Canh tác thẳng đứng - sự lựa chọn cho nông trại sớm có ở Việt Nam

Theo phóng viên TTXVN tại Pháp, trong bối cảnh đất trồng ngày càng thu hẹp và biến đổi khí hậu đang đặt ra cho ngành nông nghiệp nhiều thách thức và rủi ro khó lường thì mô hình này dường như là sự lựa chọn của tương lai.

Những khóm hoa, hay các loại thảo mộc thơm và rau xanh được trồng trong các khay lớn, xếp thành tầng cao đến 10m, được vận hành bởi một hệ thống tự động; những giọt nước li ti nhỏ xuống từ hệ thống thủy canh, đủ đảm bảo độ ẩm và dinh dưỡng cho cây trồng, những ống đèn LED phát ra ánh sáng tím kiểm soát độ ẩm, oxy và dioxide carbon… Đó là những hình ảnh này có thế thấy tại nông trại thẳng đứng của công ty khởi nghiệp Jungle, ở xã Château-Thierry, thuộc tỉnh Aisne, miền Bắc nước Pháp.

Được thành lập vào năm 2016 bởi cựu chuyên gia tài chính Gilles Dreyfus và doanh nhân Nicolas Séguy, Jungle đã nhanh chóng phát triển thành tập đoàn nông trại vườn đứng số một ở Pháp, hoạt động theo phương pháp thủy canh, tức là không cần đất, cây trồng phát triển trên giá thể và nhận nước chứa đầy chất dinh dưỡng.

Trong nhà kho, hành trình của hạt giống bắt đầu bằng việc đưa vào khay bằng dây chuyền tự động. Sau đó, những khay hạt giống này được đưa đến buồng ươm, nơi bầu không khí nóng ẩm đặc trưng của vùng nhiệt đới sẽ giúp cây non nảy mầm, trước khi chuyển sang các tầng của tòa tháp nơi chúng phát triển và trưởng thành. Trong tòa tháp, một máy tính điều khiển tất cả các thông số (nước, chất dinh dưỡng, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, CO2, thông gió) và liên tục điều chỉnh chúng theo mục tiêu mong muốn. Các tòa tháp được chiếu sáng bằng đèn LED làm vườn, trong bầu không khí ấm áp và ẩm ướt.

Một hệ thống camera được lắp đặt để theo dõi mầm bệnh xuất hiện trên lá và thân. Một robot đảm nhiệm việc điều khiển các khay, di chuyển chúng lên xuống và kiểm tra tình trạng vệ sinh của khu vực. Ở nông trại của mình, Jungle trồng các loại thảo mộc thơm (húng quế, rau mùi tây, rau mùi, hẹ) cũng như các loại rau xanh (mù tạt, củ cải tím, tía tô đỏ, wasabi) và salad (rau diếp, roquette). Không chỉ rau gia vị, Jungle còn tập trung sản xuất cây trồng cho các hãng sản xuất nước hoa và mỹ phẩm.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Pháp, ông Nicolas Séguy, Tổng giám đốc Jungle, cho biết một trong những thế mạnh của nông nghiệp thẳng đứng là diện tích canh tác giảm đến mức tối thiểu, với lượng đất được sử dụng ít hơn 98% so với trồng trọt trên đồng ruộng. Bên cạnh đó nông trại thẳng đứng còn giúp tiết kiệm nước nhờ kỹ thuật thủy canh. Đây cũng là những yếu tố cơ bản, giúp tránh sự xuất hiện của các bệnh có hại và các ký sinh trùng khác.

Ngoài ra, nhờ việc áp dụng công nghệ trong quá trình sản xuất, Jungle không chỉ tiết kiệm nguồn nhân lực mà còn giảm được mức tiêu thụ năng lượng. Công nghệ này cũng giúp tối đa hóa năng suất: tùy thuộc vào loại cây, mô hình nông trại thẳng đứng có thể cho năng suất cao hơn từ 10 đến 30 lần so với trồng trên đồng ruộng vì có thể trồng và thu hoạch liên tục mà không phụ thuộc vào mùa màng hay khí hậu. Ông Nicolas Séguy cho biết, năm 2023, chỉ riêng nông trại ở Château-Thierry với khoảng hơn 20 nhân viên, đã sản xuất 15,4 tấn rau với doanh thu ước tính khoảng 820.000 euro.

Ông Nicolas Séguy nhấn mạnh: "Nhờ những lợi thế của mình, mô hình canh tác thẳng đứng có thể giúp chúng ta phòng ngừa được nhiều rủi ro do biến đổi khí hậu mang lại. Nhất là khi hiện tượng này đang ngày càng trầm trọng ở nhiều nơi trên thế giới. Diễn biến khí hậu, nhiệt độ, nắng, gió và nước đang ngày càng ngoài tầm kiểm soát của con người. Trong khi chúng ta lại cần nhiều lương thực hơn để đáp ứng nhu cầu dân số đang ngày càng gia tăng. Những vấn đề này khiến chúng ta phải tìm ra giải pháp để sản xuất những loại rau cỏ tươi ngon, đủ dinh dưỡng phục vụ con người mà không phụ thuộc vào tác động ngoại cảnh. Với loại hình nông trại thẳng đứng, chúng ra có thể tạo ra môi trường canh tác ở mọi nơi mọi lúc, mà vẫn đạt được mục tiêu chính là có thể tạo ra những sản phẩm giàu dinh dưỡng, chất lượng cao và sạch".

Không chỉ phát triển ở Pháp, ông Nicolas Séguy còn mong muốn mang công nghệ này ra thế giới và đến với Việt Nam. Trong buổi tiếp đoàn Sở khoa học công nghệ Hải Phòng tới tham quan mô hình này, ông Nicolas Séguy chia sẻ: "Chúng tôi đã có 8 năm kinh nghiệm, đã tiến hành nhiều cải tiến và bắt đầu phát triển ổn định, do đó chúng tôi sẵn sàng chia sẻ những hiểu biết của chúng tôi về lĩnh vực này với bạn bè quốc tế. Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển mạnh mẽ trong khu vực châu Á. Tôi nghĩ rằng với tốc độ phát triển như vậy, với quy mô dân số đông đảo, và với vai trò chủ đạo ngày càng được khẳng định trong khu vực, Việt Nam hứa hẹn là một thị trường tiềm năng đối với các hoạt động của chúng tôi."

Dẫn đầu đoàn Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng sang tham quan mô hình canh tác này, Giám đốc sở, ông Trần Quang Tuấn, cho rằng mô hình nông nghiệp thông minh công nghệ cao này rất phù hợp với điều kiện phát triển ở Việt Nam nói chung và thành phố Hải Phòng nói riêng bởi vì nhu cầu sử dụng rau sạch, thực phẩm sạch, đặc biệt là sản phẩm từ cây hoa, hay dược liệu quý ở nước ta rất cao. Tin tưởng vào sự thành công của công nghệ, ông Tuấn mong muốn trong thời gian tới sẽ mời đại diện Jungle sang thăm và làm việc tại Hải Phòng để xúc tiến, nghiên cứu lắp đặt, đi đến chuyển giao công nghệ tại Hải Phòng.

Về phần mình, ông Trần Mạnh Hùng, Trưởng Văn phòng đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam tại Pháp, cho biết hiện Việt Nam và Pháp có nhiều triển vọng trong hợp tác đổi mới sáng tạo đặc biệt cho các doanh nghiệp địa phương hai nước. Việc Hải Phòng quan tâm công nghệ canh tác thẳng đứng là một ví dụ.

Ông Nicolas Séguy cho rằng, với nhiều thế mạnh phù hợp với việc áp dụng tại Việt Nam, công nghệ này có thể giúp chúng ta đối mặt với thách thức của biến đổi khí hậu và bùng nổ dân số. Ông bày tỏ hy vọng trong thời gian tới sẽ có nhiều doanh nghiệp Việt Nam sang tìm hiểu và ký kết hợp tác với các đối tác Pháp trong lĩnh vực khoa học công nghệ cao.