Xin chữ thư pháp – nét đẹp văn hóa năm mới của người Việt
Xin chữ đầu năm là truyền thống, nét văn hóa lâu đời của dân tộc. Trong ngày đầu xuân năm mới, hình ảnh những thầy đồ với áo the, khăn xếp mài mực tàu, uyển chuyển từng nét chữ trên giấy đỏ cho thấy truyền thống ấy, nét đẹp ấy đã ăn sâu trong tiềm thức con người và được người dân tiếp tục gìn giữ, phát triển.
Câu nói “Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ kiểng” gói gọn toàn bộ thú chơi ngày Tết của người Việt xưa, trong đó nhấn mạnh thú chơi chữ thư pháp đứng hàng đầu. Sẵn yếu tố hình họa bởi sử dụng chữ Hán, chữ Nôm, vốn mang tính tượng hình, tranh chữ thư pháp còn mang ý nghĩa chúc tụng, giáo dục của người cho chữ và người xin chữ.
Là người gắn bó với nghệ thuật thư pháp nhiều năm, ông Vũ Văn Tuần, Chủ tịch Câu lạc bộ thư pháp Trí Đức, thành phố Nam Định giải thích, việc cho chữ thư pháp được thực hiện quanh năm, nhưng đầu xuân năm mới việc cho chữ mới rộn ràng. Xưa kia ông cha quan niệm, đầu năm tìm đến những thầy đồ, những người hiểu biết thâm sâu để xin chữ với mong muốn răn dạy con cái về tính hiếu học, tích cực học hành, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức.
Bởi thế, trong các thú chơi nghệ thuật thì chơi chữ là khó nhất và cũng là thanh cao nhất. Người cho chữ là người có tâm, có đạo, có đức và có cốt cách cao thượng. Cái đẹp của chữ nghĩa không chỉ là cái đẹp của đường nét, bố cục mà còn là cái đẹp của sự kết hợp hài hoà giữa thư – nhạc – họa, tâm – trí – khí.
Trong thư pháp có 5 lối viết (thư thể) bao gồm triện, lệ, khải, hành, thảo. Triện thư là kiểu chữ thư pháp cổ, lệ thư là kiểu chữ giản lược hơn triện thư. Hai kiểu này được sử dụng nhiều trong khi viết hoành thư, câu đối.
Khải thư mang tính quy phạm hơn, dễ viết hơn nhưng vẫn phải đảm bảo nét chữ chỉnh tề. Đây là dòng thư pháp được mọi người quen nhất, sử dụng nhiều nhất. Thảo thư có bút pháp phóng khoáng hơn cả, nét chữ bay bổng, mềm mại nhưng lại là lối khó viết nhất. Hành thư là lối chữ bắt nguồn từ thảo thư nhưng giản lược hơn, dễ hiểu hơn.
Trong viết chữ thư pháp, người viết phải sử dụng nhiều kỹ thuật điêu luyện, sử dụng cổ tay uyển chuyển tạo nên những nét chữ mềm mại hay mạnh mẽ tùy theo nội dung, ý nghĩa của chữ, câu đối nhưng vẫn đảm bảo bố cục hài hòa, bắt mắt đường nét thanh thoát, đậm nhạt như một bức tranh. Do đó, để trở thành người cho chữ thư pháp đòi hỏi người học phải nắm vững phương pháp cấu tạo của chữ, hiểu được một số quy luật ngữ âm học của chữ đồng thời phải có sự khổ luyện và liên tục.
Thú chơi chữ thư pháp vừa thể hiện sự ngưỡng mộ với những người có nét chữ tài ba, vừa thể hiện ước mong xin được chữ đúng với tâm nguyện phấn đấu của gia đình, bản thân. Những người đi học thường xin chữ Trí, Tài, Nhẫn, Đạt; người buôn bán xin chữ Lộc, Tín, Phát Tài; người đi làm xin chữ Danh, Bình an; gia đình thường xin chữ Phúc, Lộc, Thọ, Tâm…
Tại Nam Định, với mong muốn gìn giữ truyền thống, nét đẹp thư pháp của dân tộc, truyền cảm hứng và tình yêu thư pháp cho mỗi người, năm 2005, Câu lạc bộ Trí Đức thư pháp Nam Định được thành lập. Đến nay câu lạc bộ thu hút được hơn 20 thành viên tham gia ở các lứa tuổi, ngành nghề; từ những người cao tuổi, lão thành cách mạng, bác sĩ, hoạ sĩ, giáo viên, bộ đội, công chức đến các bạn sinh viên...
Ngoài việc giao lưu, học hỏi lẫn nhau, các thành viên trong câu lạc bộ cũng tham gia hoạt động cho chữ ở các lễ hội, sự kiện lan tỏa tình yêu thư pháp đến mọi người.
Ngoài ra, tại huyện Hải Hậu, hiện có Câu lạc bộ Hán Nôm Quần Anh với khoảng 100 thành viên, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ có biên soạn giáo trình giảng dạy, nội dung thiết thực, phù hợp với quá trình học của các học viên… Ngoài học chữ cơ bản, các học viên còn được học viết thư pháp, viết hoành phi câu đối, khắc chữ trên tranh gỗ, tranh dân gian, đồng thời khám phá những tư liệu về dịch thuật, phục vụ việc nghiên cứu văn học Hán Nôm trong đời sống.
Thực tế cho thấy, những bức thư pháp hiện nay được thương mại hóa dẫn đến thực trạng xuất hiện nhiều “ông đồ dởm”. Do đó, cơ quan quản lý văn hoá cần có chính sách, quy định, cơ chế cụ thể đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động thư pháp (truyền bá và học tập) để hoạt động thư pháp có cơ sở pháp lý đào tạo từ cơ bản đến nâng cao, phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, cần tuyển chọn những người có năng lực trình độ viết thư pháp tốt tham gia vào việc phục chế tại các di tích văn hoá, lịch sử, quản lý một cách chặt chẽ để hoạt động viết chữ ngày càng được nâng cao về chất lượng nội dung, thẩm mỹ, gìn giữ văn hóa lâu đời của dân tộc, đồng thời phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.
Tin liên quan
-
Đời sống
Văn hóa ẩm thực ngày Tết 3 miền Bắc-Trung-Nam
15:02' - 08/02/2024
Theo phong tục, Tết của người Việt Nam nhất thiết phải có mâm cỗ với các món ăn đặc biệt mà ngày thường ít có. Mâm cỗ phải thịnh soạn, hấp dẫn với đầy đủ màu sắc.
-
Kinh tế & Xã hội
Bánh chưng - chiếc bánh mang hồn Tết Việt
15:00' - 08/02/2024
Bánh chưng không đơn thuần là một món ăn, mà là nguồn cội, là văn hóa, là sự tổng hòa của trời, đất với những tinh túy mà thiên nhiên ban tặng người Việt.
-
Đời sống
Những điểm du xuân, cầu may đầu năm lý tưởng
06:12' - 06/02/2024
Mùa xuân, mùa của lễ hội đã đến, bạn đã lên kế hoạch đi đâu chưa? Nếu chưa bạn có thể tham khảo một số điểm du xuân trên 3 miền của Việt Nam.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Người đàn ông may mắn sống sót sau 67 ngày lênh đênh trên biển
19:49' - 15/10/2024
Giới chức Nga cho biết vừa cứu được một người đàn ông trên chiếc xuồng phao nhỏ trôi dạt suốt 67 ngày trên biển ven Tây Bắc Thái Bình Dương. Tuy nhiên, anh trai và cháu của người này đã thiệt mạng.
-
Đời sống
Nhiều tuyến đường ở Cần Thơ ngập nặng, kẹt xe sau trận mưa 113mm
07:30' - 15/10/2024
Chiều 14/10, cơn mưa lớn kéo dài hơn 2 giờ đã khiến các đường phố khu vực trung tâm thành phố Cần Thơ ngập sâu.
-
Đời sống
Lịch âm tháng 10/2024: Xem ngay lịch âm dương hôm nay 15/10
05:15' - 15/10/2024
Xem ngay lịch âm hôm nay 15/10 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 15/10, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 10, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Robot ba tay điều khiển dàn nhạc giao hưởng tại Đức
07:25' - 14/10/2024
Một robot ba tay được lập trình để bắt chước "nhạc trưởng con người" vừa ra mắt tại thành phố Dresden, Đức.
-
Đời sống
Lịch âm tháng 10/2024: Xem ngay lịch âm dương hôm nay 14/10
05:15' - 14/10/2024
Xem ngay lịch âm hôm nay 14/10 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 14/10, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 10, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Phát hiện loài dơi mũi nhọn soprane quý hiếm tại Bỉ
07:30' - 13/10/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, loài dơi mũi nhọn soprane, một loài cực kỳ hiếm gặp và rất giống với loài dơi mũi nhọn thông thường, đã được phát hiện tại khu bảo tồn tự nhiên Wortel-Kolonie ở Bỉ.
-
Đời sống
Lịch âm tháng 10/2024: Xem ngay lịch âm dương hôm nay 13/10
05:15' - 13/10/2024
Xem ngay lịch âm hôm nay 13/10 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 13/10, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 10, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Xảy ra động đất có độ lớn 3.8 tại huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum
20:19' - 12/10/2024
Động đất tại khu vực huyện Kon Plông xảy thường xuyên và liên tục kể từ năm 2021 đến nay.
-
Đời sống
Bến Tre chung tay xóa nhà tạm bợ, dột nát cho hộ nghèo, cận nghèo
19:03' - 12/10/2024
Ngày 12/10, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bến Tre tổ chức phát động Tháng cao điểm "Vì người nghèo" năm 2024.