Sản xuất gạch không nung - Bài 1: Bán đất sét ruộng bất chấp thiệt hại
Để hạn chế vấn nạn này, tỉnh đề ra chủ trương phát triển sản xuất gạch không nung với các chính sách ưu đãi, khuyến khích.
Tuy nhiên, qua 5 năm thực hiện, việc phát triển sản xuất gạch không nung của tỉnh Trà Vinh bộc lộ nhiều bất cập, chưa thật sự đem lại kết quả mong muốn.
Bài 1: Hệ lụy từ bán đất sét ruộng
Theo điều kiện địa lý tự nhiên, tỉnh Trà Vinh có nhiều diện tích đất sản xuất nông nghiệp có lượng đất sét tiềm tàng khá lớn làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu gạch nung cho xây dựng.Vì thế, nhiều năm qua, Trà Vinh trở thành “điểm nóng” của việc mua bán đất sét gây ảnh hưởng xấu đến nền sản xuất nông nghiệp và nguồn tài nguyên đất đai.
* Bất chấp thiệt hại Tình trạng bán đất sét ruộng lúa ở Trà Vinh tính đến nay đã diễn ra hơn 20 năm nay. Mặc dù ngành chức năng đã khuyến cáo về hậu quả xấu, tiến hành kiểm tra, xử phạt nhưng thực trạng này vẫn không có hồi kết. Khởi đầu “điểm nóng” về vấn nạn bán đất sét ruộng ở Trà Vinh bắt đầu từ năm 1998. Xã Tân An, huyện Càng Long là nơi đầu tiên xuất hiện tình trạng nông dân bán đất sét ruộng lúa cho các chủ cơ sở làm gạch xây dựng trong tỉnh và kể cả từ Vĩnh Long đến. Vùng đất Tân An được xem là “mỏ” đất sét ít lẫn lộn tạp chất, gạch làm ra đạt chất lượng cao nên rất nhiều chủ cơ sở làm gạch đổ xô về đây tranh mua.Vì vậy, chỉ sau hơn 10 năm khai thác, “mỏ” đất sét Tân An gần như cạn kiệt và hậu quả là hàng trăm héc ta đất bị oằn trũng, canh tác cây lúa không còn đạt hiệu quả, nhiều diện tích trở thành hoang hóa.
Chưa dừng tại đó, các cơ sở làm gạch bắt đầu mở rộng đến các vùng đất sét khác trong tỉnh. Việc bán đất sét ruộng lúa như vết dầu loang, lan rộng sang các xã Song Lộc, Lương Hòa, Lương Hòa A của huyện Châu Thành và “nhiễm” đến những vùng tiếp giáp với huyện Tiểu Cần của tỉnh Trà Vinh. Khảo sát của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Châu Thành cho thấy, trên địa bàn các xã Song Lộc, Lương Hòa, Lương Hòa A, thường xuyên có các cơ sở mua đất sét ruộng.Vào mùa khô có khoảng từ 20 - 30 máy cối nhồi đất sét làm gạch hoạt động. Tính đến nay, trên địa bàn huyện đã có trên 600 ha đất ruộng lúa bị khai thác nguồn đất sét bên dưới.
Theo UBND xã Song Lộc, tình trạng người dân bán đất sét trên địa bàn diễn ra từ năm 2007. Đến nay, xã có hơn 500 ha trong tổng diện tích 2.455 ha đất ruộng bị khai thác nguồn đất sét. Nông dân bán đất sét xuất phát từ nguồn lợi trước mắt. Theo thỏa thuận giữa người bán và người mua, đất ruộng được khai thác theo cách lấy bỏ đi lớp đất mặt từ 0,1 - 0,15 m rồi khai thác sâu nguồn đất sét từ 0,4 - 0,45 m (tùy loại đất).Bình quân, 1 ha đất ruộng được các chủ cối làm gạch mua với giá từ 150 - 200 triệu đồng tùy theo vị trí đất xa hay gần đường giao thông bộ hay đường thủy.
Các hộ nông dân bán đất sét ruộng biện minh, đây là cách tạo thêm nguồn thu nhập đáng kể mà họ tích luỹ cả đời làm nông chưa chắc có được.Họ còn cho rằng mình có lợi thêm là hạ được mặt bằng đất ruộng, giúp chủ động trong tưới tiêu. Vì khoản tiền này, nhiều nông dân bất chấp khuyến cáo của chính quyền địa phương và hậu quả về sau, cứ lén lút bán đất sét ruộng lúa trái pháp luật.
* Nhiều hệ lụy Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Quang Minh, Trưởng bộ môn Tài nguyên đất đai (Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên - Trường Đại học Cần Thơ) đã từng khuyến cáo, tình trạng khai thác đất sét ruộng lúa để làm gạch, gốm tùy tiện ở một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có tỉnh Trà Vinh.Theo ông Minh, nếu không khắc phục sẽ dẫn đến hệ lụy là bề mặt ruộng đất lồi, lõm, nơi thấp, nơi cao, đất dễ bị lún không thể cơ giới hóa.Chưa kể những nơi bị khai thác quá sâu có thể làm phèn tiềm tàng trào lên, ảnh hưởng đến sản xuất thậm chí là không thể canh tác được.
Lời cảnh báo đó đến nay đã thực sự hiện hữu trên nhiều diện tích đất ruộng và làm ảnh hưởng đến sản xuất của nhiều nông dân trên cùng một cánh đồng.Ông Thạch Phinh, ấp Trà Uông là một điển hình và phải nhận hệ lụy xấu sau khi đã bán đi 0,8 ha đất để lấy đất sét.
Sau khi bán đất sét, ông trồng lúa phải tốn kém chi phí về phân bón, nhiên liệu để bơm tát nước cao gấp 3 - 4 lần so trước đây, cây lúa bị ngã không thu hoạch bằng máy được, năng suất lúa bị giảm đến 30%.
Mặc dù nhận thức được hậu quả, nhiều nông dân không bán đất sét ruộng nhưng khi những hộ liền kề xung quanh bán đi thì đất ruộng trở thành gò cao, không cầm thủy.Điều này khiến sản xuất gặp khó khăn, chi phí tốn kém nhiều nên buộc lòng họ cũng phải bán theo.
Ông Nguyễn Văn Mừng, ở ấp Ô Bắp, xã Lương Hòa A chia sẻ, trước đây ông nhất định không chịu bán đất sét trên 0,3 ha đất ruộng của gia đình.Nhưng hai năm qua, do đất ruộng xung quanh đã bán đất sét, ruộng của ông sản xuất rất khó khăn nên đành phải theo họ.
Theo ước tính, nếu trên cùng cánh đồng có 1 ha ruộng bán đất sét sẽ gây ảnh hưởng rộng đến 30 ha liền kề. Đó là chưa tính đến bất lợi khi ứng dụng khoa học kỹ thuật, việc thành lập tổ hợp tác sản xuất cánh đồng lớn.
Trước tình hình khai thác đất sét ngày càng “nóng”, UBND tỉnh Trà Vinh đã chỉ đạo các huyện Châu Thành, Càng Long, Tiểu Cần thành lập Tổ công tác chuyên trách để tăng cường kiểm tra, xử lý việc bán đất sét ruộng lúa.Bên cạnh đó, UBND xã cùng các tổ chức đoàn thể ở địa phương đẩy mạnh tuyên truyền đến nông dân về tác hại của việc bán đất sét tùy tiện, nhằm ngăn chặn vấn nạn này.
Tuy nhiên, hiện mức xử phạt được căn cứ theo Nghị định 142/2013/NĐ - CP của Chính phủ quy định về xử phát vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản chưa đủ sức răn đe.Cụ thể, Chủ tịch UBND xã chỉ được ra quyết định xử phạt hành chính tối đa là 5 triệu đồng và tịch thu phương tiện có giá trị tối đa 5 triệu đồng; Chủ tịch UBND huyện ra quyết định xử phạt hành chính tối đa là 50 triệu đồng và tịch thu phương tiện có giá trị tối đa 50 triệu đồng.
Trong khi đó, mức lợi nhuận đem lại cho các chủ cối rất cao nên sau khi bị tịch thu phương tiện, phạt tiền, họ vẫn mua sắm phương tiện mới và tiếp tục lén lút hoạt động.Vì vậy, vấn nạn mua bán đất sét ruộng trái phép ở Trà Vinh vẫn như vết dầu loang chứ được ngăn chặn./.
Bài 2: Thay đổi công nghệ
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Tỷ trọng sử dụng gạch không nung mới đạt khoảng 21%
13:01' - 05/04/2019
Tỷ trọng sử dụng gạch không nung trong cả nước đạt trên 21% so với tổng vật liệu xây, tương đương 6,8 tỷ viên quy tiêu chuẩn (QTC), chưa như kỳ vọng.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ Xây dựng chủ trì làm báo cáo về chính sách sản xuất gạch không nung
06:48' - 12/07/2017
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan báo cáo, đề xuất về chính sách sản xuất gạch không nung.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế tổng hợp
Công trường cầu Bình Khánh có tĩnh không cao nhất Việt Nam
19:50'
Cầu Bình Khánh bắc qua sông Soài Rạp (TP Hồ Chí Minh) trên cao tốc Bến Lức-Long Thành có chiều dài 2,76 km, thiết kế theo công nghệ dây văng hai mặt phẳng, nhịp chính dài 375m, hai trụ tháp cao 155m.
-
Kinh tế tổng hợp
XSMB 3/7. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay ngày 3/7/2025. XSMB thứ Tư ngày 3/7
19:30'
Bnews. XSMB 3/7. Kết quả xổ số hôm nay ngày 3/7. XSMB thứ Tư. Trực tiếp KQXSMB ngày 3/7. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Tư ngày 3/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
XSMT 3/7. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay ngày 3/7/2025. XSMT thứ Năm ngày 3/7
19:30'
Bnews. XSMT 3/7. KQXSMT 3/7/2025. Kết quả xổ số hôm nay ngày 3/7. XSMT thứ Năm. Xổ số miền Trung hôm nay 3/7/2025. Trực tiếp KQXSMT ngày 3/7. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Năm ngày 3/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
XSMN 3/7. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay ngày 3/7/2025. XSMN thứ Năm ngày 3/7
19:30'
Bnews. XSMN 3/7. KQXSMN 3/7/2025. Kết quả xổ số hôm nay ngày 3/7. XSMN thứ Năm. Xổ số miền Nam hôm nay 3/7/2025. Trực tiếp KQXSMN ngày 3/7. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Năm ngày 3/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
XSAG 3/7. Kết quả xổ số An Giang hôm nay 3/7/2025. Xổ số An Giang hôm nay
19:00'
Bnews. XSAG 3/7. Kết quả xổ số hôm nay ngày 3/7. XSAG Thứ Năm. Trực tiếp KQXSAG ngày 3/7. Kết quả xổ số An Giang hôm nay ngày 3/7/2025. Kết quả xổ số An Giang Thứ Năm ngày 3/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
Kết quả xổ số Tây Ninh hôm nay 3/7/2025. XSTN 3/7. Xổ số Tây Ninh hôm nay
19:00'
Bnews. XSTN 3/7. Kết quả xổ số hôm nay ngày 3/7. XSTN Thứ Năm. Trực tiếp KQXSTN ngày 3/7. Kết quả xổ số Tây Ninh hôm nay ngày 3/7/2025. Kết quả xổ số Tây Ninh Thứ Năm ngày 3/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
Dân biển đảo An Giang hài lòng vì thủ tục hành chính
18:35'
Sau 2 ngày vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, tại nhiều xã, phường, đặc khu tỉnh An Giang có rất đông người dân, doanh nghiệp đến các Trung tâm phục vụ hành chính công thực hiện hồ sơ, thủ tục.
-
Kinh tế tổng hợp
XSDNA 2/7. Kết quả xổ số Đà Nẵng hôm nay ngày 2/7/2025. XSDNA ngày 2/7. XSDNA hôm nay
18:00'
XSDNA 2/7. Kết quả xổ số hôm nay ngày 2/7. XSDNA Thứ Bảy. Trực tiếp KQXSDNA ngày 2/7. Kết quả xổ số Đà Nẵng hôm nay ngày 2/7/2025. Kết quả xổ số Đà Nẵng Thứ Bảy ngày 2/7/2025.
-
Kinh tế tổng hợp
Thời gian Hà Nội công bố điểm thi và điểm chuẩn vào lớp 10
17:27'
Từ ngày 4 - 6/7, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội dự kiến sẽ công bố điểm thi và điểm chuẩn trúng tuyển vào lớp 10 của các trường trung học phổ thông công lập.