Thủ tướng Christopher Luxon: Thời điểm thích hợp để tạo ra những đột phá trong quan hệ Việt Nam-New Zealand

Nhận lời mời của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon có chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 25-28/2/2025, đồng thời dự Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ hai tại Hà Nội.

Nhân dịp này, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon đã dành thời gian trả lời phỏng vấn báo chí về quan hệ song phương Việt Nam-New Zealand, trong bối cảnh hai nước vừa nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.

*Phóng viên: Thưa Thủ tướng, năm 2025 đánh dấu 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-New Zealand và một dấu mốc quan trọng kỷ niệm dịp này là hai nước đã chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Thủ tướng đánh giá thế nào về những thành tựu trong hợp tác song phương trong nửa thế kỷ qua và vì sao đây lại là thời điểm để nâng cấp quan hệ hai nước?

*Thủ tướng Christopher Luxon: Trước hết, đây là mối quan hệ thực sự đặc biệt giữa New Zealand và Việt Nam. Mối quan hệ này đã trải qua 50 năm với điểm khởi đầu là những sinh viên Việt Nam đến New Zealand học tập theo Kế hoạch Colombo. Kể từ đó, mối quan hệ giữa người dân hai nước đã được kết nối, ngày càng được bồi đắp và mở ra những cơ hội hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Nhìn lại những thành quả trong 50 năm qua thực sự tuyệt vời. Trong đó, thương mại hai chiều đã tăng 40% trong 5 năm qua. Và bây giờ là thời điểm thích hợp để hai nước nâng cấp lên quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Như các bạn đã biết, Thủ tướng Phạm Minh Chính là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm New Zealand khi tôi trở thành Thủ tướng cách đây hơn một năm. Tôi nhận thấy rằng, hai nước có rất nhiều tiềm năng để có thể tiếp tục làm sâu sắc hơn mối quan hệ song phương. Và theo tôi, thách thức hiện nay là làm sao chúng ta hiện thực hóa được bước tiến quan trọng vừa đạt được. Rõ ràng, hai nước có những tiềm năng to lớn trong hợp tác thương mại và giáo dục, du lịch, nông nghiệp, trái cây và các sản phẩm truyền thống. Bên cạnh đó, New Zealand cũng có các công nghệ và khoa học mới nổi tuyệt vời. Chúng tôi là quốc gia đứng thứ tư trên thế giới về số lượng các vụ phóng tên lửa vào không gian, chỉ sau Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga. Bạn biết đấy, chúng tôi còn ghi nhận con số đáng kinh ngạc khi 88% năng lượng của quốc gia là từ các nguồn năng lượng tái tạo.

Vì vậy, chúng tôi có nhiều tiềm năng hợp tác và hỗ trợ cho Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, nhất là khi các bạn đang hướng tới mục tiêu đạt mức thu nhập cao cho người dân vào năm 2045. Việt Nam sẽ là một quốc gia có tầm ảnh hưởng ngày càng mạnh mẽ, một quốc gia ngày càng thịnh vượng hơn và gắn kết chặt chẽ hơn nhiều vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Và đó là lý do tại sao bây giờ là thời điểm tuyệt vời để có bước đột phá trong quan hệ song phương.

*Phóng viên: Thủ tướng đã đề cập đến hợp tác thương mại, như chúng ta đã biết, lãnh đạo hai bên đều nhất trí tăng kim ngạch thương mại hai chiều lên 3 tỷ USD vào năm 2026. Vậy với tiềm năng hiện tại của Việt Nam và New Zealand, Thủ tướng có lạc quan hai bên sẽ sớm đạt mục tiêu này?

*Thủ tướng Christopher Luxon: Tôi nghĩ hai nước có tiềm năng và cơ hội hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Đầu tiên phải kể đến giáo dục. New Zealand hiện có 8 trường đại học, đều nằm trong top 2% các trường đại học tốt nhất trên thế giới. Đã có một số lượng lớn sinh viên Việt Nam học tập nghiên cứu rất hiệu quả ở New Zealand. Chúng tôi là một nền giáo dục chất lượng cao bằng tiếng Anh, và cũng là một môi trường thực sự an toàn. Không chỉ mang đến những cơ hội học tập cho học sinh, sinh viên, chúng tôi còn nâng cao kỹ năng tiếng Anh của các giảng viên, giáo sư, sinh viên sau đại học và các quan chức chính phủ.

Tiếp đó, tôi nghĩ du lịch cũng sẽ là một cơ hội hợp tác tốt. Thật tuyệt khi Hãng hàng không Vietjet vừa công bố đường bay đầu tiên giữa Việt Nam và New Zealand, kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với Auckland - trung tâm kinh tế, du lịch và văn hóa của New Zealand. Điều đó đồng nghĩa sẽ thúc đẩy giao thương, du lịch và giao lưu văn hóa giữa hai nước. Hiện có rất nhiều người New Zealand, đặc biệt những người New Zealand trẻ tuổi, muốn đến thăm và du lịch Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để du khách Việt Nam có thể đến và trải nghiệm đất nước New Zealand.

Bên cạnh đó, các cơ hội hợp tác thực sự sẽ nằm ở các ngành chính như nông nghiệp công nghệ cao, khí hậu, năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ. Và điều tuyệt vời là Việt Nam luôn có kế hoạch hành động rất tốt, có mục tiêu rõ ràng. Vấn đề đặt ra là chúng ta cần phải bổ sung và hỗ trợ nhau thế nào để có thể tận dụng và phát huy nền kinh tế của mỗi nước, tìm ra những lĩnh vực còn nhiều dư địa để khai thác và phát triển. Vì thế, tôi nghĩ chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp tiên tiến, năng lượng tái tạo, khai thác năng lượng địa nhiệt…, trong đó chủ yếu là năng lượng gió và mặt trời. Hai nước cũng đã cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, với trọng tâm là quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch. Hai nước đã ký Biên bản ghi nhớ về khí hậu để cùng nhau kết hợp trong một số lĩnh vực có chung lợi ích. Các dự án hỗ trợ bảo đảm an toàn đập mà New Zealand đang triển khai với Chính phủ Việt Nam cũng rất quan trọng. Bên cạnh đó là các lĩnh vực hợp tác về khoa học công nghệ, hướng tới những tiến bộ lớn hơn.

*Phóng viên: Thủ tướng đánh giá thế nào về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cũng như vai trò của Việt Nam trong các hoạt động thương mại hiện tại của khu vực?

*Thủ tướng Christopher Luxon:  Theo tôi, Việt Nam là nền kinh tế tăng trưởng nhanh và mạnh hàng đầu ở Đông Nam Á trong vòng 25 năm qua. Chúng tôi ghi nhận Việt Nam đã đạt được mức tăng trưởng trung bình từ 5-6% mỗi năm. Con số này gấp đôi, thậm chí gấp ba lần so với những gì các nước phát triển đang trải qua. Thực tế là các bạn đã duy trì tốc độ này trong nhiều năm, thật ấn tượng.

Đó là lý do tại sao, không còn nghi ngờ gì nữa, Việt Nam là ngôi sao đang lên trong khu vực. Quan trọng là hướng tới tương lai, các nhà lãnh đạo Việt Nam thậm chí kỳ vọng sẽ vượt mục tiêu tăng trưởng đã đề ra. Các dự báo cũng cho thấy, nền kinh tế của các bạn sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 7% trong vài năm tới. Điều này là có cơ sở khi Việt Nam đã làm rất tốt việc kiến tạo nền kinh tế tăng trưởng, giúp hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo, mức sống người dân ngày càng được nâng cao.

*Phóng viên: Giáo dục là một cầu nối hàng đầu để kết nối con người với con người. Thủ tướng có thể chia sẻ thêm điều này?

*Thủ tướng Christopher Luxon: Vâng, đây là một trong những điều tôi thực sự ngưỡng mộ Việt Nam. Qua chuyến thăm Văn Miếu - Quốc Tử Giám vừa rồi, tôi đã thấy được truyền thống hiếu học trải dài từ quá khứ đến hiện tại, tạo nên những giá trị cốt lõi của Việt Nam. Hiện nay, hệ thống giáo dục của các bạn đã gây ấn tượng với rất nhiều tiến bộ như Chỉ số đánh giá học sinh quốc tế PISA do Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) khảo sát, ngày càng cao. Và New Zealand sẽ là một đối tác giáo dục rất tốt để đồng hành cùng Việt Nam.

Chúng tôi có những trường đại học xuất sắc; có các chương trình nghiên cứu, phát triển và khoa học tuyệt vời tập trung vào các môn học STEM, kinh tế, cơ sở hạ tầng và nhiều vấn đề khác. Và trong chuyến thăm lần này, chúng tôi đã tăng 56% học bổng cho học sinh, sinh viên Việt Nam. Như tôi đã nói, đã có một số lượng lớn sinh viên Việt Nam học tập tại New Zealand, nhưng chúng tôi muốn chứng kiến nhiều hơn nữa, bởi đây là một môi trường tuyệt vời, chất lượng cao cho học sinh, sinh viên. Chính họ cũng sẽ mang lại rất nhiều trải nghiệm giá trị cho hệ thống giáo dục New Zealand.

*Phóng viên: Là một trong các nhà lãnh đạo tham gia Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF) vừa diễn ra tại Hà Nội do Việt Nam khởi xướng và tổ chức, Thủ tướng đánh giá thế nào về vai trò của Việt Nam cũng như của ASEAN?

*Thủ tướng Christopher Luxon: Tôi nghĩ Việt Nam đóng một vai trò rất quan trọng trong ASEAN. Hãy thử tua nhanh thời gian đến 10 năm nữa, Việt Nam khi đó sẽ trở thành một quốc gia giàu có, thịnh vượng hơn nhiều, có sức ảnh hưởng hơn nhiều và cũng tham gia vào mạnh mẽ hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Nhưng không đợi đến lúc đó, ngay từ bây giờ, Việt Nam đã có một vai trò rất quan trọng trong khu vực.

Điều tuyệt vời là các nhà lãnh đạo ASEAN thực sự hiểu tinh thần của ASEAN và người dân trong khu vực đều đang rất nỗ lực để đảm bảo hòa bình, an ninh, thịnh vượng. Dù không phải là thành viên đầy đủ, nhưng New Zealand là Đối tác Đối thoại lâu đời thứ hai của ASEAN.

Chúng tôi đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN, rằng các nước ASEAN là những quốc gia phù hợp để đưa ra quyết định về các cơ hội và thách thức mà khu vực đang đối diện. Và vì vậy, tôi đánh giá cao triển vọng phát triển của khu vực, đồng thời tin tưởng, với tư cách là một nền kinh tế, ASEAN sẽ sớm trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới trong một thời gian ngắn. Khi ASEAN ngày càng phát huy vị thế thì cùng lúc, Việt Nam cũng sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn.

*Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Thủ tướng.