Diện tích lúa ở gần Nhà máy luyện kim màu Lào Cai có nguy cơ mất trắng

Những ngày gần đây, một số hộ dân ở thôn Km15, xã Bản Lầu (huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai) phản ánh đến một số cơ quan báo chí về việc một số diện tích lúa của địa phương đang thời kỳ đẻ nhánh ở gần Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai có dấu hiệu rễ bị thối đen, cháy và táp lá, có nguy cơ mất trắng.

Theo phản ánh của người dân, cây lúa được cấy từ cuối tháng 7/2017 vẫn sinh trưởng bình thường và chỉ có những dấu hiệu bất thường trong khoảng hơn 10 ngày qua.

Người dân đã phát hiện cây lúa có dấu hiệu vàng, cháy lá, một số diện tích lúa còn bị thối rễ không có khả năng phục hồi. Trước hiện tượng bất thường trên, người dân địa phương đã phản ánh lên UBND xã Bản Lầu.
Chị Hoàng Thị Hương, một trong 7 gia đình có diện tích lúa bị ảnh hưởng ở thôn Km15, xã Bản Lầu cho biết: Lúa của gia đình chị đang trong thời kỳ trổ bông bỗng có hiện tượng chết, cháy lá. Gia đình chị có 6 khẩu đều trông chờ vào vụ lúa đến vụ thu hoạch, giờ có nguy cơ mất trắng.

Chị Hương và các hộ dân ở đây mong muốn các cơ quan chức năng xác định nguyên nhân lúa bị hư hại, xem xét và có kết luận chính thức về việc diện tích lúa có thể phục hồi được không. Nếu nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do khí thải của Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai thuộc Công ty cổ phần Tứ Đỉnh gây ra thì doanh nghiệp cần đền bù cho người dân.
Ông Dương Hồng Trung, Chủ tịch UBND xã Bản Lầu cho biết: Sáng 8/9, nhận được phản ánh của người dân thôn Km15, UBND xã đã cử cán bộ xuống nắm bắt tình hình thực tế tại khu vực lúa bị ảnh hưởng. Theo số liệu thống kê, ở vùng lưng đồi có 2.400 m2 lúa có dấu hiệu bị cháy, táp lá. Ở vùng chân đồi có 2.040 m2 lúa có rễ đã bị thối đen.
Sau khi kiểm tra thực địa, UBND xã Bản Lầu đã báo cáo sự việc lên UBND huyện Mường Khương. Ngày 14/9, UBND huyện đã cử cán bộ đến lấy mẫu về xác định nguyên nhân và sẽ công bố kết quả trong thời gian sớm nhất.
Trước đó, khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4/2017, tại khu vực xã Bản Lầu, huyện Mường Khương đã từng xảy ra hiện tượng hàng chục ha dứa và hoa màu bị chết bất thường.

Sau khi có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành trên cơ sở kết quả các mẫu gửi về phân tích tại Trung tâm chuyên ngành của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tỉnh Lào Cai đã kết luận nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng trên là do khí thải từ Nhà máy luyện kim màu Lào Cai của Công ty cổ phần Tứ Đỉnh gây ra.

Doanh nghiệp này sau đó đã chi trả 2,6 tỷ đồng đền bù diện tích dứa và hoa màu bị hỏng cho người dân địa phương. UBND tỉnh Lào Cai cũng đã xử phạt doanh nghiệp 100 triệu đồng do những vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Đồng thời, UBND tỉnh Lào Cai cũng đã ban hành công văn gửi huyện Mường Khương và một số ngành hữu quan của tỉnh Lào Cai về việc yêu cầu tạm dừng hoạt động Nhà máy luyện kim màu Lào Cai của Công ty cổ phần Tứ Đỉnh.
Sau đó, ngày 11/9, Công ty cổ phần Tứ Đỉnh có văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai báo cáo tình trạng khó khăn cũng như tiến độ triển khai dự án. Đại diện doanh nghiệp cho biết: Hiện doanh nghiệp đang sử dụng vốn vay của 3 ngân hàng với tổng mức là 1.100 tỷ đồng.

Tuy nhiên, hiện cả 3 ngân hàng đều có văn bản thông báo đến doanh nghiệp dừng giải ngân vốn lưu động. Đến nay, hệ thống xử lý khí bằng sữa vôi đã được nhà thầu lắp đặt cho công ty, mỗi ngày ngừng hoạt động, doanh nghiệp bị thiệt hại 350 triệu đồng.

Nếu doanh nghiệp tiếp tục bị ngừng hoạt động, doanh nghiệp sẽ phá sản. Cùng với đó, doanh nghiệp đã có công văn gửi đến các sở, ngành liên quan đề nghị cho phép hoạt động trở lại.
Trao đổi với phóng viên các cơ quan báo chí, ông Vương Trinh Quốc - người phát ngôn của UBND tỉnh Lào Cai khẳng định, đến thời điểm này tỉnh Lào Cai chưa có bất cứ văn bản nào đồng ý cho doanh nghiệp hoạt động trở lại. Tỉnh Lào Cai đang tìm vị trí để di dời Nhà máy luyện kim màu Lào Cai nhưng chưa tìm được vị trí nào thích hợp.
Về kiến nghị làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể huyện Mường Khương trong việc cấp đất chồng chéo cho doanh nghiệp và người dân, người phát ngôn của UBND tỉnh Lào Cai cho biết: Nguyên nhân là do công tác giải phóng mặt bằng không triệt để.

Quá trình bàn giao chỉ dựa trên hồ sơ, bản đồ, thiếu các khâu đo đạc, xác nhận của các khu vực giáp ranh. Tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo huyện Mường Khương tiếp tục làm rõ và xử lý triệt để những tranh chấp mà phía doanh nghiệp đã phản ánh.
Đại diện Nhà máy Luyện kim màu Lào Cai cho biết: Trước những phản ánh của người dân về hiện tượng lúa chết, doanh nghiệp đã có buổi làm việc với địa phương, ghi nhận sự việc. Các bên thống nhất, sau khi có kết luận của cơ quan chuyên môn sẽ xác định phương án hỗ trợ nếu nguyên nhân là do ô nhiễm do khí thải của nhà máy./.