Ngân hàng trung ương châu Âu: Cú chuyển mình sau thập kỷ đầy sóng gió
Ở vị trí tâm bão, Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới - phải chịu tổn thất nặng nề nhất, tuy nhiên vòng xoáy khủng hoảng đã không “chừa” ra bất kỳ quốc gia nào.
Năm 2008 là năm chứng kiến lần đầu tiên các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới, bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng trung ương Anh (BOE) và Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ), phối hợp chặt chẽ với nhau để bảo vệ hệ thống tài chính toàn cầu bằng cách giảm lãi suất, tái cấp vốn cho các tổ chức tín dụng, mua lại tài sản xấu hay bơm thanh khoản vào nền kinh tế thông qua các chương trình mua lại trái phiếu.Tại châu Âu, để cứu vãn tình hình, các chính phủ đã phải tăng cường chi tiêu công, biến các khoản nợ tư nhân thành nợ công. Điều này khiến nợ công của EU có xu hướng tăng vọt, điển hình là ở những quốc gia như Hy Lạp và Italia, nơi có tỷ lệ nợ công chiếm đến 115% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2009.Hậu quả là đến đầu năm 2010, khi cơn bão khủng hoảng tài chính vẫn còn chưa dứt hẳn, thì ở châu Âu lại tiếp tục nổ ra cuộc khủng hoảng mới. Đó là cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu, bắt nguồn từ Hy Lạp , sau đó lần lượt lan rộng ra Ireland, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và CH Cyprus.Sự bất lực của châu ÂuTại thời điểm đó, ECB với một sứ mệnh rõ ràng đó là duy trì sự bình ổn về giá cả. Việc giải cứu các ngân hàng, giải cứu các chính phủ có mức nợ công cao hay đưa ra các yêu cầu cải cách kinh tế mạnh mẽ là trách nhiệm của chính phủ từng quốc gia.Thực tế là các chính phủ châu Âu cũng đã cố gắng hết sức để kiềm chế cuộc khủng hoảng trước khi phải nhờ đến sự trợ giúp của ECB. Khi tình hình nợ công Hy Lạp ở mức báo động đỏ, hai “đầu tàu” của Eurozone khi đó là Đức và Pháp đã hứa sẽ cùng bắt tay nhau để giải quyết.Đến khi lần lượt các “anh lớn” khác như Italy, Bồ Đào Nha hay Cộng hòa Ireland đều tỏ ra “run rẩy” cũng là lúc Quỹ bình ổn Tài chính châu Âu (EFSF) ra đời.
Tuy nhiên, việc giao cho EFSF trọng trách quá lớn là hỗ trợ cho các nước châu Âu ứng phó với khủng hoảng nợ cùng tham vọng tăng số tiền trong quỹ lên thêm 1.000 tỷ euro nữa đã khiến châu Âu gặp khó, vì như vậy sẽ đặt gánh nặng lên vai người nộp thuế ở những nền kinh tế lớn như Đức – nhà tài trợ chính và lớn nhất của quỹ này, đồng thời khiến EFSF trở thành một cỗ máy chuyển hóa nợ từ quốc gia không thể gánh được sang những quốc gia vẫn còn lực để gánh nó. Nói theo cách khác, EFSF đã mầm mống thất bại từ khi còn chưa bắt đầu.Lần đầu "phá lệ" của ECBNgay từ đầu, giải pháp rõ ràng nhất được nhiều chuyên gia kinh tế ủng hộ đó là nhờ cậy đến sự can thiệp của ECB. Với tư cách là một ngân hàng trung ương, ECB có quyền năng tạo ra tiền – điều mà châu Âu đang rất cần vào lúc này.Cùng với đó, việc ECB hậu thuẫn Italy bằng cam kết sẽ mua lại không giới hạn “núi nợ” của nước này có thể sẽ làm yên lòng giới đầu tư, qua đó phần nào làm dịu đi cơn hỗn loạn đang thống trị khắp thị trường.
Tất nhiên, việc bơm tiền không phải là giải pháp lâu dài để giải quyết triệt để vấn đề mà các nước gặp phải, song quyết định này vẫn sẽ có tác dụng “câu giờ”, từ đó giúp làm hạn chế dòng chảy của khủng hoảng, trước khi nó kịp tạo ra những thiệt hại nặng nề hơn cho nền kinh tế “lục địa Già”.Kết quả là, Ngân hàng Trung ương châu Âu đã lần đầu "phá lệ" với tuyên bố sẽ mua lại không giới hạn trái phiếu của một số nước đang gặp nhiều khó khăn tài chính như Tây Ban Nha, Italy…Đến tháng 1/2015, ECB tiếp tục gây sốc khi tung ra chương trình mua trái phiếu chính phủ khổng lồ trị giá 1.000 tỷ euro nhằm thúc đẩy tăng trưởng và tránh tình trạng giảm phát trong Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).Sau một thời gian thực hiện, chương trình này đã mang lại những tín hiệu tích cực. Tháng 2/2017, các nền kinh tế Eurozone đón nhận tin mừng GDP khu vực đã tăng trưởng 0,5% trong quý IV/2016 so với quý trước đó. Đến tháng 3/2017, lạm phát ở Eurozone đã lần đầu tiên kể từ năm 2013 đạt mức mục tiêu 2% mà ECB đặt ra.Song song với các chương trình mua trái phiếu, cùng với BoJ, ECB còn thực hiện một chính sách lãi suất âm (đối với tiền gửi của các ngân hàng khác tại ngân hàng trung ương) từng được giới truyền thông ca ngợi là “Biện pháp mang tính lịch sử để chống lại nạn lạm phát thấp”.Trên lý thuyết, chính sách này có nghĩa là các ngân hàng khác gửi lượng tiền dư thừa ở ngân hàng trung ương sẽ phải trả lãi thay vì nhận được lãi, với mục đích khuyến khích các ngân hàng sử dụng tiền một cách có hiệu quả hơn, cho vay tiêu dùng hoặc cho vay kinh doanh. Rất nhiều quy định tài chính đã được ban hành kể từ sau cuộc khủng hoảng, và nếu như ở Mỹ có đạo luật Dodd-Frank thì ở châu Âu, giới chức cũng đã tăng quyền lực của ECB trong việc giám sát các ngân hàng. Giờ đây, các ngân hàng sẽ phải trải qua bài kiểm tra áp lực định kỳ để ngăn các cuộc khủng hoảng trong tương lai và tăng tính minh bạch với các công cụ phái sinh phức tạp.Cơ chế Giám sát Chung (SSM), cơ quan giám sát mới của ECB có trụ sở tại Frankfurt (Đức), sẽ là một trong ba trụ cột chính của liên minh ngân hàng châu Âu trong tương lai, và một cột trụ khác là Cơ chế Xử lý chung (SRM) - có quyền hạn để giải thể hoặc tái cơ cấu bất kỳ ngân hàng nào bị phá sản.Bên cạnh đó, các quy định mới của châu Âu cũng được điều chỉnh để chặt chẽ hơn. Tháng 7/2017, sự kiện ngân hàng Santander mua lại ngân hàng đối thủ Banco Popular với giá mua tượng trưng chỉ 1 euro, là trường hợp giải cứu ngân hàng theo các quy định mới đầu tiên của các nước châu Âu kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhằm ngăn chặn những ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế khu vực.Theo đó, chính phủ các quốc gia không được bơm tiền đóng thuế của người dân vào một ngân hàng nếu ngân hàng đó mất khả năng thanh toán mà cổ đông và chủ sở hữu trái phiếu sẽ chịu trách nhiệm tài chính.Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
ECB nâng dự báo tăng trưởng kinh tế của Eurozone
12:40' - 15/12/2017
Ngày 14/12, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế trong những năm tới.
-
Tài chính & Ngân hàng
ECB bất đồng về thời điểm kết thúc chương trình mua trái phiếu
10:17' - 25/11/2017
Theo biên bản cuộc họp hồi tháng trước của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), các nhà hoạch định chính sách ngân hàng này vẫn chưa nhất trí về việc ngừng chương trình mua trái phiếu quy mô lớn.
-
Ngân hàng
Lãnh đạo ECB tự tin về khả năng thu hẹp chương trình mua trái phiếu
14:28' - 06/10/2017
Với đà phục hồi kinh tế Eurozone, các nhà lãnh đạo Ngân hàng Trung ương châu Âu tỏ ra tự tin hơn về khả năng thu hẹp chương trình mua trái phiếu quy mô lớn từ đầu năm tới.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tòa án Tối cao Mỹ để ngỏ khả năng áp dụng quyền miễn trừ với cựu Tổng thống Donald Trump
08:18'
Các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi với những lập luận của cựu Tổng thống Trump về quyền miễn trừ đối với nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử mang lại thắng lợi cho đương kim Tổng thống Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Lợi thế về giá giúp Trung Quốc "giảm xóc" trước tác động của thuế quan
07:44'
Mặt bằng giá cả của Trung Quốc quá cạnh tranh đến mức nước này có thể chịu đựng bất kỳ mức thuế quan mới nào.
-
Kinh tế Thế giới
Bỉ xây dựng đảo năng lượng tái tạo đầu tiên trên thế giới
07:30'
Bỉ đang xây dựng một hòn đảo năng lượng ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.