Tương lai màu xám của "lá phổi xanh" Amazon
Các nhà khoa học quốc tế cảnh báo rừng nhiệt đới Amazon - "lá phổi xanh" của Trái Đất - đang gần chạm ngưỡng có thể phải chứng kiến một trong những hệ sinh thái lớn nhất và phong phú nhất thế giới biến thành một xavan (thảm thực vật trảng cỏ) khô cằn trong vòng 50 năm tới.
Trong bài viết đăng tải trên tạp chí Nature Communications số ra ngày 10/3, các chuyên gia lưu ý rằng không chỉ rừng Amazon bị tổn thương mà một hệ sinh thái lớn khác là các rạn san hô Caribe cũng có thể "chết dần chết mòn" chỉ trong vòng 15 năm nếu các nước không có những biện pháp phù hợp.
Giới khoa học cảnh báo hai trong số các trường hợp được gọi là "những biến đổi hệ thống" nói trên sẽ dẫn tới những hậu quả thảm khốc đối với nhân loại và các loài khác trên thế giới cùng chia sẻ môi trường sống với con người.
Tình trạng Trái Đất ấm lên, môi trường bị hủy hoại (cháy rừng và phá rừng đối với Amazon, ô nhiễm và axit hóa các rạn san hô) là những nguyên nhân được tính đến hàng đầu.
Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) của Liên hợp quốc cảnh báo nền nhiệt trung bình của Trái Đất tăng lên 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp sẽ dẫn tới việc "xóa sổ" 90% các rạn san hô nước nông trên thế giới.Trong trường hợp mức tăng là 2 độ C, con số này gần chạm ngưỡng 100%. Một thực trạng đáng báo động đó là bề mặt Trái Đất đang ấm lên hơn 1 độ C.
Cho dù hiện chưa rõ về ngưỡng nhiệt độ đỉnh điểm tác động tới rừng Amazon, nhưng các nhà khoa học ước tính 35% diện tích "lá phổi xanh" có nguy cơ biến mất.
Rừng Amazon trải dài trên lãnh thổ của 7 quốc gia với tổng diện tích hơn 5 triệu km2. Tuy nhiên, kể từ năm 1970, khoảng 20% diện tích của khu rừng lớn nhất thế giới này bị phá bỏ, "nhường chỗ" cho các hoạt động khai thác gỗ, sản xuất đậu tương, dầu cọ, nhiên liệu sinh học và chăn nuôi bò.
Trưởng nhóm nghiên cứu Simon Willcock, giảng viên Trường Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Bangor, cho rằng "nhân loại cần chuẩn bị cho những thay đổi xuất hiện sớm hơn rất nhiều so với dự báo".
Các đợt cháy rừng ngoài tầm kiểm soát gần đây tại Amazon và Australia cho thấy rất nhiều hệ sinh thái "đang bên bờ vực này".
Trước thực trạng đáng lo ngại này, Giám đốc Khoa học Alexandre Antonelli tại Vườn Bách thảo Hoàng gia ở quận Kew (London, Anh) cho rằng nếu không hành động khẩn cấp ngay bây giờ, nhân loại có thể sẽ không còn khu rừng nhiệt đới lớn nhất và đa dạng sinh học bậc nhất thế giới.
Rừng Amazon phải mất tới ít nhất 58 triệu năm hình thành và phát triển, đồng thời là sinh kế cho hàng chục triệu người.
Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng các khu rừng nhiệt đới trên thế giới đang nhanh chóng mất đi khả năng hấp thu khí CO2 thải ra từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch - nguyên nhân khiến Trái Đất ấm lên - với việc Amazon đang bước vào "chu trình ngược" từ "thu nạp khí CO2" sang thành "nguồn nhả khí" thải độc hại này.
Các cánh rừng trên toàn cầu - đặc biệt là rừng nhiệt đới - hấp thu từ 25-30% lượng CO2 con người thải ra ngoài bầu không khí từ các hoạt động sản xuất, khai thác và sinh hoạt thường ngày.
Trong khi các đại dương hấp thụ được từ 20-25% lượng khí thải này. Tán rừng với mật độ che phủ dày đặc của Amazon - lớn nhất thế giới - cũng hấp thu một lượng lớn carbon xấp xỉ 10 lần so với lượng khí thải phát thải mỗi năm.
Giới chuyên gia nhận định các phát hiện mới này là những lời nhắc nhở bổ sung rằng hệ sinh thái Amazon đang đứng trước nguy cơ biến đổi trầm trọng trong khoảng một vài thập kỷ tới.
Các nhà nghiên cứu cũng đã phân tích các biến đổi tương tự như trên đối với hơn 40 môi trường tự nhiên trên mặt đất và dưới nước, từ các ao hồ nhỏ cho tới Biển Đen rộng lớn.
Một trong số này là khu vực Sahel tại châu Phi. Nơi đây đã biến đổi từ cảnh quan rừng thành sa mạc, dù sự biến đổi này xảy ra trong một khoảng thời gian dài hơn.
Họ cảnh báo các hệ sinh thái lớn đang thay đổi nhanh hơn những gì con người có thể dự báo và nếu không hành động khẩn cấp, tình hình sẽ chỉ tồi tệ hơn./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Báo động tình trạng nước biển dâng do băng tan nhanh
07:31' - 13/03/2020
Các nhà khoa học cảnh báo Greenland và Nam Cực đang có tốc độ băng tan cao gấp 6 lần so với những năm 90 của thế kỷ 20, kéo theo hệ quả mực nước biển dâng.
-
Kinh tế & Xã hội
Lần đầu các mẫu đá trong lòng một tiểu hành tinh được mang về Trái Đất
20:40' - 18/11/2019
Tàu thám hiểm Hayabusa 2 của Nhật Bản đang trên đường trở về Trái Đất sau khi hoàn thành nhiệm vụ thu thập mẫu đá bên trong lòng tiểu hành tinh Ryugu.
-
Kinh tế & Xã hội
Phát hiện vô số hạt nhựa trong băng Bắc Cực và tuyết núi Alps
09:26' - 17/08/2019
Các nhà khoa học thuộc Viện Alfred Wegener (AWI) đã phát hiện vô số hạt nhựa trong các lớp băng đá ở Bắc Cực và băng tuyết trên dãy núi Alps của Thụy Sĩ.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Nam Phi đầu tư 7 tỷ USD nâng cấp cơ sở hạ tầng để xuất khẩu
16:01' - 22/10/2025
Transnet, công ty vận tải và hậu cần nhà nước của Nam Phi, ngày 21/10 cho biết dự định đầu tư 7,3 tỷ USD trong 5 năm tới để hiện đại hóa tuyến đường sắt và nâng cấp cảng của nước này.
-
Kinh tế Thế giới
ASEAN ưu tiên giải quyết vấn đề thương mại và an ninh kinh tế
15:55' - 22/10/2025
Hội nghị Cấp cao Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 47 diễn ra cuối tuần này tại Kuala Lumpur, Malaysia, sẽ đặt trọng tâm vào hợp tác kinh tế và an ninh khu vực.
-
Kinh tế Thế giới
Canada, Hàn Quốc tăng tốc đàm phán thương mại với Mỹ trước thềm Hội nghị APEC
15:06' - 22/10/2025
Canada và Hàn Quốc đang đẩy nhanh tiến trình đàm phán với Mỹ về thuế quan và đầu tư, trong bối cảnh lãnh đạo ba nước có thể ký kết các thỏa thuận quan trọng bên lề Hội nghị APEC 2025.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống D.Trump cảnh báo khả năng huỷ cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc
15:05' - 22/10/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông kỳ vọng đạt “thỏa thuận thương mại tốt” với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị cấp cao APEC ở Hàn Quốc, song không loại trừ khả năng cuộc gặp bị hủy.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống D.Trump yêu cầu Bộ Tư pháp bồi thường hàng trăm triệu USD
12:10' - 22/10/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xác nhận các thông tin cho rằng ông đang tìm cách đòi hàng trăm triệu USD tiền bồi thường từ chính Bộ Tư pháp Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Hàn Quốc cử phái đoàn khẩn sang Mỹ đàm phán thuế quan
11:02' - 22/10/2025
Hai quan chức cấp cao Hàn Quốc sẽ sang Mỹ ngày 22/10 để thảo luận các vướng mắc trong gói đầu tư 350 tỷ USD và tìm giải pháp đảm bảo an toàn thị trường ngoại hối trước thềm Hội nghị APEC 2025.
-
Kinh tế Thế giới
APEC 2025: Hy vọng khôi phục đối thoại đa phương trong khủng hoảng thương mại
10:09' - 22/10/2025
Giáo sư Lee Jae Min nhận định APEC 2025 tại Hàn Quốc là cơ hội tái khẳng định hiệu lực các hiệp định thương mại, củng cố lòng tin và khôi phục đối thoại đa phương giữa bối cảnh căng thẳng toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
EU và Trung Quốc đàm phán khẩn về kiểm soát xuất khẩu đất hiếm
09:13' - 22/10/2025
EU và Trung Quốc nhất trí tổ chức đàm phán khẩn tại Brussels nhằm tìm giải pháp cho biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Bắc Kinh, vốn đang tác động mạnh đến các doanh nghiệp châu Âu.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh nghiệp Nhật Bản đặt nhiều kỳ vọng vào chính quyền mới
09:12' - 22/10/2025
Giới doanh nghiệp và chuyên gia Nhật Bản kỳ vọng Thủ tướng Sanae Takaichi sớm ổn định chính trường, đẩy mạnh cải cách cơ cấu, tăng năng lực cạnh tranh và khôi phục đà tăng trưởng kinh tế.