Vì sao gia tăng các vụ xả súng trên nước Mỹ?

Trường học Mount Zion ở Georgia, Mỹ nơi xảy ra vụ xả súng đêm 18/5. Ảnh: 11ALIVE/TTXVN

Người dân Mỹ ngày 18/5 lại phải chứng kiến thêm một thảm kịch đau thương khi một vụ xả súng lại xảy ra tại trường trung học Santa Fe, bang Texas, khiến 10 người thiệt mạng và 12 người bị thương.

Với người dân Mỹ, hiện những vụ xả súng như vậy không còn là điều bất ngờ vì từ đầu năm 2018 đến nay, tại Mỹ đã xảy ra 23 vụ nổ súng tại trường học, tức trung bình mỗi tuần lại có một vụ bạo lực liên quan đến súng.

So với quá trình đào tạo sử dụng vũ khí mà các quân nhân và các nhân viên thực thi pháp luật của Mỹ phải trải qua thì việc đào tạo đối với các chủ sở hữu súng dân sự ở Mỹ quả thật là một trò đùa.

Trên thực tế, những vụ tử vong do súng hiếm khi xảy ra trong lực lượng quân đội hay các lực lượng thực thi pháp luật của Mỹ. Tại sao lại như vậy?

Đó chính là do các quy định quân sự cơ bản thông thường. Vì vậy, nhiều người cho rằng văn hóa súng của Mỹ đang thực sự hỗn loạn. Thay vì nghe các chính trị gia tranh luận, cần lắng nghe những người phải làm việc với súng nhiều nhất.

Đa số người dân Mỹ sẽ rất ngạc nhiên khi biết tổng thời gian ít ỏi mà các nhân viên quân sự tiếp xúc với vũ khí trong suốt sự nghiệp của họ. Ngoài việc duy trì tập luyện hàng ngày với súng trên các trường bắn, họ hiếm khi tiếp xúc với vũ khí của họ.

Trong quân đội Mỹ, bất cứ điều gì giúp giảm tai nạn, các vụ giết người hoặc tự tử đều không cần đưa ra để bỏ phiếu. Đó là một yêu cầu. Các quy định nghiêm ngặt về vũ khí và đạn dược của quân đội đã được áp dụng nghiêm ngặt từ thời chiến tranh.

Trong quân đội, việc kiểm tra lý lịch là yêu cầu bắt buộc đối với những quân nhân trước khi được phép tiếp cận súng. Trong khi đó, hầu hết các bang của Mỹ cho phép việc bán súng cho các cá nhân mà không cần kiểm tra lý lịch.

Trong khi các nhân viên quân sự được huấn luyện cách tước vũ khí của người có thể gây ra nguy cơ cho chính bản thân anh ta hoặc người khác, thì hầu hết các bang không có luật cho phép lực lượng thực thi pháp luật hay người thân làm như vậy.

So với việc đào tạo sử dụng vũ khí mà các quân nhân và lực lượng thực thi pháp luật phải trải qua, thì việc đào tạo được yêu cầu đối với các chủ sở hữu súng dân sự nếu như có thì rất khôi hài.

Để được sử dụng súng, các quân nhân hay nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được việc họ rất thành thạo và quen thuộc đối với loại súng mà họ sẽ sử dụng, ví dụ như cách thức hoạt động, phạm vi hiệu quả tối đa, cách lắp và tháo một cách an toàn, làm thế nào để tháo rời và lắp ráp lại, cách vệ sinh, ngắm và bắn một cách chính xác.

Chính vì vậy, thật khó để hiểu được mức độ dễ dàng của hầu hết người dân Mỹ khi họ bước ra khỏi một cửa hàng bán súng với một vũ khí mới mà không biết gì về các yêu cầu trên. 

Trong khi lực lượng quân đội và nhân viên thực thi pháp luật phải trải qua việc huấn luyện kỹ khi đưa ra quyết định bắn trong tình trạng căng thẳng cực độ, thì người sử dụng súng dân sự không được dạy về điều đó, khiến tỉ tệ tử vong tăng cao do chủ sở hữu súng không đưa ra được các quyết định đúng và do những tranh chấp nhỏ.

Hiện nay, khẩu hiệu của Hiệp hội Súng trường Quốc gia đưa ra không phải là một giải pháp. Điều quan trọng hiện nay, các cựu binh, lực lượng quân nhân và thực thi pháp luật Mỹ cần đưa tiếng nói của mình trong các cuộc tranh luận quốc gia về cải cách luật sử dụng súng một cách hợp lý.

Cần phải hiểu rằng việc sử sụng súng có trách nhiệm là một phần quan trọng trong cuộc sống của người Mỹ và để có được môi trường an toàn cần phải thông qua đào tạo và các quy định, giúp hạn chế các vụ xả súng xảy ra trong trường học, nhà thờ, nhà hàng hay các địa điểm hòa nhạc, đang xảy ra với tần xuất hiếm thấy ở một quốc gia phát triển.

Theo số liệu thống kê của Mỹ, số người Mỹ bị chết bởi súng từ năm 1968 nhiều hơn số người chết trong tất cả các cuộc chiến tranh trong lịch sử của Mỹ. Đây là một điều rất bi thảm. Điều đáng nói là Mỹ chưa đưa ra hành động chính trị cụ thể nào liên quan đến các biện pháp quản lý súng. Chính vì vậy, những vụ tiếp theo có thể xảy ra ở bất cứ nơi đâu tại đất nước này.

Chính vì vậy, Mỹ cần áp dụng các bài học sử dụng súng trong quân đội, duy trì một môi trường súng với việc sử dụng đúng chức năng, tiến hành việc kiểm tra lý lịch một cách nghiêm túc, đào tạo, hướng dẫn có trách nhiệm đối với việc sử sụng súng dân sự./.