Thủ tướng: Phát triển nhà ở xã hội vì tình dân tộc, nghĩa đồng bào

Kết luận Phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, trực tuyến với 34 tỉnh, thành phố trong cả nước vào sáng 11/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo yêu cầu chấn chỉnh kịp thời, tăng cường kỷ cương, minh bạch trong quy trình xét duyệt, mua - bán, cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội.

Cần công khai, minh bạch trong phát triển, hưởng thụ nhà ở xã hội

Cùng với đánh giá tình hình phát triển bất động sản, tại Phiên họp, Ban Chỉ đạo rà soát các chính sách nhà ở, bất động sản; đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững, hiệu quả. Đặc biệt, rà soát về trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; việc bố trí quỹ đất cho nhà ở xã hội; các gói tín dụng, bố trí nguồn vốn cho nhà ở xã hội; những khó khăn, vướng mắc cần khắc phục để thúc đẩy triển khai các dự án nhà ở xã hội; rà soát những biểu hiện thiếu minh bạch, tiêu cực, găm hàng, thổi giá, đầu cơ, trục lợi trong việc xét duyệt, mua bán, cho thuê nhà ở xã hội…

Các đại biểu đề xuất cần tiếp tục rút ngắn thời gian, đơn giản hóa các trình tự, thủ tục đầu tư; công khai minh bạch về các khu đất, lựa chọn đơn vị, doanh nghiệp thực hiện nhà ở xã hội; tiếp tục hỗ trợ thuế, dành các gói tín dụng hỗ trợ, tái cho vay phát triển các dự án nhà ở xã hội. Đặc biệt cần có biện pháp mạnh, hữu hiệu để chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua bán, cho thuê nhà ở xã hội, chống tiêu cực trong thực hiện chính sách nhà ở xã hội…

Kết luận Phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quán triệt mục tiêu của Phiên họp là nhằm tháo gỡ khó khăn về thủ tục, quy trình triển khai phát triển nhà ở xã hội và thị trường bất động sản, đảm bảo công khai, minh bạch, bền vững; người dân được thụ hưởng, tiếp cận nhà ở nhanh nhất, rẻ nhất, thuận lợi nhất, không phải mất nhiều thời gian, chi phí bất hợp lý và không bị lừa đảo; thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, thị trường bất động sản, góp phần vào ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo các cân đối lớn; là động lực phát triển nhanh, bền vững.

Thủ tướng Chính phủ khẳng định, phát triển nhà ở xã hội là chủ trương lớn, chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước; bảo đảm quyền có chỗ ở của người dân, “an cư lạc nghiệp”, không để ai bị bỏ lại phía sau; đầu tư cho nhà ở xã hội là đầu tư cho sự phát triển.

Nhà ở xã hội phải có đầy đủ hạ tầng giao thông, điện, nước, viễn thông, xã hội, y tế, văn hóa, giáo dục, vui chơi, giải trí; bất kỳ nơi nào, tỉnh, thành nào, miễn người dân thuộc nhóm đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội có nhu cầu thì đều được tiếp cận nhà ở xã hội bình đẳng. Việc phát triển nhà ở xã hội cần sự chung tay, góp sức của Nhà nước, doanh nghiệp, người dân và cả cộng đồng.

Điểm lại kết quả phát triển nhà ở xã hội thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ cho rằng, nguồn cung nhà ở xã còn thiếu, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế; chưa có ngân sách ưu đãi ổn định, lâu dài cho cả chủ đầu tư và người dân tiếp cận mua nhà ở xã hội; giá bán nhà ở xã hội hiện tại chưa phù hợp với đại đa số người dân có thu nhập thấp và trung bình; quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội nhìn chung “chất lượng” chưa đảm bảo, xa trung tâm, thiếu kết nối về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; nhiều dự án nhà ở xã hội triển khai chậm; một số chủ đầu tư được lựa chọn không đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm.

Do đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, chủ đầu tư trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn chủ động, tích cực thực hiện thật tốt phát triển thị trường bất động sản, nhà ở, nhất là nhà ở xã hội lành mạnh, nhanh, bền vững theo quy định của pháp luật; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền, nếu vượt quá thẩm quyền thì tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Lưu ý việc xác nhận đối tượng được thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội là việc khó, phức tạp, dễ xảy ra tiêu cực, Thủ tướng Chính phủ các cơ quan, đơn vị quản lý đối tượng xác nhận về việc chưa có nhà ở và giới hạn thu nhập được thụ hưởng chính sách, trên tinh thần ai làm tốt thì giao, giảm tiền kiểm, tăng hậu kiểm; đối với người lao động tự do giao Công an cơ sở xác nhận. Cùng với đó, rà soát lại mẫu kê khai mua nhà ở xã hội theo hướng đơn giản hóa, dễ làm, dễ nhớ, dễ thực hiện; thủ tục thực hiện và tiếp nhận hồ sơ cả trực tiếp, trực tuyến, khuyến khích trực tuyến thông qua chuyển đổi số.

Chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan liên quan khẩn trương ban hành các văn bản theo thẩm quyền và đề xuất cấp có thẩm quyền ban thành các văn bản liên quan, Thủ tướng Chính phủ kêu gọi, khuyến khích doanh nghiệp có quỹ đất sạch phối hợp với cơ quan, địa phương xây dựng nhà ở xã hội; xây dựng đề án nhà ở với giá phù hợp với túi tiền người dân; tất cả chủ thể phát huy tinh thần dân tộc, nghĩa đồng bào trong phát triển nhà ở, nhà ở xã hội để không ai bị bỏ lại phía sau.

Thủ tướng chỉ đạo huy động tối đa các nguồn vốn cho phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội và cho người thuê, thuê mua, mua nhà ở, bao gồm nguồn ngân sách Trung ương, địa phương, vốn vay; nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trong lĩnh vực nhà ở, nhà ở xã hội và khả năng áp dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Tập trung thực hiện “5 bảo đảm” phát triển nhà ở xã hội

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn. Trong đó, nghiên cứu sửa đổi các chỉ tiêu quy hoạch mang tính đặc thù đối với các dự án nhà ở xã hội; xây dựng quy trình, trình tự thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội chung thống nhất trên cả nước.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các Bộ Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan có liên quan và các địa phương làm việc với các Doanh nghiệp, Tập đoàn, Tổng Công ty có uy tín trong lĩnh vực Bất động sản để đề xuất sử dụng quỹ đất sạch đầu tư của các Doanh nghiệp, Tập đoàn, Tổng Công ty cho các Dự án nhà ở xã hội trên cả nước. Khẩn trương phối hợp hoàn thiện hồ sơ thành lập “Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng bất động sản” do Nhà nước quản lý nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch.

Nêu yêu cầu rút gọn điều kiện, thủ tục cho vay gói tín dụng 145 nghìn tỷ đồng theo hướng lược bỏ điều kiện chủ đầu tư phải có trong danh mục các dự án do UBND cấp tỉnh công bố, Thủ tướng lưu ý tổ chức kiểm tra chuyên đề, kiến nghị các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm hoặc lợi dụng chính sách thông thoáng để trục lợi.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đôn đốc thúc đẩy giải ngân Chương trình tín dụng 145 nghìn tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân với các điều kiện thủ tục thuận lợi hơn, dễ tiếp cận hơn. Đẩy mạnh triển khai có hiệu quả các gói tín dụng hỗ trợ chính sách nhà ở xã hội, chương trình cho vay ưu đãi đối với người trẻ dưới 35 tuổi để mua nhà ở thương mại lần đầu, nhà ở xã hội với lãi suất và kỳ hạn phù hợp. Thực hiện điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, chủ động, phù hợp, hiệu quả ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; có cơ chế, giải pháp kiểm soát, quản lý chặt chẽ nguồn tín dụng vào bất động sản đối với các trường hợp có dấu hiệu đầu cơ, thổi giá, đẩy giá.

Bộ Công an chỉ đạo Công an cấp xã căn cứ thông tin cơ sở dữ liệu về dân cư, thực hiện xác nhận điều kiện thu nhập cho đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị không có Hợp đồng lao động; chỉ đạo điều tra, xử lý các trường hợp môi giới trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thao túng hồ sơ mua nhà ở xã hội, đặc biệt là các tiêu cực, lợi dụng chính sách để trục lợi.

Bộ Công thương phối hợp với Bộ Xây dựng rà soát, nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền bãi bỏ quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng về thủ tục doanh nghiệp phải đăng ký hợp đồng mua bán qua Sở Công Thương, rồi gửi Sở Xây dựng xin ý kiến, nhằm tháo gỡ rào cản, khó khăn cho doanh nghiệp. Nghiên cứu giao Sở Xây dựng làm đầu mối tiếp nhận, hướng dẫn và quản lý hợp đồng mẫu hoặc chuyển sang cơ chế “hậu kiểm” để đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Các địa phương tập trung chỉ đạo hoàn thành các chỉ tiêu nhà ở xã hội năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ giao với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”. Các địa phương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện chính sách phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn; tiếp tục đôn đốc các dự án đang triển khai; khẩn trương triển khai đầu tư các dự án mới, bảo đảm hoàn thành bổ sung chỉ tiêu còn thiếu năm 2025 trong năm 2026; thực hiện nghiêm quy định về việc dành quỹ đất làm nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và 20% quỹ đất ở trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội...

Lưu ý việc cải cách thủ tục hành chính, Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phải thực hiện ngay việc cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính rườm rà; rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt dự án, giao đất, cấp phép xây dựng. Ưu tiên luồng xanh cho các thủ tục hành chính đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Các địa phương khẩn trương rà soát, kiện toàn Ban Chỉ đạo chính sách nhà ở và thị trường bất động sản của địa phương do Bí thư Tỉnh ủy hoặc Chủ tịch UBND làm Trưởng Ban, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp, những người “gần dân, sát dân, vì dân” tập trung thực hiện “5 bảo đảm”. Trong đó, bảo đảm chấn chỉnh kịp thời, tăng cường kỷ cương, minh bạch trong quy trình xét duyệt, mua - bán, cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội; bảo đảm thanh tra, kiểm tra, phòng, ngừa tiêu cực, lợi dụng chính sách để trục lợi, làm sai lệch mục tiêu nhân văn của chính sách; bảo đảm công bằng, đúng đối tượng, đúng tinh thần, đúng mục tiêu của chính sách, giá bán được tính đúng, tính đủ; bảo đảm phối hợp cơ quan chức năng xử lý nghiêm hành vi môi giới trái phép, nhận tiền “chạy suất”; bảo đảm các doanh nghiệp có quỹ đất sạch được tạo điều kiện thuận lợi nhất để đóng góp, hợp tác cùng Nhà nước trong phát triển nhà ở xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán nhà ở xã hội; bảo đảm công bố công khai, minh bạch thông tin dự án; bảo đảm dự án đến đúng đối tượng, không để xảy ra sai phạm, tiêu cực. Các chủ đầu tư dự án áp dụng các giải pháp công nghệ số để tạo thuận lợi cho người dân; giảm tập trung đông người; không để tình trạng quá tải hồ sơ mà người dân không được giải quyết, gây bức xúc dư luận; tổ chức thực hiện và có biện pháp kiểm soát chất lượng công trình nhà ở xã hội, bảo đảm đúng tiến độ, giá bán, đúng đối tượng thụ hưởng theo quy định; tối ưu hóa hoạt động đầu tư để giảm giá thành xây dựng nhưng vẫn phải đảm bảo tiêu chuẩn và các tiện ích, hạ tầng thiết yếu.

Các doanh nghiệp chủ động phối hợp, làm việc với Bộ Xây dựng, các địa phương để nghiên cứu, đề xuất đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội sử dụng quỹ đất sạch của mình, đảm bảo minh bạch, công khai, tránh đầu cơ, cũng như tránh đầu tư tín dụng vào đầu cơ bất động sản, nhà ở.

Thủ tướng yêu cầu các cơ quan truyền thông dành thời lượng thỏa đáng tuyên truyền chính sách, trong đó có chính sách về nhà ở, nhà ở xã hội, một cách nhất quán, rộng rãi, tạo đồng thuận cao trong xã hội. Các hiệp hội doanh nghiệp tiếp tục đóng góp ý kiến góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách về thị trường bất động sản, nhà ở, nhà ở xã hội, trên tinh thần “không cầu toàn, không nóng vội, song không bỏ lỡ cơ hội phát triển”./.

Phạm Tiếp