Liên quan đến thông tin trên một số phương tiện thông tin đại chúng đã đăng tải trong những ngày qua về việc Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai cưỡng chế trái pháp luật để thi công công trình đường giao thông ảnh hưởng đến an toàn hồ đập của Thủy điện Tả Thàng, chiều ngày 18/3, Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã có thông tin chính thức về vụ việc.
Ông Hoàng Chí Hiền, Chánh văn phòng UBND tỉnh Lào Cai, người phát ngôn của địa phương này cho biết, Dự án cải tạo nâng cấp tỉnh lộ 152 (nối huyện Bảo Thắng và Sa Pa của tỉnh Lào Cai) có tổng chiều dài 50 km, được bắt đầu thi công từ cuối năm 2012 và đến năm 2016 đã hoàn thành 49,6km. Đây là tuyến đường tỉnh lộ được thi công theo cấp 5 miền núi, nền đường rộng 6,5m.
Trong quá trình thi công do đoạn đường có 400m đi qua vai phải đập và cửa hầm nhận nước thủy điện Tả Thàng nên từ tháng 6/2014, đơn vị thi công đã phải thi công cách đoạn do chưa đàm phán thống nhất được với chủ đầu tư của Thủy điện là Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai - thuộc Tổng Công ty cổ phần Thương mại.
Công ty cổ phần Điện Vietracimex Lào Cai không đồng ý để nhà thầu thi công với lý do sẽ ảnh hưởng đến an toàn của đập và đường ống áp lực đặt dưới nền đường (theo Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi và Nghị định số 143/2003/NĐ - CP ngày 28/11/2003 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi: Phạm vi vùng phụ cận bảo vệ đập từ chân đập trở ra là 200m, phạm vi không được xâm phạm là 50m sát chân đập).
Để giải quyết vấn đề trên, ngày 10/8/2016, UBND tỉnh Lào Cai đã có văn bản thống nhất với chủ đầu tư dự án thủy điện Tà Thàng (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai) phương án làm cầu cạn trên đường tỉnh lộ 152 (đoạn đi phía trên cửa hầm nhận nước thủy điện Tà Thàng) với các thông số kỹ thuật đảm bảo khi thi công và đưa cầu vào vận hành không ảnh hưởng đến an toàn của các hạng mục công trình thủy điện.
Đồng thời, giao Sở Giao thông Vận tải Lào Cai chọn đơn vị tư vấn, thiết kế khảo sát, tính toán cụ thể các thông số kỹ thuật của cầu đảm bảo yêu cầu an toàn, ổn định lâu dài, không ảnh hưởng đối với các hạng mục công trình thủy điện Tả Thàng (cửa hầm nhận nước, đập đầu mới…); chuyển kết quả khảo sát, thiết kế cho Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai tham gia ý kiến, thống nhất, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai duyệt để quyết định triển khai thực hiện trong thời gian sớm nhất”.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Lào Cai, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lào Cai đã tiến hành khảo sát nền đường Dự án cải tạo nâng cấp tỉnh lộ 152 và kiểm tra đường ống áp lực dưới lòng đường.
Về nền đường, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lào Cai đã trao đổi với nhà đầu tư và được phúc đáp: " oạn đường tuyến được thi công xây dựng có mặt cắt ngang tính từ mép đường hiện trạng đến mép đường xây dựng mới với khoảng cách tối thiểu là 30m. Cao độ mặt đường của đoạn tuyến xây dựng mới này không được thấp hơn cao trình 254m (cao độ của đường hiện tại). Do đó, khi chuyển vào 30m, đoạn này đồi đá cao, phải thi công nổ mìn phá đá không đảm bảo an toàn cho đập đầu mối".
Trước vướng mắc trên, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lào Cai đã mời Tổng công ty tư vấn thiết kế Giao thông Vận tải (TEDI) nghiên cứu thêm 2 phương án tuyến. Theo đó, phương án thứ nhất là làm hầm (cách phạm vi đập 50m, tổng chiều dài đoạn tuyến là 683m; trong đó, phần hầm chính dài 250m, kinh phí đầu tư khoảng 200 tỷ đồng).
hương án thứ 2 là làm cầu cạn (cách phạm vi hầm 51m, tổng chiều dài đoạn tuyến là 1.228m; trong đó, chiều dài cầu chính là 813m, tổng mức đầu tư là 350 tỷ đồng). Hai phương án này cơ bản đảm bảo an toàn cho đập, tuy nhiên nguồn kinh phí đầu tư quá lớn, trong khi mật độ giao thông chưa cao và nguồn lực của địa phương còn hạn chế nên việc triển khai không khả thi.
Về lòng đường, các đơn vị chức năng đã kiểm tra đường ống áp lực dưới lòng đường, theo hồ sơ và kiểm tra thực tế, ống dẫn nước đặt sâu cách mặt đường 16m. Theo quy trình kỹ thuật đối với cống tròn qua đường lớp đất đắp trên cống tối thiểu là 0,5m.
Theo tính toán, tải trọng động (do các phương tiện giao thông đi qua) chủ yếu ảnh hưởng ở 0,5m trên cùng và giảm rất nhanh theo chiều sâu. Đến 2m thì gần hết và đến 5m thì tải trọng động tắt hoàn toàn. Như vậy với chiều sâu 16m thì việc các phương tiện tham gia giao thông với mọi loại tải trọng là không ảnh hưởng đến cống.
Do vậy, giải pháp được tỉnh Lào Cai đưa ra là không đào mở rộng nền đường cũ, mà chỉ sửa tạo phẳng sau đó đổ bê tông xi măng để đảm bảo cho nhân dân đi lại thuận tiện an toàn. Phương án này không dùng lu rung, không đào phá đã nổ mìn mà chỉ sửa chữa mặt đường. Riêng đoạn qua đường ống đổ bê tông cốt thép để không ảnh hướng đến ống áp lực.
Tỉnh Lào Cai sẽ tiếp tục báo cáo Chính phủ cho phép triển khai phương án tránh tuyến đảm bảo khoảng cách an toàn cho đập đầu mối và cống áp lực của công trình. Sau khi thi công xong, tỉnh Lào Cai sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng có biển cảnh báo về tải trọng, chiều cao… đối với các phương tiện khi đi qua đoạn đường này, đảm bảo an toàn giao thông và đảm bảo an toàn của đập và đường ống áp lực đặt dưới nền đường.
Phương án này ngày 14/6/2016 đã được sở Giao thông Vận tải Lào Cai làm việc với Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai nhưng vẫn không nhận được sự đồng thuận của doanh nghiệp, dẫn tới 400m còn lại của Dự án cải tạo nâng cấp tỉnh lộ 152 vẫn không thể thi công. Đến ngày 13/3/2019, đoạn đường trên tiếp tục được tỉnh Lào Cai cho đơn vị triển khai thi công nhưng đã bị chủ đầu tư của Thủy điện Tả Thàng ngăn cản.
Ông Hoàng Chí Hiền cho biết, trước sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành của địa phương từ chiều 17/3/2019, đoạn 400m còn lại của công trình Dự án cải tạo nâng cấp Tỉnh lộ 152 đã thi công trở lại bình thường và Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai không còn hành vi cản trở thi công. Trong quá trình trao đổi các nội dung của công trình, nhà thầu thi công cũng đã nhận được sự cộng tác từ phía Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai.
Hiện nay, tỉnh Lào Cai đang tiếp tục theo dõi, chỉ đạo việc thi công Đoạn đường Tỉnh lộ 152, đảm bảo giao thông đi lại bình thường cho nhân dân. Dự kiến nếu việc thi công triển khai thuận lợi đoạn đường còn lại này sẽ được hoàn thành trong 30 ngày tới.
Cũng theo thông tin từ người phát ngôn của tỉnh Lào Cai, Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai có nhiều sai phạm về hạng mục giao thông.
Cụ thể, nhà đầu tư không có hồ sơ liên quan đến hạng mục đường giao thông của dự án (kể cả giải phóng mặt bằng đường giao thông) theo quyết định về tổng mức đầu tư ban đầu của dự án đã được UBND tỉnh Lào Cai phê duyệt; chưa thực hiện sửa chữa, nâng cấp để tạo thuận lợi cho người dân địa phương đi lại đối với đoạn đường từ ngã ba Xuân Giao đến đập đầu mối thủy điện Tả Thàng theo cam kết, thống nhất với tỉnh Lào Cai khi thực hiện dự án thủy điện Tả Thàng”. Vì vậy, không thể khẳng định được khối lượng, giá trị do Công ty cổ phần điện Vietracimex Lào Cai đã thực hiện.
Thực tế đoạn đường này Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai đã đầu tư khoảng 72 tỷ đồng để nâng cấp nền mặt đường như hiện nay. Do đó, Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai đang yêu cầu nhà đầu tư khẩn trương hoàn thiện hồ sơ và khắc phục mọi sai phạm tồn đọng trên trong thời gian sớm nhất./.