Cách phòng trừ, ngăn ngừa lúa cỏ xuất hiện gây hại

Nông dân huyện Ninh Hải cắt bỏ lúa lai xuất hiện trên đám ruộng. Ảnh: Công Thử - TTXVN

Để ngăn chặn tình trạng lúa cỏ (hay còn gọi là lúa ma) nổi lên phá hoại sản xuất, làm thất thu năng suất lúa, giảm chất lượng hạt gạo, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận đã khuyến cáo nông dân tăng cường biện pháp phòng trừ theo hướng dẫn của ngành nông nghiệp, để ngăn ngừa lúa ma xuất hiện gây hại cho sản xuất.
Kỹ sư Phạm Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Ninh Thuận cho biết, lúa cỏ (lúa ma) có cùng tên khoa học với lúa trồng (Oryza sativa) nhưng mang những đặc tính của cỏ dại như: cây cao hơn, màu lá xanh nhạt, chín sớm, dễ rụng hạt, sinh trưởng, sinh dưỡng rất mạnh; một số loại hạt có râu dài, màu vỏ lụa hạt sau khi xay chà có màu đỏ.
Theo số liệu của một số kết quả nghiên cứu cho thấy, lúa cỏ gây hại cho sản xuất rất lớn, được xem như một loại dịch hại nguy hiểm trên đồng ruộng, làm thất thu năng suất lúa, làm giảm chất lượng hạt gạo.
Với mức nhiễm lúa cỏ khoảng 100 hạt/m2 sẽ làm giảm năng suất lúa 20%, mức nhiễm khoảng 1.000 hạt/m2 sẽ làm giảm năng suất lúa đến 90%. Với những đặc điểm tương tự như lúa trồng, nên việc sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm và hậu nảy mầm để xử lý trên ruộng lúa hoàn toàn không có tác dụng diệt trừ.
Ông Nguyễn Hòa, ở thị trấn Phước Dân, Ninh Phước cho biết, vụ Hè Thu vừa qua, gia đình ông canh tác hơn 5 sào lúa, gieo loại giống xác nhận ML 202. Khi lúa đến giai đoạn làm đồng thì thấy lúa ma xuất hiện, xen lẫn với lúa thịt rất nhiều, không rõ nguyên nhân.

Thấy lúa ma phát triển nhanh, tác động và kìm hãm sự sinh trưởng và phát triển của lúa thịt, ông Hòa phải chi hơn 1,5 triệu đồng để thuê nhân công xuống ruộng cắt bỏ đưa đi tiêu hủy, nhưng lúa chín thu hoạch, năng suất cũng giảm đáng kể.
Kỹ sư Phạm Dũng cho rằng, nguyên nhân lúa cỏ xuất hiện chủ yếu do nông dân canh tác lúa liên tục 3 vụ/năm, không làm kỹ khâu vệ sinh đồng ruộng, cày ải, phơi đất. Rất nhiều nông dân sản xuất không tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” như quy định của ngành nông nghiệp, vẫn còn tình trạng không sử dụng lúa giống nguyên chủng hay lúa xác nhận để gieo sạ, gieo sạ dày làm hạn chế việc kiểm soát lúa cỏ.
Ngay trước vụ sản xuất Hè Thu 2017, ngành chức năng cũng đã cảnh báo tình trạng này nhưng người dân ở một số địa phương trong tỉnh vẫn còn thờ ơ, chưa quan tâm phòng trừ tích cực. Vì lẽ đó vụ Hè Thu vừa rồi, nhiều diện tích lúa ở các địa phương đã xảy ra tình trạng lúa cỏ gây hại, làm mất năng suất lúa, tốn chi phí xử lý cắt bỏ.
Hiện nay không có biện pháp quản lý đơn độc nào có thể phòng trừ lúa cỏ hiệu quả, chủ yếu ngăn ngừa là chính. Do đó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Ninh Thuận khuyến cáo nông dân phải sử dụng giống lúa nguyên chủng, giống xác nhận để gieo sạ, với mật độ từ 120 -150 kg/ha; đảm bảo thời gian giãn cách giữa vụ Hè Thu sang vụ Mùa từ 15 - 20 ngày; vệ sinh đồng ruộng, kênh mương trước khi gieo sạ; chuyển phương pháp sạ lan sang sạ hàng hoặc cấy, giúp dễ phân biệt lúa cỏ với lúa thịt để nhổ bỏ, tiêu hủy.
Ngoài ra người dân cũng cần khử lẫn lúa cỏ vào các giai đoạn mạ, đẻ nhánh, trổ và trước khi thu hoạch để đạt hiệu quả tối ưu, đồng thời nên cắt bỏ bông lúa cỏ sớm trước khi chín, tránh bị rụng hạt làm ảnh hưởng cho các vụ sau, bởi lúa cỏ tồn tại trên ruộng lúa sau 3 năm nếu gặp điều kiện thuận lợi vẫn nảy mầm, phát triển tốt bình thường.

Bên cạnh đó, cần phải chuyển đổi phương thức sản xuất, luân canh lúa với cây trồng cạn, giúp thay đổi lý hóa tính của đất, giúp lúa cỏ phát triển để rồi tiêu diệt bằng biện pháp cơ học hoặc dùng thuốc trừ cỏ tiêu diệt trực tiếp.
Trước khi bước vào sản xuất vụ Mùa 2017, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Ninh Thuận khuyến nghị chính quyền các địa phương, các trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân các biện pháp phòng trừ, diệt trừ lúa cỏ, tránh gây hại cho sản xuất.

Đồng thời, đề nghị các doanh nghiệp có chức năng sản xuất, kinh doanh lúa giống tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc sản xuất, kinh doanh lúa giống xuyên suốt từ khâu sản xuất đến khâu phân phối, bán cho nông dân gieo sạ theo đúng tiêu chuẩn phẩm cấp về lúa giống theo quy định./.

>>> Hàn Quốc thí nghiệm các chế phẩm sinh học trên lúa tại Hậu Giang