Chấn chỉnh thị trường vàng, kiên quyết chống thao túng, đầu cơ

Khách mua vàng tại một cửa hàng trên phố Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Ảnh: Lê Đông - TTXVN

Trong tuần qua, thị trường vàng trong nước trải qua diễn biến tăng giá kỷ lục trong phiên giao dịch ngày 6/9 khi giá vàng SJC vượt mốc, cán ngưỡng mua vào 133,9 triệu đồng/lượng và bán ra 135,4 triệu đồng/lượng, tăng 3 triệu đồng/lượng so với giá giao dịch 1 ngày trước đó. Mức tăng đột biến này nối dài chuỗi biến động mạnh mẽ trong hai tuần qua, đưa giá vàng tăng khoảng 10 triệu đồng/lượng, tương đương gần 8%.

Trước tình hình này, Thủ tướng Phạm Minh Chính ngay lập tức đã yêu cầu thanh tra của Ngân hàng Nhà nước vào cuộc, sớm tìm giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng thao túng, găm hàng, đội giá trên thị trường. Thủ tướng cũng chỉ đạo các cơ quan liên quan phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, nắm bắt tình hình kỹ hơn, đưa ra các giải pháp phù hợp, phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt và hiệu quả. 

Theo lý giải của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đoàn Thái Sơn, nguyên nhân chính của việc giá vàng tăng cao gần đây là sự biến động mạnh của giá vàng thế giới, kết hợp với kỳ vọng và tâm lý của người dân trong bối cảnh nguồn cung trong nước khan hiếm. Khi giá vàng thế giới tăng, tâm lý đám đông tại Việt Nam bị kích thích, đổ xô đi mua vàng như một kênh trú ẩn an toàn, đẩy giá trong nước lên cao hơn nữa.

Mức chênh lệch lớn so với giá thế giới là minh chứng rõ nhất cho sự thiếu liên thông và bất ổn của thị trường nội địa. Trước tình hình đó, Chính phủ đã có những động thái quyết liệt nhằm tái cấu trúc thị trường vàng. Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Nghị định này được xem là một bước đi chiến lược, phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế quốc tế và kinh tế thị trường.

Điểm mới quan trọng nhất của Nghị định số 232/2025/NĐ-CP là xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất, xuất khẩu và nhập khẩu vàng miếng. Thay vào đó, Nghị định mở rộng quyền cho một số ngân hàng thương mại và doanh nghiệp lớn đủ điều kiện tham gia. Cụ thể, dự kiến sẽ có khoảng 8 ngân hàng và 3 doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn đáp ứng đủ điều kiện về vốn điều lệ để sản xuất vàng miếng.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng bổ sung nhiều nội dung đáng chú ý nhằm tăng cường tính minh bạch và quản lý thị trường, Theo đó, đưa sản xuất vàng miếng trở thành ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chỉ được phép khi có giấy phép từ Ngân hàng Nhà nước. Nghị định cũng quy định các giao dịch vàng từ 20 triệu đồng trở lên bắt buộc phải thực hiện qua tài khoản ngân hàng để minh bạch hóa dòng tiền, hạn chế rửa tiền và đầu cơ. Đồng thời, thiết lập cơ chế giám sát, báo cáo định kỳ nhằm bảo đảm chất lượng, nguồn gốc và chuẩn hóa sản phẩm vàng theo tiêu chuẩn quốc tế.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính độc lập nhận định: Việc Thủ tướng yêu cầu thanh tra của Ngân hàng Nhà nước vào cuộc ngay lập tức cho thấy sự quyết tâm cao độ của bộ máy điều hành trong việc ổn định thị trường vàng. Đây là một tín hiệu mạnh mẽ, khẳng định rằng Chính phủ sẽ không để tình trạng thao túng, găm hàng, đội giá diễn ra, gây ảnh hưởng đến sự ổn định vĩ mô và niềm tin của người dân. Lời chỉ đạo của Thủ tướng cũng thể hiện sự chuyển đổi trong cách quản lý: từ việc can thiệp hành chính sang phân tích kỹ lưỡng các vấn đề nổi lên, đưa ra giải pháp phù hợp và phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, hiệu quả.

Nghị định 232/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ giải quyết được bài toán nguồn cung khan hiếm, một trong những nguyên nhân chính đẩy giá vàng trong nước lên cao. Khi có nhiều chủ thể tham gia sản xuất, xuất khẩu và nhập khẩu, thị trường sẽ trở nên sôi động hơn, cạnh tranh hơn, từ đó thu hẹp mức chênh lệch giá với vàng thế giới và mang lại lợi ích trực tiếp cho người tiêu dung.

Ông Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh: Các quy định về minh bạch hóa giao dịch và chuẩn hóa sản phẩm sẽ giúp thị trường vàng trở nên lành mạnh, chuyên nghiệp hơn, giảm thiểu rủi ro đầu cơ, rửa tiền và bảo vệ quyền lợi của người mua. Với Nghị định 232/2025/NĐ-CP sẽ tái cấu trúc toàn diện thị trường vàng, đưa lĩnh vực này tiến gần hơn với chuẩn mực quốc tế.

Theo TS. Nguyễn Thị Phan Thu, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, Nghị định 232/2025/NĐ-CP là một cú hích lớn cho quá trình hội nhập và thị trường vàng Việt Nam. Xóa bỏ độc quyền về vàng là xu hướng tất yếu, phù hợp với sự phát triển của kinh tế quốc tế và kinh tế thị trường. Việc xóa bỏ độc quyền và cho phép sự tham gia của các ngân hàng vào thị trường sẽ đem lại sự cạnh tranh về giá và từ đó người tiêu dùng sẽ có nhiều lợi ích hơn trong việc mua bán vàng trên thị trường.

Là một nhà đầu tư vàng tại TP. Hồ Chí Minh, ông Hồ Vân cho biết, thị trường khó đoán định, song sự vào cuộc của Nhà nước là khá kịp thời, góp phần giữ vững sự ổn định và tránh tình trạng thao túng thị trường. 

Sáng ngày 7/9, giá vàng SJC được niêm yết ở tất cả các doanh nghiệp như  Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), Công ty cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), Công ty CP Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI (DOJI) và Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu niêm yết ở mức 133,9 - 135,4 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra). Trong khi đó, giá vàng nhẫn so sánh giữa các doanh nghiệp có sự chênh lệch nhưng không lớn, dao động ở mức từ 127,7 - 130,8 triệu đồng/lượng.