Tổng hợp các chiêu thức lừa đảo dịp cận Tết cần lưu ý

* Lừa đảo mua vé máy bay, du lịch giá rẻ dịp lễ, Tết

Cụ thể, do nhu cầu đi du lịch dịp nghỉ Tết Nguyên đán của người dân tăng mạnh khiến các chuyến bay có thể hết chỗ sớm hơn dự kiến. Lợi dụng tình trạng này, các đối tượng đã lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người dân. Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cảnh giác khi thực hiện giao dịch trên mạng xã hội, nhất là với các quảng cáo giá siêu rẻ và ưu đãi lớn.

Khi có nhu cầu mua vé máy bay, người dân nên trực tiếp đặt vé qua website chính của hãng hàng không hoặc gọi trực tiếp lên tổng đài.

Trước khi thực hiện giao dịch, cần tìm hiểu kỹ, xác nhận thông tin mã vé và kiểm tra có hiệu lực, đồng thời yêu cầu nhân viên của hãng soát lại thông tin hành trình, hành khách bay.

Đặc biệt, người dân không nên giao dịch qua bên trung gian thứ ba hay các đại lý khi không rõ về chất lượng, độ uy tín.

* Lừa đảo việc làm thêm trên mạng xã hội

Lợi dụng tâm lý của nhiều người muốn kiếm thêm thu nhập để có chi phí trang trải dịp Tết, một số đối tượng áp dụng chiêu lừa đảo tuyển dụng lao động thời vụ, làm việc tại nhà với mức lương hấp dẫn.

Do thiếu thông tin và nôn nóng muốn kiếm tiền, nhiều người đã “sập bẫy” để rồi không chỉ mất tiền, thời gian mà còn chịu gánh nặng tâm lý. Các đối tượng thường nhắm đến ‘mẹ bỉm sữa’, học sinh, sinh viên, người lao động có thu nhập trung bình - thấp… có nhu cầu tìm việc làm thêm.

Do đó, người dân nên cẩn trọng với các lời giới thiệu việc làm trên mạng xã hội; cần tìm hiểu kỹ về người giới thiệu và chính sách của công ty mà đối tượng nhắc tới; không nên quá tin tưởng vào những đề nghị hấp dẫn, công việc dễ dàng, không quan trọng trình độ hay kỹ năng.

Mọi người tuyệt đối không đặt cọc cho các đối tượng dưới bất cứ hình thức nào khi chưa nắm bắt rõ ràng thông tin và mức độ uy tín. Có nhu cầu tìm việc, người dân nên tìm đến các văn phòng, công ty có uy tín hoặc các trang web chính thống; không cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng hay mã xác thực 1 lần (OTP) cho bất kỳ ai và dưới bất kỳ hình thức nào. 

* Giả danh Công an, Luật sư hỗ trợ nạn nhân lấy lại tiền đã mất

Trên Facebook thời gian gần đây xuất hiện nhiều thông tin tài khoản mạo danh các lãnh đạo, cán bộ thuộc cơ quan chức năng, văn phòng luật cung cấp dịch vụ hỗ trợ nạn nhân bị lừa đảo qua mạng.

Lợi dụng tâm lý của những người từng bị lừa đảo, các đối tượng giả danh cán bộ làm an ninh mạng để hỗ trợ thu hồi tiền lừa đảo, cam kết lấy lại được tiền với thủ tục nhanh chóng, hiệu quả, đơn giản hơn nhiều so với đến cơ quan công an trình báo.

Sau đó, các đối tượng hướng dẫn và yêu cầu đóng phí để hỗ trợ hoặc làm nhiệm vụ để rút tiền treo trên hệ thống khi có người chuyển tiền, các đối tượng thông báo tài khoản ngân hàng bị lỗi và không cho rút tiền về.

Cục An toàn thông tin đề nghị người dân, nhất là những người đã bị lừa đảo phải nâng cao cảnh giác. Trường hợp nhận được cuộc gọi nghi ngờ mạo danh, người dân có thể ghi âm cuộc gọi, lưu lại số điện thoại và thông báo cho cơ quan công an nơi gần nhất.

Người dân cũng cần thường xuyên cập nhật và nắm bắt thông tin về vấn đề an toàn không gian mạng; luôn cảnh giác với những lời mời chào trên mạng xã hội; tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân để tránh bị đánh cắp thông tin sử dụng cho mục đích phi pháp.

* Lừa đảo vay tiền qua app tín dụng đen

Lợi dụng ưu điểm nhanh gọn, thuận tiện của hình thức vay online, các đối tượng lừa đảo vay tiêu dùng ngày càng có nhiều thủ đoạn tinh vi đánh vào tâm lý nhẹ dạ cả tin, thiếu thông tin của người dân. Các ứng dụng (app) "tín dụng đen” đa phần đều được quảng cáo là lãi suất thấp, giải ngân nhanh, thậm chí có nơi còn cho vay ưu đãi 0% hoặc thủ tục vay không cần tài sản thế chấp.

Thực tế, đây là hình thức vay nhanh thanh toán ngắn từ 7-10 ngày với lãi suất rất cao. Các đối tượng thường dùng mạng xã hội Zalo hoặc Facebook nhắn tin điều hành giao dịch cho vay và thu hồi nợ; duyệt hồ sơ khách hàng bằng cách yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

Để thuận tiện cho việc đòi nợ, các ứng dụng yêu cầu người vay nợ cho phép truy cập vào danh bạ điện thoại, tài khoản mạng xã hội, chụp ảnh nhận diện, ảnh chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân. Đến hạn thanh toán mà người dân không trả hoặc chậm trả lãi, đối tượng sẽ truy cập vào điện thoại hoặc quay sang đòi nợ những người trong danh bạ; gửi tin nhắn đe dọa, xúc phạm… nhằm gây áp lực ép người vay phải trả tiền.

Trước tình trạng trên, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân nên tìm đến các tổ chức cho vay uy tín như ngân hàng hoặc công ty tài chính hợp pháp; không cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng trên website hoặc ứng dụng không đáng tin cậy; đặc biệt là không để bên cho vay truy cập tài khoản và danh bạ điện thoại cá nhân. Khi cài đặt ứng dụng, nhất là ứng dụng tài chính, người dân nên xem xét cẩn thận các quyền mà ứng dụng yêu cầu cũng như đọc kỹ các điều khoản, chính sách của ứng dụng này; khi phát hiện điểm đáng nghi, cần ngay lập tức hủy cài đặt ứng dụng.

Đối tượng xấu đã giả danh cán bộ thuế gọi điện hướng dẫn người nộp thuế nhận tiền hoàn thuế thu nhập cá nhân, nhận tiền hỗ trợ COVID-19, bằng cách cung cấp đường dẫn và hướng dẫn người nộp thuế cài đặt các phần mềm, ứng dụng giả mạo.

Do vậy, người dân khi nhận điện thoại của người xưng là cán bộ thuế để yêu cầu cung cấp thông tin, cần hết sức cẩn trọng, cảnh giác. Khi nhận được tin nhắn, cuộc gọi mang tính chất gây phiền hà, có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần lưu lại số điện thoại, ghi âm cuộc gọi, đồng thời cung cấp bằng chứng cho cơ quan chức năng để xử lý các hành vi sai phạm của các đối tượng theo quy định của pháp luật.

* Lừa đảo bằng ứng dụng dịch vụ công giả mạo

Thủ đoạn của những đối tượng là tạo ra những ứng dụng có giao diện giống với ứng dụng Cổng dịch vụ công. Sau đó, để tạo uy tín thực hiện hành vi lừa đảo, chúng giả danh là cán bộ công an phường/quận thông báo: Căn cước công dân chưa được đồng bộ dữ liệu đất đai thành công, chưa cập nhật thông tin thẻ bảo hiểm y tế, cập nhật thông tin bằng lái xe chưa thành công… và hướng dẫn cập nhật qua mạng vì công an quận phải hoàn thành công việc ngay trong ngày, cập nhật trực tiếp trên ứng dụng được, cài phần mềm để lấy số thứ tự nhanh không phải chờ đợi…

Các đối tượng sẽ dẫn dắt người dân cài đặt ứng dụng giả mạo về điện thoại hoặc truy cập vào đường link cài đặt ứng dụng giả mạo gần giống với Cổng dịch vụ công. Mã độc sẽ song song được tải về điện thoại, cho phép đối tượng truy cập vào thiết bị để hoạt động truy cập dữ liệu, chụp ảnh màn hình, đọc tin nhắn, đặc biệt là quyền trợ năng để chiếm quyền điều khiển điện thoại.

Chiếm được quyền điều khiển điện thoại, các đối tượng lấy cắp mật khẩu đăng nhập tài khoản ngân hàng và mã OTP giao dịch, thực hiện các lệnh chuyển tiền, chiếm đoạt tài sản.

Tinh vi hơn, các đối tượng tội phạm thường nhằm vào những người cao tuổi, ít am hiểu về công nghệ để thực hiện hành vi lừa đảo.

Trước thủ đoạn này, cơ quan chức năng đã khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác trước các cuộc gọi lạ, tin nhắn có liên quan tới cán bộ của các cơ quan chức năng. Người dân không làm việc, cung cấp thông tin cá nhân, cũng không làm theo các yêu cầu thông qua điện thoại; đồng thời liên hệ với các cơ quan chức năng, có thẩm quyền để xác minh về người gọi điện và cảnh giác với những yêu cầu cài đặt phần mềm.

Bên cạnh đó, người dân tuyệt đối không bấm vào các đường link nhận được qua tin nhắn, không cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc qua link hoặc file Apk.

Khi cài đặt bất kỳ ứng dụng nào, người dùng cũng nên đọc kỹ thông tin, đừng vội đồng ý tất cả  điều khoản; chỉ truy cập, tải và cài đặt ứng dụng chính thức thông qua Google Play và Apple Store, kiểm tra thông tin tác giả (nhà phát triển).

Người dân nên sử dụng những phương thức bảo vệ tài khoản sinh trắc học như vân tay, nhận diện khuôn mặt... để đăng nhập ứng dụng ngân hàng và các ứng dụng thanh toán khác và không lưu thông tin bảo mật dịch vụ ngân hàng trên các phần mềm ứng dụng của điện thoại.

Trên đây là một số chiêu thức lừa đảo xuất hiện thời gian gần đây và nhất là vào dịp cận Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Người dân cần nâng cao cảnh giác trước những dấu hiệu lừa đảo để phòng tránh thiệt hại cho bản thân và gia đình.