Thúc đẩy giải ngân nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài

Sáng 13/9, tại Hà Nội, Bộ Tài chính đã tổ chức hội nghị trực tuyến "Tiếp tục thúc đẩy giải ngân nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài năm 2019", với sự tham gia của 5 bộ có kế hoạch vốn ODA, vốn vay ưu đãi lớn nhất là: Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài nguyên Môi trường, Bộ Y tế, UBND và các cơ quan, các ban quản lý dự án sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi ở 63 tỉnh, thành phố.

Nhấn mạnh với mục đích là tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ tình hình giải ngân vốn, Bộ trưởng Bộ tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết cần làm rõ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện và xác định lý do tồn tại là gì. "Do sự chuẩn bị thực hiện các chương trình, dự án chưa tốt, hay do việc phân bổ kế hoạch đầu tư công trung hạn, thông báo dự toán năm 2019, hay do hoàn thiện thủ tục giải ngân, ghi thu ghi chi?", Bộ trưởng Đinh Tiến  Dũng đặt câu hỏi.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận tình hình giải ngân vốn đầu tư công và vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài trong những năm gần đây là rất chậm. Trong 3 năm 2016-2018, tổng số vốn đầu tư từ nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài là 137.176 tỷ đồng, đạt 74,53% dự toán được Quốc hội giao. 6 tháng đầu năm 2019 tỷ lệ giải ngân đạt 3,4% kế hoạch được Quốc hội giao; đạt 7,16% kế hoạch được Bộ Kế hoạch và Đầu tư thông báo.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước 8 tháng năm 2019 là 161.286,361 tỷ đồng, đạt 37,92% so với kế hoạch Quốc hội giao và đạt 41,39% so kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Đối với nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, cập nhật đến 31/8/2019 mới giải ngân được 6.480 đồng, chỉ đạt 10,7% kế hoạch vốn do Quốc hội giao (60.000 tỷ đồng) và 15,7% kế hoạch vốn do Bộ Kế hoạch và Đầu tư thông báo (40.735 tỷ đồng).

Chi thường xuyên từ nguồn vốn nước ngoài 8 tháng đầu năm đạt 862 tỷ đồng bằng 18,5% dự toán Quốc hội phê duyệt; trong đó, có 35 Bộ, ngành, địa phương từ đầu năm đến nay chưa có giải ngân; nhiều Bộ, ngành địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp như: Bộ Giáo dục và Đào tạo (5,8%), Bộ Y tế (4,8%), tỉnh Quảng Ninh (0,5%), Quảng Nam (2,3%), Hưng Yên (8,3%).

Nguyên nhân của việc giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi chậm thời gian qua và từ đầu năm 2019 đến nay, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, chủ yếu tập trung vào các nhóm vấn đề vướng mắc trong giao kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn chậm, thiếu so với nhu cầu. Việc phân bổ vốn chưa sát với thực tế; điều chỉnh kế hoạch chậm, thủ tục kéo dài. Tính sẵn sàng của các dự án đầu tư thấp, hoàn thành thủ tục đầu tư chậm, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, bố trí vốn đối ứng; chậm trễ trong việc hoàn thành các thủ tục về hồ sơ giải ngân thanh toán cũng như ghi thu, ghi chi.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay nước ngoài, ông Ngô Văn Quý, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính xem xét sớm có văn bản báo cáo chính thức Thủ tướng cho phép Hà Nội được áp dụng cơ chế giải ngân các dự án ODA của thành phố theo tiến độ thực hiện và tiến độ cấp vốn của nhà tài trợ nước ngoài.

Lấy ví dụ về dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội, ông Ngô Văn Quý cho biết, năm 2019 kế hoạch giao 3.274 tỷ đồng, tuy nhiên đến cuối tháng 8 mới giao được 1.104 tỷ đồng, đạt 34% kế hoạch.

Hay như dự án tuyến đường sắt đô thị Hà Nội đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo đến nay mới giải ngân đạt 5% kế hoạch. Cụ thể, năm 2019 được giao 393 tỷ đồng nhưng đến hết tháng 8 mới giải ngân 18,4 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng kiến nghị Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư  khẩn trương phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan xây dựng Nghị định mới về quản lý vốn ODA và vay ưu đãi thay thế Nghị định số 132/2018/NĐ - CP và Nghị định số 16/2016/NĐ - CP theo hướng tập trung vào một đầu mối công tác quản lý nợ công; rà soát để đơn giản hóa các thủ tục hành chính bao gồm quy trình bổ sung kế hoạch vốn hàng năm, cơ chế điều chỉnh, điều chuyển kế hoạch vốn cũng như cơ chế hạch toán và chuyển nguồn đối với vốn vay ODA, vay ưu đãi.

Bộ cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ, ngành và địa phương rà soát tổng thể việc thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn đến năm 2020 để kịp thời điều chỉnh và phân bổ vốn cho các dự án đang thiếu vốn nhằm đảm bảo hoàn thành việc giải ngân nguồn vốn đầu tư công trung hạn đã được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ giao trong giai đoạn 2016 - 2020 theo đúng Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội, đảm bảo trong phạm vi 2 triệu tỷ đồng, giảm vốn vay trong nước tương ứng với việc tăng vốn nước ngoài./.