Các chính phủ và ngân hàng châu Âu gặp khó khăn khi thiệt hại do thiên tai tăng vọt

Cơ quan giám sát bảo hiểm hàng đầu của Liên minh châu Âu (EU) mới đây cảnh báo rằng các chính phủ và ngân hàng sẽ phải vật lộn để đối phó với thiệt hại ngày càng tăng của các thảm họa thiên nhiên như lũ lụt và cháy rừng.

Bà Petra Hielkema, Chủ tịch Cơ quan Bảo hiểm và Lương hưu nghề nghiệp châu Âu (Eiopa), cho biết ngày càng có nhiều hộ gia đình không thể mua bảo hiểm nhà ở, trong khi thiệt hại từ thiên tai ngày một lớn có thể gây bất ổn cho hệ thống ngân hàng.

Bà Hielkema nói với tờ Financial Times: “Tôi cho rằng đây là rủi ro lớn nhất đối với xã hội. Có nhiều lý do khiến vấn đề này có thể ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính, trước tiên là tổn thất tài sản rất lớn, sau đó là hệ lụy nghiêm trọng hơn nếu người dân không thể mua bảo hiểm nhà ở và không thể xây dựng lại chỗ ở bị hư hại”.

Theo bà, thiệt hại hằng năm do thiên tai ở EU bao gồm cả hạn hán, bão và thời tiết băng giá đã đạt trung bình 44,5 tỷ euro (45,89 tỷ USD) trong ba năm tính đến năm 2023. Con số này đã tăng hơn gấp đôi so với mức trung bình 17,8 tỷ euro (18,35 tỷ USD) mỗi năm trong thập kỷ trước, vượt xa tốc độ lạm phát.

Dữ liệu chính thức cho thấy chỉ khoảng 25% trong tổng số 900 tỷ euro thiệt hại do thiên tai tại EU trong 42 năm qua được bảo hiểm và mức độ bảo hiểm đang giảm dần.

Tuần trước, Eiopa đã nâng mức vốn dự trữ mà các công ty bảo hiểm EU phải dành để bù đắp rủi ro thiên tai thêm 10%, khiến yêu cầu vốn tổng thể của họ tăng gần 1%.

Bà Hielkema nhận định: “Tốc độ thiệt hại, tần suất xảy ra và mức độ ảnh hưởng đang gia tăng nhanh đến mức trở thành một vấn đề đáng lo ngại về cách chúng ta có thể chi trả cho những tổn thất này. Các quốc gia thành viên không thể đối phó với tình hình này”.

Bà cũng cảnh báo rằng rủi ro thiên tai đang trở thành một vấn đề đáng quan tâm đối với giới ngân hàng, vì các tài sản là bất động sản trên bảng cân đối kế toán của họ có thể chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Cảnh báo này tương tự như những lo ngại của các cơ quan quản lý toàn cầu tại Hội đồng Ổn định Tài chính (FSB) được đưa ra vào tháng trước.

Theo báo cáo của công ty bảo hiểm Swiss Re của Thụy Sỹ, thiệt hại do thiên tai trên toàn cầu trong năm 2024 có thể đã vượt mức 135 tỷ USD. Chính phủ các nước thường phải gánh chịu phần chi phí không được bảo hiểm. Chẳng hạn, vào tháng 10/2024, Chính phủ Tây Ban Nha đã cam kết hỗ trợ 10 tỷ euro để tái thiết sau các trận lũ lụt trên diện rộng ở vùng Valencia.

Bà Hielkema cho biết bà đang thúc đẩy EU thành lập một mô hình hợp tác công - tư nhằm cung cấp bảo hiểm tái bảo hiểm thiên tai, giúp giảm chi phí và mở rộng khả năng tiếp cận bảo hiểm tại khu vực. Ngoài ra, Eiopa cũng đang hỗ trợ một số sáng kiến khác để giải quyết vấn đề, bao gồm chính sách bảo hiểm có điều kiện, trong đó yêu cầu người mua phải thực hiện các biện pháp giảm thiểu rủi ro) và một hệ thống đánh giá mức độ rủi ro của từng ngôi nhà đối với các thảm họa như hỏa hoạn và lũ lụt.