70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Gặp lại nữ y tá Pháp duy nhất trong trận chiến lịch sử
70 năm sau, phóng viên TTXVN tại Pháp đã có dịp gặp mặt người phụ nữ từng để lại dấu ấn trong cả một thế hệ người dân Pháp vì những hoạt động nhân đạo của bà.
Căn phòng nhỏ ở Trung tâm dưỡng lão của thành phố Toulouse, miền Nam nước Pháp, nơi bà Geneviève de Galard và chồng là ông Jean de Heaulme đang sống, giản dị như bao căn phòng khác. Trên nóc tủ, những tấm ảnh gia đình chụp từ cách đây gần một thế kỷ được đặt trang trọng cùng bức tượng nhỏ Phật bà Quan Âm giúp ông bà sống với những kỷ niệm xa xưa. Bước sang tuổi bách niên, họ là những người cuối cùng thuộc thế hệ tham chiến ở Điện Biên Phủ còn sống đến ngày nay.
Trên chiếc ghế sô pha nơi góc phòng, cụ bà Geneviève de Galard, 99 tuổi, đang nằm nghỉ, mắt nhắm nghiền tĩnh lặng, mặc cho khách khứa nói chuyện rầm rì, mái tóc mỏng bạc trắng, gương mặt mang nhiều nếp gấp thời gian, nhưng vẫn toát lên vẻ phúc hậu, an yên. Cụ ông Jean de Heaulme, tuy phải ngồi trên chiếc xe lăn và giọng nói không còn mạch lạc, nhưng trí tuệ vẫn còn rất minh mẫn, vui vẻ tiếp chuyện chúng tôi. Khi chúng tôi cho ông xem những bức ảnh về Hà Nội, nơi ông được sinh ra cách đây đúng 100 năm, ông Jean vẫn nhớ đến cầu Long Biên trên sông Hồng và Hồ Gươm nơi có Tháp Rùa.
Lật từng trang cuốn hồi ký của vợ mình về chiến trường Điện Biên Phủ, ông Jean de Heaulme kể cho chúng tôi về những khoảnh khắc đáng nhớ của bà: khi bà chăm sóc thương binh vùng chiến tuyến; ngày bà được trả tự do; giây phút lần đầu họ gặp nhau tại Hà Nội; lúc bà trở lại Pháp trong sự hân hoan của bạn bè và gia đình; phút giây hạnh phúc của cặp uyên ương trong ngày cưới và cả niềm vui chào đón sự ra đời của đứa con trai đầu lòng… và cả ngày thăm lại Việt Nam.
Với tất cả tình yêu và niềm tự hào, ông say sưa kể về người phụ nữ mà ông gắn bó trong suốt gần 70 năm qua. Chỉ vào tấm ảnh vợ thời trẻ và cụ bà Geneviève de Galard đang nằm trên ghế sô pha, ông so sánh một cách hài hước nhưng đầy trìu mến: "Bà nhà tôi ngày đó đẹp hơn bây giờ nhiều!"
Là hậu duệ của một trong những gia đình danh giá nhất nước Pháp, bà Geneviève de Galard từ nhỏ đã mơ đến những cuộc phiêu lưu và chỉ muốn phục vụ cộng đồng. Trong cuốn hồi ký của mình, bà đã bày tỏ "mong muốn giúp đỡ người khác và sẽ làm điều đó trong suốt cuộc đời mình". Ước mơ thuở bé đã trở thành hiện thực khi bà được tuyển dụng làm y tá cứu thương trong ngành Không quân. Được điều động sang chiến trường Đông Dương, ở tuổi 29, bà Geneviève đã tham gia nhiều phi vụ vận chuyển và chăm sóc thương bệnh binh bằng máy bay quân sự.
Trong 56 ngày đêm của chiến dịch Điện Biên Phủ, bà Geneviève đã tham gia một số chuyến bay cấp cứu đưa những người lính bị thương ra khỏi trận địa. Ngày 28/3, chiếc máy bay Dakota chở bà đến Điện Biên Phủ để đón các thương bệnh binh, đã bị hỏng, không thể cất cánh được, và sau đó bị đạn pháo phá hủy, khiến bà bị kẹt lại ở Điện Biên Phủ. Khi đó bà Geneviève de Galard là người phụ nữ duy nhất trong lòng chảo Điện Biên, vì các nữ y tá khác đã được sơ tán ngay khi cuộc chiến bắt đầu.
Bà và hai bác sĩ phẫu thuật cùng nhau chăm sóc các thương bệnh binh Pháp trong hơn một tháng trời dưới lòng đất. Khi chiến dịch kết thúc, sau 17 ngày bị bắt làm tù binh cùng những binh lính Pháp khác, ngày 24/5/1954, bà Geneviève de Galard được Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh trao trả tự do và trở về Pháp vào đầu tháng 6.
Tiếp tục với công việc của y tá cấp cứu hàng không một vài năm, sau đó bà làm việc tại Trung tâm phục hồi chức năng Invalides dành cho những người bị thương nặng. Bà kết hôn với Đại úy Jean de Heaulme, người mà bà đã gặp ở Đông Dương và họ có ba người con. Là thành viên của Hiệp hội Chiến sĩ Điện Biên Phủ quốc gia kể từ khi thành lập năm 1967, bà trở thành ủy viên Hội đồng quận 17 ở thủ đô Paris từ năm 1983 cho tới lúc nghỉ hưu.
Ở tuổi 80, bà Geneviève de Galard đã cho ra mắt cuốn tự truyện "Une femme à Diên Biên Phu" (tạm dịch là “Một người phụ nữ ở Điện Biên Phủ”), do nhà xuất bản Les Arènes phát hành, kể lại cuộc đời và số phận đặc biệt của bà trong chiến dịch rúng động địa cầu ngày đó. Cuốn hồi ký này được báo chí Pháp đánh giá là "tỉ mỉ đến từng chi tiết và đậm chất nhân văn”, giúp các thế hệ công chúng "hiểu rõ hơn về một trang bi thảm trong lịch sử nước Pháp".
Trong số những kỷ vật liên quan đến Việt Nam mà cha mẹ mình còn lưu giữ, ông Francois de Heaulme, con trai cả của ông bà Jean và Geneviève de Heaulme, bày tỏ ấn tượng đặc biệt với khuôn in gỗ hình Chủ tịch Hồ Chí Minh thời bấy giờ. Giới thiệu với chúng tôi lai lịch khuôn gỗ này, ông cho biết: "Tình cờ tôi đã tìm được tấm ảnh gỗ này trong tủ đồ lưu trữ của cha thời kỳ còn ở quân đội. Bức ảnh ông ghi rõ là được tìm thấy trong một xưởng in ở Hà Nội, trong quá trình lục soát sau một vụ tấn công Việt Minh vào ngày 19/12/46”.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Pháp về bà Geneviève de Galard, bà Ouited, vợ ông Francois de Heaulme, bày tỏ niềm tự hào về bố mẹ chồng và đánh giá cao đức tính khiêm tốn của họ. Bà Ouited cho biết khi về làm dâu trong gia đình, bà không hề biết gì về cuộc đời mẹ chồng. Sau một lần tình cờ tìm thấy cuốn album của gia đình trong đó có rất nhiều ảnh của bà Geneviève de Galard thời trẻ, bà mới được nghe mẹ chồng kể về câu chuyện của bà.
Đến thăm ông bà Jean và Geneviève de Heaulme với bó hoa đẹp, ông Maxime Saint-Germes, Vụ trưởng Vụ chiến binh và nạn nhân chiến tranh tỉnh Haute-Garonne, cũng cho biết chính quyền luôn quan tâm và chăm sóc những người như vợ chồng ông bà de Heaulme vào mỗi dịp lễ tết. Tên bà Geneviève de Galard đã được đặt cho các đường phố và đại lộ ở địa phương. Mới đây nhất, năm 2022, một quảng trường tại thành phố Toulouse đã được đặt tên Geneviève de Galard.
Sau 70 năm, những nhân chứng của chiến dịch Điện Biên Phủ ở Pháp nay không còn nhiều. Những người như bà Geneviève de Galard là một phần trong những trang sử không thể lãng quên của nước Pháp.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Hợp tác xây dựng Điện Biên ngày càng phát triển
19:24' - 05/05/2024
Ngày 5/5, bà Patricia Mirallès, Quốc vụ khanh Phái đoàn Pháp đã đến chào xã giao và có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Điện Biên.
-
Kinh tế & Xã hội
70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Khai trương Trung tâm Báo chí
18:43' - 05/05/2024
Ngày 5/5, Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương và UBND tỉnh Điện Biên tổ chức Khai trương Trung tâm Báo chí Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
-
Kinh tế & Xã hội
Hình ảnh Tổng duyệt Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
11:44' - 05/05/2024
Ban chỉ đạo Trung ương kỷ niệm các ngày lễ lớn và sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước tổ chức tổng duyệt Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Đặc sắc Lễ nghinh thần trên đường phố
14:15' - 07/02/2025
Ngày 7/2, trong khuôn khổ Lễ hội chùa Ông năm 2025 ở thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, đoàn nghinh thần xuất du theo đường bộ đã diễu hành tại nhiều tuyến đường trung tâm của thành phố.
-
Đời sống
Phố cá lóc nướng rực lửa xuyên đêm cho Ngày vía Thần Tài
09:54' - 07/02/2025
Nhằm phục vụ nhu cầu người dân trong Ngày vía Thần Tài, mùng 10 tháng Giêng, các cửa hàng trên đường Tân Kỳ - Tân Quý, quận Tân Phú, TP Hồ Chí Minh đã hoạt động xuyên đêm, nướng hàng tấn cá lóc.
-
Đời sống
Gợi ý mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng thể hiện lòng thành của gia chủ
09:30' - 07/02/2025
Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng không chỉ thể hiện tấm lòng hiếu kính của gia chủ đối với tổ tiên mà còn là dịp để cầu mong một năm mới đầy đủ, an lành, và may mắn.
-
Đời sống
Ngày vía Thần Tài có nên mua vàng hay không?
08:52' - 07/02/2025
Mua vàng vào ngày vía Thần Tài hay không là một quyết định tùy thuộc vào niềm tin và nhu cầu của từng người. Hãy chắc chắn rằng bạn đã tìm hiểu kỹ trước khi đưa ra quyết định.
-
Đời sống
Khám phá Ba phố hai ngõ - nơi sầm uất về đêm tại Nam Ninh, Trung Quốc
06:30' - 07/02/2025
Ba phố hai ngõ nằm ở quận Hưng Ninh, thành phố Nam Ninh thuộc Khu tự trị dân tộc Choang, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc là một trong những địa điểm tham quan, du lịch, ngắm cảnh đêm sầm uất tại Nam Ninh.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 7/2
05:00' - 07/02/2025
Xem ngay lịch âm hôm nay 7/2 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 7/2, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 2, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
5 cách đơn giản và hiệu quả để phòng tránh cúm
14:55' - 06/02/2025
Dưới đây là 5 cách đơn giản và hiệu quả để bảo vệ bản thân và gia đình trong bối cảnh số ca mắc cúm mùa đang tăng đột biến.
-
Đời sống
Các dấu hiệu cúm nguy hiểm cần đi viện ngay
14:42' - 06/02/2025
Nếu bị mắc cúm mùa kèm các dấu hiệu như thế nào thì cần phải đến bệnh viện ngay?
-
Đời sống
Valentine 2025 là thứ mấy? Ý nghĩa của ngày Valentine
14:13' - 06/02/2025
Ngày Valentine 2025 sẽ rơi vào thứ Sáu, ngày 14 tháng 2, là một dịp tuyệt vời để bạn dành thời gian và thể hiện tình cảm đối với người mình yêu thương.