Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, trong bối cảnh thương mại thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp mà nổi lên là xu hướng bảo hộ thương mại, việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại giữa các nền kinh tế lớn đã tác động không nhỏ đến Việt Nam.
Trước nguy cơ bị mượn đường và hàng hoá nước ngoài lợi dụng giả mạo xuất xứ Việt Nam xuất khẩu sang các nước đối tác trong Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên để hưởng thuế suất ưu đãi, đại diện Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua Chính phủ Việt Nam đã có những chỉ đạo quyết liệt và sát sao các cơ quan chức năng, các bên có liên quan về vấn đề này.
Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2019 một số nhóm mặt hàng xuất khẩu có mức tăng trưởng đột biến lớn hơn 25% so với cùng kỳ năm 2018 có thể kể đến như: máy vi tính, sản phẩm linh kiện điện tử, nhôm, sắt thép, gỗ. Bên cạnh đó, còn có một số nhóm hàng có nguy cơ gian lận cao như: dệt may, da giày, thuỷ sản, giấy.
Nhận thức được vai trò quan trọng của việc kiểm tra, kiểm soát gian lận xuất xứ tại cửa khẩu cũng như điều tra, xác minh sau thông quan các lô hàng, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có nghi vấn về gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều kế hoạch nhằm siết chặt quản lý hoạt động này.
Ngoài ra, Tổng cục Hải quan ban hành các văn bản chỉ đạo, chỉ thị Cục Hải quan các tỉnh, thành phố nhằm tăng cường kiểm tra giám sát việc khai báo xuất xứ trên tờ khai hải quan và ghi nhãn hàng hóa xuất nhập khẩu; trong đó, phân định rõ trách nhiệm của các đơn vị ở cấp Tổng cục, Cục và Chi cục.
Đặc biệt, lực lượng hải quan đang tiến hành phân tích các số liệu thống kê xuất nhập khẩu và các nguồn thông tin khác để xác định danh sách các mặt hàng trọng điểm, có rủi ro cao về nghi vấn gian lận xuất xứ để áp dụng kiểm tra, kiểm soát thông qua các biện pháp quản lý nghiệp vụ chuyên sâu.
Ông Claudio Dordi, Giám đốc Dự án tạo thuận lợi thương mại (USAID) đánh giá, gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại gây tổn hại cho quan hệ thương mại song phương lành mạnh giữa Việt Nam với Hoa Kỳ và những đối tác thương mại quan trọng khác, đồng thời cũng ảnh hưởng tiêu cực tới các doanh nghiệp tuân thủ tốt. Các doanh nghiệp sẽ bị chậm trễ khi thực hiện thủ tục xuất khẩu tại Hoa Kỳ và hàng hoá của Việt Nam sẽ bị áp thuế cao hơn. Do đó, Việt Nam cần tích cực hơn trong triển khai các giải pháp chống các hành vi gian lận xuất xứ.
Chia sẻ về giải pháp mà Tổng cục Hải quan sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện phòng chống gian lận xuất xứ trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ việc nhập khẩu hàng hoá từ nước ngoài về Việt Nam và xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam đi thị trường lớn nhằm lợi dụng xuất xứ của Việt Nam, kịp thời đưa ra giải pháp ứng phó.
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cho biết sẽ tăng cường xác định xuất xứ, siết chặt quản lý đối với một số nhóm mặt hàng xuất nhập khẩu có kim ngạch tăng đột biến, có nguy cơ chuyển tải bất hợp pháp; phối hợp với các hiệp hội đánh giá năng lực sản xuất, xuất khẩu của từng ngành hàng, xác định các mặt hàng có lượng xuất nhập khẩu tăng đột biến, xác định doanh nghiệp có rủi ro gian lận./.