Cảng Antwerp-Bruges và bài toán thích nghi với thuế quan của Mỹ

Giữa làn sóng biến động thương mại toàn cầu do chính sách thuế quan của Mỹ, cảng Antwerp-Bruges, một trong những trung tâm logistics trọng yếu của "lục địa già", đang chủ động điều chỉnh chiến lược để thích nghi và duy trì vị thế.

Việc Mỹ áp mức thuế 15% lên hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) khiến nhiều ngành công nghiệp trọng điểm – từ dược phẩm, ô tô đến thép và hóa chất – chịu áp lực lớn.

“Chúng tôi sẽ xuất khẩu ít hơn sang Mỹ, trừ khi người tiêu dùng Mỹ sẵn sàng gánh mức giá tăng thêm”, ông Jacques Vandermeiren, Giám đốc điều hành cảng Antwerp-Bruges, cho biết. Câu hỏi đặt ra là: ai sẽ thực sự trả phần thuế này – doanh nghiệp châu Âu, hay người tiêu dùng Mỹ?

Cảng Antwerp-Bruges cảm nhận rõ hệ quả từ sự bất ổn. Một số doanh nghiệp tạm ngưng xuất khẩu, như Audi, trong khi những đơn vị khác tranh thủ “gửi hàng đi sớm” khi viễn cảnh áp thuế còn chưa ngã ngũ. Kết quả, khối lượng hàng hóa xuyên Đại Tây Dương tăng 17% trong nửa đầu năm, dù tổng thể thương mại với Mỹ vẫn chỉ chiếm khoảng 10% lưu lượng hàng hóa của cảng.

Một trong những hướng đi thích nghi của cảng là tăng nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, thay thế cho nguồn cung giảm từ Nga. Các công ty Mỹ, tận dụng lợi thế chi phí năng lượng thấp, đã đẩy mạnh xuất khẩu polymer, loại sản phẩm mà châu Âu gần như không còn sản xuất do chi phí quá cao. Bên cạnh đó, doanh nghiệp châu Âu cũng linh hoạt ứng phó bằng cách lưu trữ hàng hóa tại Mỹ để né thuế trong mùa cao điểm.

“Chúng tôi thấy cả các phản ứng chiến lược ngắn hạn và xu hướng dài hạn”, ông Vandermeiren nói. Cảng Antwerp-Bruges, với năng lực xử lý lớn và quan hệ mật thiết với các đối tác như cảng Houston, đang đóng vai trò then chốt trong dòng chảy thương mại đang tái định hình.

Mặc dù lưu lượng tăng, ông Vandermeiren cảnh báo rủi ro dài hạn: nếu chênh lệch chi phí năng lượng kéo dài, châu Âu có thể mất dần các trung tâm sản xuất chiến lược. Theo ông, nguy cơ là tỷ trọng hàng hóa qua cảng sẽ nghiêng về nhập khẩu, điều đó phản ánh sự suy yếu về năng lực sản xuất và thịnh vượng của lục địa.

Hiện tại, cán cân hàng hóa của cảng là 51% xuất khẩu và 49% nhập khẩu, một mức tương đối lành mạnh. Nhưng nếu xu hướng chuyển dịch tiếp tục, cảng có thể đối mặt với tỷ lệ 70% hàng nhập, một tín hiệu đáng lo ngại.

Với bối cảnh toàn cầu hóa đang nhường chỗ cho sự phân mảnh thành các khối thương mại – Mỹ, Trung Quốc, châu Âu, BRICS – Giám đốc cảng Antwerp-Bruges cho rằng châu Âu cần củng cố thị trường nội khối, ký kết thêm hiệp định thương mại với các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam và Brazil.

“Sự chuyển đổi sang một châu Âu mạnh mẽ hơn sẽ không thể hoàn tất trong nhiệm kỳ lập pháp hiện tại. Nhưng nếu không hành động, chúng ta sẽ bị cuốn trôi bởi các khối kinh tế khác”, ông cảnh báo.

Dù chịu tác động từ đại dịch, chiến tranh và khủng hoảng năng lượng, cảng Antwerp-Bruges vẫn đạt mức tăng trưởng trung bình 2–3% mỗi năm. Triển vọng trong thập kỷ tới vẫn khả quan, với điều kiện là công nghiệp châu Âu không rơi vào thoái trào. “Nếu ngành ô tô, hóa chất, thép và dược phẩm rút khỏi châu Âu do chi phí quá cao, thì sự phát triển của cảng cũng sẽ bị đe dọa”, ông Vandermeiren thẳng thắn.

Với vai trò trung tâm logistics, Antwerp-Bruges không chỉ ứng phó với khủng hoảng ngắn hạn mà còn đầu tư cho chuyển đổi dài hạn. “Cơ sở hạ tầng luôn đi trước thị trường”, ông Jacques Vandermeiren nói. Cảng hiện đang đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo, hydro và lưu trữ CO₂, nhằm đón đầu làn sóng chuyển đổi xanh đang hình thành.