Chủ động và nhìn rộng hơn để hội nhập
Đánh giá sau 1 năm gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhìn nhận, các cam kết pháp lý, các thỏa thuận, tuyên bố và lời hứa hợp tác như Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA); Hiệp định khung ASEAN về dịch vụ (AFAS); Hiệp định về di chuyển thể nhân; Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA)… cùng các thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau hay những lĩnh vực hợp tác khác đều chưa đạt được nhiều tiến bộ như kỳ vọng.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng chưa thu được những hiệu quả tích cực về tình hình xuất khẩu, sự phát triển của các lĩnh vực, ngành hàng như thương mại bán lẻ, dịch vụ logistics, du lịch, giáo dục, y tế.
Mặc dù vậy, theo ông Hoàng Quang Phòng, từ khi có AEC cùng các hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam với các nước, các tổ chức quốc tế trong khu vực và trên thế giới, đã tạo nên sức ép đổi mới thể chế pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh ở Việt Nam, đồng thời góp phần nâng sức cạnh tranh của nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp.
Đại diện nhóm nghiên cứu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc, Trung tâm WTO và hội nhập nhận định, sau 1 năm AEC chính thức có hiệu lực, với 9 thị trường trong khối ASEAN được tháo bỏ rào cản thuế quan đã mở ra cơ hội xuất khẩu to lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam.
Chưa khi nào, các quy trình lưu chuyển hàng hóa trở nên thống nhất và thuận lợi đến thế với cơ chế một cửa ASEAN; hệ thống hải quan điện tử quá cảnh; các quy trình đánh giá tuân thủ được thừa nhận lẫn nhau trong ASEAN và cùng áp dụng chung một biểu thuế quan hài hòa ASEAN.
Hơn thế nữa, theo bà Trang, việc mở cửa thị trường rộng lớn, thống nhất và sôi động trong khu vực ASEAN, Việt Nam cũng như các nước thành viên trong khu vực được cùng hưởng lợi về thị trường đầu ra cho sản phẩm, thị trường đầu vào, thị trường nguồn lao động.
Nền tảng chính sách tốt hơn về cạnh tranh và đầu tư, nền tảng hạ tầng về giao thông, năng lượng và công nghệ thông tin hoàn thiện hơn, nền tảng về quản trị và tiêu dùng….
Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải đối mặt với rất nhiều thách thức khi mở cửa thị trường nội địa cho hàng hóa nhập khẩu. Xét về năng lực cạnh tranh, Việt Nam khó có thể là đối thủ ngang sức, ngang trình độ so với nhiều nước khác trong khu vực ASEAN, bà Trang phân tích.
Và cũng kể từ khi AEC có hiệu lực thì những ràng buộc về quy chuẩn kỹ thuật đã vuột khỏi tầm kiểm soát và nằm trên hệ thống pháp luật của quốc gia. Đây cũng là khó khăn và thiệt thòi đối với các doanh nghiệp trong nước hiện nay.
Đánh giá về khả năng tận dụng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) trong AEC, bà Bùi Kim Thùy, đại diện Cục Xuất Nhập khẩu, Bộ Công Thương, cho biết, trong 11 tháng năm 2016, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước ASEAN là 15,7 tỷ USD và dự kiến cả năm khoảng 18 tỷ USD; trong đó, có 5 tỷ USD là kim ngạch xuất khẩu được tận dụng ưu đãi của ATIGA, tương đương với tỷ lệ khoảng 32%. Như vậy là thấp so với các FTA khác mà Việt Nam đã ký.
Nguyên nhân được xác định là do các cam kết về quy tắc xuất xứ quá khó khăn và phần lớn doanh nghiệp hiện nay chưa đủ thực lực cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu của các nước nhập khẩu trong khu vực.
Đại diện tiếng nói của các doanh nghiệp, ông Nguyễn Tương, Phó Tổng thư ký, Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cũng cho biết, với khoảng 3.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực này thì chỉ có 1.300 doanh nghiệp hoạt động tính cực và có hiệu quả; trong đó 54% các doanh nghiệp đang làm ăn hơp tác các thị trường trong AEC.
Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp logistics hiện nay là việc thành lập các hiện diện thương mại tại các nước ASEAN và chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng được với yêu cầu của nhiều nước phát triển trong khu vực do hạn chế về công nghệ thông tin; về trình độ quản lý và chất lượng nguồn nhân lực. Vì thế khó lòng tận dụng AEC cùng những thuận lợi, cơ hội để phát triển.
Theo lý giải của ông Tương, AEC khó đi vào cuộc sống và đem lại tác động tích cực ngay đối với các doanh nghiệp logistics là vì các doanh nghiệp còn chưa nhiều quan tâm, bởi những cam kết phải thực hiện theo AEC là cả quá trình chứ không phải những bắt buộc lập tức.
Thêm nữa, việc tuyên truyền về AEC từ các cấp ngành có liên quan còn quá yếu và thiếu. Doanh nghiệp chỉ mới tiếp cận được thông tin Việt Nam cam kết những gì, mở cửa thị trường bao nhiêu phần trăm, cắt giảm thuế đối với bao nhiêu danh mục mặt hàng… song thông tin về các nước đối tác, về những cam kết của những nước thành viên thuộc AEC, tỷ lệ mở cửa thị trường ở nước họ, những quy định về vi phạm hay những ưu đãi đầu tư ra sao… thì rất thiếu hoặc chưa được làm đầy đủ.
Chính vì lẽ đó, doanh nghiệp dù biết nhưng chưa được hiểu đầy đủ, chưa biết làm thế nào để biến thách thức thành cơ hội, thậm chí chưa biết cách tận dụng những lợi thế và ưu đãi gì từ AEC…
Khẳng định điều này, bà Nguyễn Thị Thu Trang cho biết, đã có 46,79% doanh nghiệp chủ động tìm hiểu thông tin về AEC. Trong gần 94% doanh nghiệp biết về AEC thì chỉ có 16,4% doanh nghiệp thực sự hiểu rõ về AEC và các cam kết pháp lý có liên quan.
Nguyên do là doanh nghiệp quá thiếu những thông tin bổ ích, những kênh tiếp cận hữu hiệu và thuận lợi để nắm bắt thông tin thị trường, thông tin đối tác, thông tin hàng hóa theo các cam kết hoặc về những đối tác cạnh tranh trong khu vực.
Đồng tình với quan điểm của hiệp hội và VCCI, Tiến sĩ Võ Trí Thành, Chuyên gia cao cấp về hội nhập ASEAN thuộc Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định, chưa tận dụng được AEC chính là do nhận thức của phần đông người Việt Nam, của tuyệt đại đa số doanh nghiệp Việt Nam còn rất hạn chế. Hầu như 100% dân chúng đều biết về AEC nhưng tỷ lệ biết rõ, hiểu rõ về AEC thì rất thấp.
Mặc dù, cộng đồng đều có chung cảm nhận tích cực về AEC và những tác động đối với nền kinh tế Việt Nam và các doanh nghiệp Việt Nam. Song hầu hết họ đều hoài nghi về khả năng tiến triển và thực thi của AEC.
“Nhận thức về AEC cũng cần phải thoát khỏi tư duy cũ, đừng chỉ nhìn vào kim ngạch xuất khẩu. Ngoài thương mại hàng hóa, hãy nhìn cơ hội từ AEC ở góc độ rộng lớn hơn như về sản xuất tiêu dùng, về dịch vụ, đầu tư, du lịch, giáo dục… Quan trọng nhất, AEC đang mang lại cơ hội kết nối để tiến tới nền kinh tế Xanh, kinh doanh văn hóa biểu tượng, công nghệ thông tin….”, ông Thành nhấn mạnh./.
- Từ khóa :
- hội nhập
- khối ASEAN
- tháo bỏ rào cản thuế quan
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Giải pháp nào để quản trị doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập?
15:01' - 31/12/2016
Hiện nay, không ít doanh nghiệp tỏ ra thiếu kiến thức về sản phẩm, không nêu bật được lợi thế, điểm mạnh của sản phẩm, dịch vụ do mình cung cấp để có thể thuyết phục được khách hàng.
-
Kinh tế Việt Nam
Họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV: Thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế
12:30' - 21/12/2016
Phiên họp thứ 5 Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV nghe báo cáo về một số định hướng, nhiệm vụ và giải pháp thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
-
Kinh tế Việt Nam
Gỡ nút thắt để mía đường hội nhập
07:03' - 09/12/2016
Đến thời điểm này, lượng đường từ các quốc gia ASEAN sẽ tạo ra những sức ép không nhỏ đối với ngành mía đường Việt Nam.
-
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp tự tin hơn trong hội nhập
15:25' - 09/11/2016
Những diễn biến, thực tiễn hoạt động, với cả mặt được cũng như hạn chế của khu vực DNNVV trong năm 2015 đã được khắc họa, đánh giá khá toàn diện tại hội thảo Điều tra, đánh giá DNNVV năm 2015
-
Kinh tế & Xã hội
Sức ép nâng chất lượng lao động khi hội nhập
15:23' - 14/10/2016
Khi hội nhập, hàng hóa nhập khẩu, nhất là hàng tiêu dùng Việt Nam ngày càng nhiều, lại đa dạng, chất lượng tốt sẽ khiến doanh nghiệp thêm khó khăn buộc phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động.
Tin cùng chuyên mục
-
DN cần biết
Bộ Công Thương triển khai Quy hoạch ngành quốc gia về năng lượng và khoáng sản
12:30'
Sáng 26/4, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị triển khai Kế hoạch thực hiện các Quy hoạch ngành quốc gia về năng lượng và khoáng sản theo hình thức trực tiếp và trực tuyến
-
DN cần biết
Doanh nghiệp Hàn Quốc và Đồng Nai cùng xây dựng dự án tăng trưởng xanh
08:16'
Toạ đàm Doanh nghiệp Hàn Quốc và tỉnh Đồng Nai cùng nhau xây dựng dự án Tăng Trưởng Xanh đã được tổ chức tại khách sạn Lotte ở trung tâm thủ đô Seoul ngày 25/4.
-
DN cần biết
Lưu ý về nhãn thực phẩm khi vào thị trường Singapore
20:09' - 25/04/2024
Thương vụ Việt Nam tại Singapore vừa thông tin: Cơ quan quản lý Thực phẩm Singapore (SFA) thông báo về việc thu hồi một số sản phẩm thực phẩm có xuất xứ từ Việt Nam.
-
DN cần biết
Thách thức trong phát triển thương mại điện tử bền vững
16:48' - 25/04/2024
Ngày 25/4, tại Hà Nội đã khai mạc Diễn đàn toàn cảnh Thương mại điện tử Việt Nam 2024 (Vietnam Online Business Forum 2024) với chủ đề “Thương mại điện tử bền vững”.
-
DN cần biết
Sắp diễn ra Hội nghị điều hành xuất khẩu gạo
15:10' - 25/04/2024
Hội nghị đánh giá kết quả xuất khẩu gạo năm 2023, quý I/2024 và triển khai việc điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới sẽ được diễn ra vào ngày 26/4 tại Tp. Cần Thơ.
-
DN cần biết
Tiếp nhận hồ sơ yêu cầu rà soát cuối kỳ chống bán phá giá bột ngọt Indonesia, Trung Quốc
15:05' - 25/04/2024
Bộ Công Thương thông báo tiếp nhận hồ sơ yêu cầu rà soát cuối kỳ biện pháp chống bán phá giá một số sản phẩm bột ngọt có xuất xứ từ Indonesia và Trung Quốc
-
DN cần biết
Hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết lô hàng nhập khẩu từ UAE nghi vấn có dấu hiệu lừa đảo
20:48' - 24/04/2024
Nhằm giảm thiểu rủi ro trong giao dịch kinh doanh thương mại, Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp hết sức lưu ý đối với các hợp đồng giá trị lớn, các đối tác tìm kiếm qua mạng.
-
DN cần biết
Triển lãm quốc tế Mining Vietnam 2024 thu hút 200 nhà trưng bày
11:57' - 24/04/2024
Mining Vietnam 2024 với sự tham gia của 200 nhà trưng bày đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ và là điểm giao thương cho doanh nghiệp ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản và xây dựng.
-
DN cần biết
Ấn Độ dự kiến tiêu thụ đường sẽ đạt mức cao kỷ lục trong năm nay
06:38' - 24/04/2024
Tiêu thụ đường của Ấn Độ dự kiến sẽ đạt mức cao kỷ lục trong năm nay do nhu cầu tăng mạnh trong mùa Hè cao điểm với các đợt nắng nóng.