửa đạn

Bộ phim mở đầu với khoảnh khắc lịch sử ngày 15/9/1945, chỉ 13 ngày sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, bản tin đầu tiên của Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) được phát đi bằng ba thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp.

Đây không chỉ là sự kiện đánh dấu sự ra đời của cơ quan thông tấn quốc gia, còn khẳng định ngay từ buổi đầu vai trò tiên phong của TTXVN: truyền tải tiếng nói độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam đến với đồng bào cả nước và bạn bè thế giới.

Trong bối cảnh đất nước non trẻ đối mặt với muôn vàn khó khăn, VNTTX theo sát từng bước tiến của cách mạng. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, mở đầu cuộc chiến đấu trường kỳ chống thực dân Pháp, VNTTX đã dời Hà Nội lên Chiến khu Việt Bắc.

Tại đây, những người làm báo đã nhanh chóng gây dựng cơ sở từ lán tre, hầm đất và đường dây điện báo dã chiến, để giữ mạch thông tin không bị gián đoạn. Nhiệm vụ chính là khai thác, thẩm định, thu thập thông tin để phục vụ Trung ương Đảng và Chính phủ trong việc hoạch định các quyết sách chiến lược; đồng thời đưa tin, viết bài cổ động phong trào quần chúng hăng hái tham gia kháng chiến, tiếp tục truyền đi khắp năm châu thông tin về cuộc kháng chiến chính nghĩa của dân tộc.

Một chi tiết xúc động được nhắc tới trong phim là lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1954: "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi". Lời dặn ấy đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động của các thế hệ người làm báo TTXVN. Ngày 7/5/1954, phóng viên VNTTX tại cứ điểm Điện Biên Phủ đã phát đi bản tin về chiến thắng lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ác liệt và gian khổ, những phóng viên thông tấn lại tiếp tục có mặt tại những điểm nóng nhất nơi chiến trường. Ngày 12/10/1960, Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) được thành lập tại Chiến khu Dương Minh Châu, trở thành cơ quan phát ngôn chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

Cùng với sự hỗ trợ của VNTTX, TTXGP nhanh chóng phát triển mạng lưới phóng viên rộng khắp, vừa chiến đấu, vừa đưa tin, ảnh, bảo đảm cung cấp thông tin đầy đủ, nhanh chóng, kịp thời cho Trung ương Cục miền Nam và chuyển tin ra miền Bắc.

Để có được những dòng tin, bức ảnh từ nơi chiến trường ác liệt, nhiều phân xã của TTXGP đã bị bom Mỹ chà đi xát lại nhiều lần. Có những phân xã tưởng chừng bị xóa sổ vì trúng bom tọa độ, tất cả phóng viên, kỹ thuật viên đều hy sinh.

Thế nhưng, khi nào TTXGP còn người thì vẫn còn tin tức. Những nhà báo – chiến sĩ luôn có mặt ở vị trí tuyến đầu, thực hiện sứ mệnh của những phóng viên chiến trường, khẳng định vai trò của cơ quan thông tin chiến lược của Đảng và Quân ủy Trung ương.

Tin tức từ các mặt trận, tin tức thu thập được từ các cơ quan báo chí, các hãng thông tấn phương Tây là cơ sở để lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự báo tình hình, ra các quyết sách, mang lại chiến thắng trên chiến trường và trên bàn đàm phán. Tại Hội nghị Paris năm 1973, VNTTX đã bám sát từng diễn biến, kịp thời đưa thông tin, góp phần giải thích lập trường của Việt Nam, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới.

Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, các phóng viên, kỹ thuật viên của VNTTX và TTXGP đã theo bước chân thần tốc của các đơn vị quân đội, đưa tin bài, hình ảnh về cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, được truyền đi khắp thế giới. Những bức ảnh ghi lại thời khắc lịch sử ngày 30/4/1975 đã trở thành những tư liệu vô giá.

Bộ phim cũng dành thời lượng tri ân những người đã ngã xuống. Gần 260 cán bộ, phóng viên, kĩ thuật viên đã anh dũng hy sinh để dòng tin không bao giờ ngừng chảy, nhiều người khác mang thương tật suốt đời. Sự hy sinh ấy đã trở thành minh chứng cho bản lĩnh, lòng dũng cảm và tinh thần dấn thân của những người làm báo cách mạng.

* Thời kỳ thống nhất, đổi mới và hội nhập quốc tế

Đất nước thống nhất, non sông nối liền một dải, mở ra thời kỳ mới cho sự phát triển của ngành thông tấn nước nhà. Ngày 12/5/1976, VNTTX và TTXGP hợp nhất, đổi tên thành TTXVN, tiếp tục khẳng định vai trò “nguồn tin chính thống của Đảng và Nhà nước”.

Từ chỗ chỉ cung cấp tin, ảnh cho các cơ quan báo chí, TTXVN đã mở rộng hoạt động, trực tiếp đưa thông tin đến công chúng với sự ra đời của hàng loạt ấn phẩm mới như: báo “Thể thao và Văn hóa”, “Tuần Tin tức”,… các ấn phẩm đối ngoại như: Việt Nam News, Le Courrier du Vietnam, Vietnam Law and Legal Forum.

Cùng với Báo Ảnh Việt Nam phát bằng 10 ngôn ngữ, các sản phẩm thông tin đối ngoại của TTXVN đã góp phần đưa hình ảnh Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế.

TTXVN cũng chủ động, tích cực mở rộng hợp tác quốc tế. Bên cạnh việc củng cố quan hệ với các đối tác truyền thống như: Tân Hoa xã (Trung Quốc), KPL (Lào), AKP (Campuchia), Prensa Latina (Cuba), Tass (Nga), TTXVN đã phát triển mạng lưới đối tác mới với các hãng thông tấn lớn như: AFP (Pháp), AP (Mỹ), Reuters (Anh), Kyodo News (Nhật Bản).

Sự chuyển mình mạnh mẽ của TTXVN trong giai đoạn này thể hiện tư duy nhạy bén với thời cuộc, quyết tâm đổi mới, dám nghĩ, dám làm của “thế hệ vàng” lãnh đạo TTXVN, trong đó phải kể tới nhà báo Đào Tùng với 1/4 thế kỷ dẫn dắt ngành thông tấn.

Bộ phim cũng nhấn mạnh dấu ấn đặc biệt trong kỷ nguyên số, TTXVN không ngừng phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng công nghệ hiện đại, nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ phóng viên. Từ cột mốc kết nối Internet năm 1998, TTXVN từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong quá trình tin học hóa báo chí.

Năm 2008, báo điện tử VietnamPlus chính thức ra đời, mở đường cho dòng thông tin điện tử chính thống, đa ngữ. Tiếp đó, hệ thống báo chí dữ liệu, đồ họa thông tin, báo chí di động, truyền hình, âm thanh được phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của công chúng.

Những năm gần đây, TTXVN đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ big data, sản xuất các sản phẩm báo chí hiện đại, giàu tính tương tác. Hành trình ấy cho thấy một TTXVN không ngừng đổi mới, sáng tạo, thực sự trở thành cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, tiên phong trong thực hiện chuyển đổi số trong nền báo chí cách mạng Việt Nam.

* Viết tiếp bản hùng ca trong kỷ nguyên mới

80 năm đồng hành cùng đất nước, TTXVN đã trở thành một hãng thông tấn quốc gia hiện đại, phát triển nhanh, mạnh cả về chiều rộng và chiều sâu.

Với chức năng thông tấn nhà nước, TTXVN cung cấp nguồn thông tin chính thống cho các cơ quan báo chí cũng như công chúng trong và ngoài nước. Thông tin chuẩn xác, tin cậy luôn là những giá trị cốt lõi nhất để TTXVN truyền tải tới công chúng, góp phần định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.

Với 34 cơ quan thường trú trong nước và 30 cơ quan thường trú ở nước ngoài, TTXVN tạo nên một mạng lưới rộng khắp, đảm bảo thông tin thông suốt từ trung ương tới địa phương, đồng thời đưa tiếng nói Việt Nam ra toàn cầu, kết nối chặt chẽ với bạn bè quốc tế.

Không chỉ có mặt tại các diễn đàn ngoại giao, kinh tế, phóng viên TTXVN luôn hiện diện nơi tuyến đầu của đời sống xã hội. Họ dấn thân, sẵn sàng có mặt ở những nơi hiểm nguy, từ tâm điểm bão lũ, thiên tai khốc liệt cho tới vùng biên giới, hải đảo, hay các cuộc xung đột, chiến tranh, động đất, sóng thần trên thế giới để có được những dòng tin, hình ảnh phản ánh chân thực, xúc động. Với vai trò cơ quan thông tin đối ngoại chủ lực quốc gia, TTXVN góp phần quan trọng vào việc kết nối giữa Việt Nam với thế giới và mang thế giới gần hơn với Việt Nam.

Điểm nhấn đặc biệt của bộ phim là phần phỏng vấn Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Thủ tướng khẳng định: 80 năm qua, TTXVN đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý thể hiện sự ghi nhận xứng đáng đối với những cống hiến to lớn của các thế hệ làm báo. Bày tỏ sự tin tưởng và kì vọng vào thế hệ hôm nay, Thủ tướng nhấn mạnh TTXVN cần tiếp tục phát huy truyền thống, tận dụng cơ sở vật chất, nền tảng công nghệ và chuyển đổi số để trở thành “vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng”, đồng thời là cơ quan tham mưu chiến lược, cung cấp những thông tin phân tích, đánh giá tin cậy của Đảng và Nhà nước.

TTXVN phải giữ vững tinh thần “lửa trong tim, thép trong bút”, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chủ quyền quốc gia, đưa đất nước bước vào kỉ nguyên giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Kết thúc bộ phim, thông điệp “Viết tiếp bản hùng ca” một lần nữa vang lên mạnh mẽ, khép lại hành trình 80 năm bằng niềm tin, khát vọng và mở ra một trang sử mới bằng lời khẳng định của Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang: “Trước sự chuyển động mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực ở cả trong và ngoài nước, trước những biến chuyển của thời cuộc, những người làm báo thông tấn sẽ tiếp tục vừa là người ghi lại những mốc son lịch sử bằng những sản phẩm thông tin đa dạng, hấp dẫn, sáng tạo; vừa chung sức cùng cả nước bước kỷ nguyên mới của dân tộc.

Tiếp nối truyền thống của cơ quan thông tấn anh hùng, với tư tưởng của Đảng là ngọn đuốc soi đường, thông tin của TTXVN sẽ góp phần khơi dậy sức mạnh, ý chí quyết tâm, đưa những quyết sách chiến lược vào cuộc sống, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân và tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm thông tin chiến lược phục vụ Đảng, Nhà nước. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là trách nhiệm trước lịch sử, trước nhân dân và trước tương lai của đất nước”.

Bộ phim được dàn dựng công phu, sử dụng nhiều tư liệu, hình ảnh, bài báo, thư tay, kỷ vật của các phóng viên chiến trường, kết hợp với hiệu ứng đồ họa, lời bình sâu sắc cùng với trích đoạn phỏng vấn các các đồng chí nguyên Tổng giám đốc TTXVN: Hồ Tiến Nghị, Trần Mai Hưởng, Nguyễn Đức Lợi. Sự kết hợp tạo nên một trải nghiệm giàu cảm xúc, giúp người xem hiểu rõ hơn về sứ mệnh đặc biệt của những người làm báo thông tấn.

Nhà báo Ngô Thu Lan – đạo diễn, biên kịch phim tài liệu “80 năm TTXVN – Viết tiếp bản hùng ca” cho biết, quá trình thực hiện bộ phim là một hành trình nhiều thử thách. Khối lượng tư liệu cần khai thác rất lớn, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều đơn vị trong cơ quan như: Ban Biên tập Ảnh, Ban Tổ chức cán bộ, Trung tâm Thông tin tư liệu và Đồ họa, Nhà xuất bản Thông tấn… Do thời lượng phim chỉ gói gọn khoảng 25 phút, trong khi tư liệu lịch sử lại quá đồ sộ, ê-kíp chỉ có thể chọn lọc và tập trung vào những dấu mốc tiêu biểu nhất trong chặng đường 80 năm.

Khó khăn lớn nhất, theo nhà báo Ngô Thu Lan, là thời gian sản xuất gấp rút: toàn bộ quá trình chỉ diễn ra trong một tháng, trong đó khâu dựng phim phải hoàn tất trong vòng một tuần. Việc quay phim cũng gặp trở ngại khi trùng vào dịp Quốc khánh 2/9, thời tiết mưa nhiều không thuận lợi cho việc ghi hình.

Khó khăn là vậy song với nỗ lực ngày đêm của ê-kíp cùng sự đồng lòng, hỗ trợ từ các đơn vị, cá nhân trong cơ quan, bộ phim đã hoàn thành đúng tiến độ, truyền tải những điểm nhấn quan trọng trong hành trình 80 năm TTXVN Anh hùng.