Bàn cách đẩy mạnh hoạt động khoa học công nghệ tại trường đại học

 Đây là hoạt động do Mạng lưới Cựu sinh viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội chủ trì, nhằm tập hợp các ý kiến đóng góp cho hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của các trường đại học, đặc biệt là các trường đại học kỹ thuật.

Tham dự tọa đàm là các cựu sinh viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã và đang là các nhà quản lý tại cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức khoa học công nghệ lớn như Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam, Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Công thương, Bộ Thông tin và Truyền thông…, các trường đại học kỹ thuật, doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu.

Tại tọa đàm, các đại biểu đã tập trung thảo luận về thực trạng của hoạt động khoa học công nghệ trong trường đại học, đồng thời phân tích các tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động đào tạo và tự chủ của các trường đại học. Đồng thời, các đề xuất xây dựng cơ chế chính sách, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học trong các trường đại học để gia tăng số lượng công bố quốc tế, bằng sáng chế, đề tài nghiên cứu cấp quốc gia, cấp bộ trong thời gian tới.

Đánh giá về việc liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, ông Nguyễn Đình Hậu, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành Kinh tế - Kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: Thời gian qua, mô hình liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp đã mang lại kết quả khả quan, vừa tận dụng được lợi thế về nguồn nhân lực có trình độ cao trong các trường đại học, vừa rút ngắn được thời gian đưa công nghệ mới, tiên tiến vào thực tiễn sản xuất tại doanh nghiệp.

Từ đó, giúp giảm chi phí, nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, giảm giá thành sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp; nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên, góp phần tăng thêm thu nhập cho giảng viên, có thêm kinh phí để tái đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm của trường đại học.

Đây là một trong các yếu tố quan trọng mà các trường đại học trong điều kiện tự chủ hoặc hướng tới tự chủ cần đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia do các trường đại học triển khai gắn liền với nhu cầu của doanh nghiệp còn khiêm tốn, một số nhiệm vụ không đạt được kết quả như mục tiêu ban đầu.

Theo ông Nguyễn Đình Hậu, nguyên nhân của tình trạng trên do một số nhiệm vụ nghiên cứu chưa thực sự xuất phát từ nhu cầu doanh nghiệp, chỉ dựa vào ý kiến chủ quan của các nhà khoa học; doanh nghiệp và nhà trường chưa có đầy đủ thông tin và chưa thực sự tin tưởng lẫn nhau.

Một số sản phẩm có hàm lượng khoa học chưa cao; nhiều doanh nghiệp chưa xác định việc đổi mới công nghệ, ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất là yếu tố quan trọng…

Đề xuất một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động khoa học công nghệ tại trường đại học, ông Trần Đại Lâm, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng: Các trường đại học cần thành lập và đẩy mạnh hoạt động của bộ phận chuyên trách hợp tác doanh nghiệp và quản lý khoa học. Bộ phận này sẽ quản lý chuỗi nghiên cứu phát triển sản phẩm theo mô hình chuẩn; liên kết, hợp tác với doanh nghiệp một cách chặt chẽ hơn.

Bên cạnh đó, các trường cần thành lập và đầu tư cho các nhóm nghiên cứu mạnh để thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu cũng như là địa chỉ tư vấn cho nhà trường cập nhật chương trình đào tạo, phương pháp đào tạo tiếp cận với những thay đổi nhanh chóng của doanh nghiệp và xã hội.

Về phía nhà nước, một số chuyên gia đề xuất, cần sớm có chính sách khuyến khích, hỗ trợ các nhóm nghiên cứu mạnh, đầu tư trang thiết bị cho các phòng thí nghiệm nghiên cứu. Các trường đại học thực hiện tự chủ có thể đề xuất các chương trình nghiên cứu lớn, được cấp kinh phí trực tiếp, ngoài dự toán của các bộ, ngành; mở rộng quan hệ quốc tế nhằm tìm kiếm đối tác nước ngoài tham gia nghiên cứu khoa học tại các trường đại học trong nước./.