VASEP kiến nghị Tp. Hồ Chí Minh chưa thu phí hạ tầng cảng biển trong năm 2021

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa gửi công văn tới Bộ Tư pháp đề xuất nội dung rà soát, nhận diện đầy đủ các tồn tại, hạn chế của quy định pháp luật trước các tác động mạnh mẽ, dài hạn của đại dịch COVID-19 liên quan đến việc thực hiện thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Tp. Hồ Chí Minh từ ngày 1/7/2021.

Theo đó, VASEP kiến nghị Bộ Tư Pháp báo cáo và đề nghị Chính phủ có ý kiến với HĐND và UBND Tp. Hồ Chí Minh để xem xét việc không thu các loại phí hạ tầng cảng biển trong giai đoạn nền kinh tế đang gặp khó khăn do dịch bệnh COVID-19, ít nhất là cho đến hết 31/12/2021. Đồng thời, điều chỉnh các mức thu giảm xuống theo hướng không coi đây là nguồn đóng góp ngân sách chính cho Tp. Hồ Chí Minh.

Các doanh nghiệp hội viên VASEP cho rằng, việc thu thêm phí này có nhiều điểm không hợp lý, tạo nên tình trạng “phí chồng phí”. Theo báo cáo của các đơn vị đề xuất, xây dựng đề án thu phí hạ tầng cảng biển của Tp. Hồ Chí Minh, nguồn thu phí hạ tầng cảng biển nhằm phục vụ bảo trì và mở rộng đường bộ, xây dựng cầu, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông...

Tuy nhiên, từ trước đến nay các doanh nghiệp đã phải nộp nhiều loại phí liên quan đến xây dựng cơ sở hạ tầng như: phí cầu đường, phí sử dụng đường bộ, phí BOT,... Chỉ tính riêng phí BOT, doanh nghiệp đã gánh thêm một khoản lớn tiền phí vận chuyển khi đi qua các trạm BOT.

Chẳng hạn như: hiện tại từ Khánh Hòa vào cảng Cát Lái (Tp. Hồ Chí Minh) có tới 7 trạm thu phí BOT, mỗi container hàng phải đóng tiền qua trạm 2 lượt đi và về. Với mức đóng phí qua 1 trạm là là 360.000 đồng, tổng phí cầu đường 1 container hàng phải trả lên tới 2,5 triệu đồng.

Như vậy, trung bình mỗi năm một doanh nghiệp thủy sản ở Khánh Hòa xuất khẩu 3.000 container phải đóng 7,5 tỷ đồng phí trạm BOT.

Nếu gánh thêm khoản phí sử dụng cơ sở hạ tầng cảng biển của Tp. Hồ Chí Minh, một doanh nghiệp thủy sản quy mô trung bình ở ngoài Tp. Hồ Chí Minh sẽ phải chi trả thêm khoảng 5,5 tỷ đồng/năm.

Chưa kể, hầu hết tất cả các doanh nghiệp thủy sản nói riêng, các doanh nghiệp xuất khẩu nói chung đều có nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu để chế biến, gia công hàng và tái xuất thành phẩm.

Như vậy, mỗi sản phẩm hoàn chỉnh sẽ phải chịu hai lần phí, một lần cho container hàng nhập khẩu và một lần cho container hàng xuất khẩu.

Do đó, việc thu thêm các loại phí mới sẽ gia tăng gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp trong khi đang phải vật lộn với nhiều khó khăn khác như: giá cước vận chuyển biển tăng đột biến, sức tiêu thụ giảm sút do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Các doanh nghiệp thủy sản cũng kiến nghị Tp. Hồ Chí Minh cần công khai, minh bạch cụ thể các khoản thu và chi như thế nào, vào những công trình cụ thể nào, không sử dụng ngân sách thu từ các khoản này vào các hoạt động, các công trình không phục vụ hoạt động vận chuyển, xuất nhập khẩu tại các cảng biển của các doanh nghiệp.

Cho đến nay, thành phố chưa có thông báo công khai và minh bạch về việc sử dụng các mức phí này cho những công trình cụ thể nào nhưng lại đang yêu cầu doanh nghiệp nộp thêm các phí về xây dựng cơ sở hạ tầng.

Trong khi đó, hiện tại các cảng biển đang thu rất nhiều loại phí liên quan đến hạ tầng của cảng như phí cầu tàu, lưu bãi, phí cắm điện, nâng hạ container...

Bên cạnh đó, việc thu thêm phí cũng gia tăng gánh nặng về thủ tục hành chính và thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho cả doanh nghiệp lẫn đơn vị thu. Chưa kể, việc tổ chức thu phí theo một kênh thu khác cũng là bất hợp lý và không khả thi, tạo thêm thủ thục nộp phí mà doanh nghiệp phải làm.

Ngoài ra, mức thu phí được thành phố ban hành cũng thể hiện phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp mở tờ khai tại Tp. Hồ Chí Minh và ngoài Tp. Hồ Chí Minh. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp ngoài Tp. Hồ Chí Minh đồng loạt chuyển về khai báo hải quan tại Tp. Hồ Chí Minh, tạo ra nguy cơ gây tắc nghẽn mạng và quá tải cho hải quan Tp. Hồ Chí Minh.

Theo VASEP, hiện nay hơn 70% lượng hàng thủy sản xuất nhập khẩu của cả nước đều tập trung tại các cảng biển của Tp. Hồ Chí Minh. Trong khi đó, các chi phí logistics của Việt Nam cũng đang ở mức cao so với các nước trong khu vực, làm giảm sức cạnh tranh đáng kể của các doanh nghiệp thủy sản nói riêng, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh của Việt Nam nói chung.

Từ những phân tích trên, VASEP nhận thấy việc thu phí hạ tầng cảng biển của Tp. Hồ Chí Minh trong giai đoạn là chưa phù hợp và đi ngược lại chủ trương chung của Chính phủ là thúc đẩy việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, duy trì việc làm cho người lao động.

Trước khi VASEP gửi kiến nghị tới Bộ Tư pháp, vấn đề thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công công trong khu vực cửa khẩu cảng biển tại Tp. Hồ Chí Minh cũng nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ các doanh nghiệp, hiệp hội khác.

Tại hội nghị “Đối thoại giữa Lãnh đạo Tp. Hồ Chí Minh và doanh nghiệp Hàn Quốc” diễn ra cuối tháng 3 vừa qua, đại diện Công ty Teakwang Vina nêu vấn đề: Trong hơn một năm qua các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, thương mại đều gặp khó khăn do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp.

Chi phí đầu vào cho sản xuất và phân phối hàng hóa đều tăng cao khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thua lỗ, thậm chí tạm dừng hoạt động. Hiện tại, các doanh nghiệp đang nổ lực để khôi phục nhưng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn và rủi ro về thị trường. Do đó, việc áp dụng thêm các loại phí mới vào thời điểm hiện tại là chưa hợp lý.

Thêm vào đó, mức thu phí mà Tp. Hồ Chí Minh đưa ra đang có sự phân biệt đối xử đối với các trường hợp đăng ký tờ khai xuất nhập khẩu giữa các địa phương. Cụ thể, các trường hợp đăng ký tờ khai xuất nhập khẩu ngoài Tp. Hồ Chí Minh, mức phí sử dụng sẽ gấp đôi so với trường hợp đăng ký tờ khai tại Tp. Hồ Chí Minh dù đều dùng chung dịch vụ cảng biển của Tp. Hồ Chí Minh.

Do đó, doanh nghiệp đề nghị Tp. Hồ Chí Minh miễn phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố để hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian dịch bệnh COVID-19.

Đồng thời, xem xét điều chỉnh mức phí cho phù hợp, công bằng hơn giữa doanh nghiệp đăng ký tờ khai hải quan tại Tp. Hồ Chí Minh và địa phương khác.

Phản hồi ý kiến của doanh nghiệp Hàn Quốc, ông Nguyễn Hữu Nghiệp, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Tp. Hồ Chí Minh cho rằng, hàng năm Tp. Hồ Chí Minh đã đầu tư một khoản kinh phí lớn để nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông, cảng biển nhằm phục vụ hoạt động vận chuyển, thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.

Tuy nhiên, do mật độ lưu thông, sử dụng dịch vụ quá cao, tập trung tại cảng Cát Lái nên hạ tầng bị xuống cấp nhanh. Để cải thiện tình trạng trên, Tp. Hồ Chí Minh cần sự đóng góp từ các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ. Toàn bộ số tiền thu được (dự tính khoảng 3.300 - 3.400 tỷ đồng/năm) sẽ được nâng cấp, đầu tư mới các công trình phục vụ doanh nghiệp.  

Hạ tầng giao thông, cảng biển được cải thiện sẽ giải quyết tình trạng ách tắc giao thông tại khu vực các cảng, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí thông qua rút ngắn thời gian vận chuyển và làm thủ tục xuất nhập hàng hóa.

“Các doanh nghiệp mở tờ khai hải quan ở Tp. Hồ Chí Minh là những doanh nghiệp đã đóng góp cho thành phố thông qua tạo việc làm, đóng thuế thu nhập cho ngân sách thành phố.  Ngược lại doanh nghiệp không đóng góp tạo việc làm hay ngân sách nhưng sử dụng dịch vụ của Tp. Hồ Chí Minh thì phải trả phí dịch vụ cao hơn là hợp lý.”, ông Nguyễn Hữu Nghiệp lý giải về việc áp dụng mức phí cao hơn đối với doanh nghiệp mở tờ khai hải quan ở các địa phương khác.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị trên, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND Tp. Hồ Chí Minh đã đề nghị các đơn vị Sở Giao thông Vận tải, Sở Tài chính và Cục Hải quan Thành phố tiếp tục ghi nhận ý kiến cộng đồng doanh nghiệp để có phương án triển khai phù hợp với điều kiện thực tế, vừa đảm bảo nguồn thu phục vụ đầu tư hạ tầng nhưng không để các loại phí gây khó khăn, cản trở hoạt động của doanh nghiệp.

Trước đó, ngày 9/12/2020, tại kỳ họp thứ 23, HĐND Tp. Hồ Chí Minh khóa IX đã thông qua nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND ban hành mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu, cảng biển trên địa bàn thành phố áp dụng đối với các lô hàng xuất nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, chuyển khẩu tại tất cả cảng biển ở Tp. Hồ Chí Minh.

Cụ thể, đối với hàng tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, áp dụng mức thu 50.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container; 4,4 triệu đồng/container 40ft và 2,2 triệu đồng với container 20ft.

Đối với hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa xuất khẩu mở tờ khai ngoài Tp. Hồ Chí Minh sẽ áp dụng mức 500.000 đồng/container 20ft; 1 triệu đồng/container 40ft và 30.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container.

Với hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa xuất khẩu mở tờ khai tại Tp. Hồ Chí Minh, áp dụng mức thu là 250.000 đồng/container 20ft; 500.000 đồng/cont với container 40ft và 15.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container./.