Tục cúng ông Công ông Táo ở ba miền Bắc-Trung-Nam
Theo truyền thống của người Việt, vào ngày cúng ông Công, ông Táo lên thiên đình để báo cáo mọi việc trong gia đình nhà chủ với Ngọc Hoàng, mọi người thường dọn dẹp nhà, bếp sạch sẽ, làm một mâm cơm để tiễn ông Công ông Táo về trời.
Ngoài những điểm tương đồng này, thì tuỳ theo phong tục vùng miền mà nghi lễ cúng ông Công, ông Táo giữa 3 miền Bắc-Trung-Nam có sự khác biệt nhất định, nhưng nhìn chung là đều thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với vị thần cai quản việc phúc đức trong nhà.
Tại miền Bắc:
Người miền Bắc thường cúng ông Công ông Táo từ khá sớm, các gia đình phần lớn đều chuẩn bị mâm cỗ làm lễ từ khoảng 20 tháng Chạp và muộn nhất là vào trưa ngày 23.
Sở dĩ không nhiều nơi làm lễ cúng sau khoảng thời gian này là vì có quan niệm rằng kể từ 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, các Táo phải về thiên đình làm lễ chầu với Ngọc Hoàng nên không còn ở dương gian để nhận lễ được.
Nét đặc trưng văn hoá khác biệt nhất của miền Bắc đối với 2 miền còn lại là đại đa số các gia đình thường dùng cá chép để làm đồ cúng lễ. Tuỳ theo từng địa phương nói chung và gia đình nói riêng mà đó có thể là cá chép sống, hoặc cá chép giấy với số lượng khác nhau.
Cá chép còn sống được đặt cạnh mâm lễ vật, sau khi xong lễ thì được đem thả phóng sinh ở ao hồ, sông suối gần nhà với ý nghĩa cá chép hoá rồng, làm phương tiện đưa các Táo trở về thiên đình. Bên cạnh đó, việc phóng sinh cá chép vào ngày này còn thể hiện tấm lòng nhân hậu, đức độ và thiện lương của gia chủ.
Ngoài ra, trong mâm cúng ông Công ông Táo của người miền Bắc còn không thể thiếu bộ áo mũ các Táo. Và mâm cỗ cúng thường là những món truyền thống như xôi, gà, giò, nem, canh măng…; cũng có thể là mâm cỗ chay với các món xôi, chè…
Tại miền Trung:
Tục cúng ông Công ông Táo của người miền Trung thường được cho là cầu kỳ nhất trong 3 miền. Không cúng áo mũ vàng mã cho các Táo như miền Bắc, người miền Trung thường dâng lên một con ngựa bằng giấy, có yên cương đầy đủ, đốt vàng mã và dâng cúng nhiều lễ vật.
Công việc đầu tiên mà người miền Trung làm trong nghi lễ cúng ông Táo chính là thay mới bên trong lư hương và lau dọn bàn thờ ông Táo sạch sẽ, chuẩn bị tươm tất cho lễ cúng diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp. Sau khi cúng xong, gia chủ sẽ tiến hành tiễn tượng 3 Táo quân cũ bằng đất nung khỏi bàn thờ và đưa tới các am miếu ở đầu xóm hoặc ở dưới các gốc cây cổ thụ ngã ba đường. Tiếp đến là rước tượng 3 Táo quân mới đặt lại lên bàn thờ để bắt đầu năm mới.
Người dân Huế còn có tục dựng cây nêu trước sân nhà hay sân đình trong sáng ngày 23. Lễ cúng chiều 30 Tết, họ lại rước thần về và sáng mồng 1 Tết an vị ông Táo mới.
Tại miền Nam:
Theo phong tục của người miền Nam xưa thì có nhiều điều khác biệt so với cách cúng ngày nay. Các gia đình thường cúng Táo quân vào buổi đêm, trong khoảng thời gian từ 20 giờ đến 23 giờ ngày 23 tháng Chạp.
Bởi quan niệm rằng, lễ cúng ông Táo chỉ được thực hiện vào cuối ngày, khi cả gia đình đã dùng xong bữa tối, không phải dùng đến bếp núc để nấu nướng nhằm tránh làm phiền đến các Táo thì nghi lễ tiễn Táo về chầu trời mới có hiệu quả.
Tuy nhiên, do có sự giao thoa văn hoá nên thời gian cúng và mâm cỗ cúng ông Táo của người miền Nam ít nhiều có sự thay đổi. Mọi nhà làm lễ tiễn ông Táo từ sáng sớm tại khu vực đặt bếp nấu, với mâm lễ tuỳ điều kiện nhưng không thể thiếu những chén chè trôi nước, đĩa kẹo được làm từ mè đen và đậu phộng, nhang đèn, 3 chung nước nhỏ và đặc biệt là bộ "cò bay, ngựa chạy".
"Cò bay, ngựa chạy" là hình giấy hình con cò và con ngựa (khác với miền Bắc là sử dụng khung tre) dùng để hoá thật sau khi xong lễ với mong muốn Táo về chầu trời nhanh hơn. Bên cạnh đó, gia chủ còn sắm 3 bộ quần áo mới bằng giấy cho 3 vị Táo./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Lễ cúng ông Công, ông Táo - Phong tục tín ngưỡng đẹp của người Việt
07:00' - 24/01/2022
Lễ cúng ông Công, ông Táo là một trong những nét đẹp văn hóa đó. Không ai biết chính xác tục cúng ông Công, ông Táo có từ bao giờ, chỉ biết rằng nó tồn tại từ rất lâu.
-
Đời sống
Văn khấn ông Công ông Táo 23 tháng Chạp
12:00' - 18/01/2022
Theo quan niệm truyền thống, văn khấn là phương tiện, là cách để con người có thể giao tiếp, trình bày những mong muốn với thần linh và ông bà tổ tiên.
-
Đời sống
Cúng ông Công ông Táo ở đâu trong nhà?
11:00' - 18/01/2022
Ngày 23 tháng chạp là ngày đầu tiên trong chuỗi hoạt động chào mừng một mùa Tết nhộn nhịp tưng bừng cho đến rằm tháng giêng.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Bộ Y tế cảnh báo 6 loại dầu ăn giả, kém chất lượng đã phân phối ra thị trường
11:37'
Theo kết quả kiểm tra cho thấy có 6 loại dầu ăn là hàng kém chất lượng, hàng giả... nhưng đã được phân phối rộng rãi ra thị trường.
-
Đời sống
Nhà ở xã hội: Cập nhật danh sách 12 đối tượng được hỗ trợ
11:25'
Căn cứ Điều 76 Luật Nhà ở 2023 có quy định cụ thể về các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội như sau.
-
Đời sống
Vĩnh Long: Hình ảnh sạt lở bờ biển thuộc ấp Giồng Bàn
11:11'
Hiện nay, trên tuyến đê biển Giồng Bàn, đoạn từ Đồn Biên phòng Long Vĩnh đến bến phà qua Cù Lao Dung thuộc thành phố Cần Thơ có 2 điểm sạt lở nguy hiểm với tổng chiều dài khoảng 410m.
-
Đời sống
Phân biệt hàng giả và hàng thật như thế nào?
11:11'
Hàng giả, hàng kém chất lượng ngày càng tinh vi, len lỏi vào thực phẩm, mỹ phẩm, tiêu dùng. Người dân cần trang bị kỹ năng nhận biết để bảo vệ sức khỏe và túi tiền.
-
Đời sống
Lời chúc 20/10 dành tặng sếp nữ tinh tế, trang trọng và đầy khéo léo
09:00'
Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 là dịp để gửi đến sếp nữ những lời chúc trân trọng, tinh tế – thể hiện sự biết ơn, quý mến và ngưỡng mộ dành cho người phụ nữ bản lĩnh, truyền cảm hứng.
-
Đời sống
Nghiên cứu hé lộ khác biệt lão hóa giữa hai giới
07:56'
Một nghiên cứu dài hạn công bố trên Proceedings of the National Academy of Sciences cho thấy não bộ nam giới mất thể tích nhanh hơn và trên diện rộng hơn so với nữ giới khi lão hóa.
-
Đời sống
Lời chúc 20/10 dành tặng cô giáo đầy trân trọng và biết ơn
07:30'
Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 là dịp để học trò gửi lời tri ân đến cô giáo – những người thắp sáng tri thức, nuôi dưỡng tâm hồn và gieo yêu thương bằng cả trái tim.
-
Đời sống
Lời chúc 20/10 dành tặng đối tác nữ tinh tế, chuyên nghiệp
06:00'
Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 là dịp để doanh nghiệp gửi lời tri ân đến những khách hàng, đối tác nữ, những người luôn đồng hành, tin tưởng và góp phần tạo nên thành công chung.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 15/10
05:00'
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 15/10 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 15/10, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 10, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.