Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để nâng cao năng lực cạnh tranh của kinh tế tư nhân

Trong kỷ nguyên của toàn cầu hóa sâu rộng và sức ảnh hưởng mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn hay xu hướng nhất thời, mà đã trở thành yếu tố then chốt, mang tính sống còn của các doanh nghiệp Việt Nam. Đây chính là con đường bền vững dẫn đến sự phát triển thịnh vượng trong tương lai, đặc biệt là đối với khu vực kinh tế tư nhân.

Nhà nước đã nhận thức rõ tầm quan trọng này và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Điển hình như Chương trình "Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", cùng với một số Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Theo Giáo sư, Tiến sỹ danh dự Nguyễn Đình Thắng, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, chuyển đổi số là quá trình tích hợp công nghệ số vào mọi lĩnh vực của doanh nghiệp, từ quản trị, tài chính, sản xuất, kinh doanh đến tiếp thị và dịch vụ khách hàng. Đây không chỉ đơn thuần là việc áp dụng công nghệ mới mà còn đòi hỏi sự thay đổi căn bản trong tư duy, văn hóa doanh nghiệp và cách thức vận hành nhằm tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả và cải thiện trải nghiệm khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã nhận thức được tầm quan trọng của chuyển đổi số và chủ động tìm kiếm các giải pháp công nghệ mới. Sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) mang đến nhiều lựa chọn phong phú. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi họ đối mặt với rào cản về vốn đầu tư công nghệ. Ngoài ra, việc thay đổi thói quen làm việc và tư duy của nhân viên cũng là một trở ngại lớn.

Thêm vào đó, trong môi trường số ngày càng phức tạp, nguy cơ tấn công mạng và rủi ro bảo mật thông tin, dữ liệu doanh nghiệp là đáng kể. Do đó, Giáo sư Nguyễn Đình Thắng cho rằng, các giải pháp và đầu tư từ Nhà nước vào bảo vệ thông tin khách hàng và dữ liệu doanh nghiệp là rất cần thiết, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp chuyển đổi số. Giáo sư Nguyễn Đình Thắng cũng khuyến khích tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu, trường đại học, tổ chức quốc tế để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm; xây dựng các mạng lưới hỗ trợ giữa doanh nghiệp, tổ chức và cơ quan nhà nước cũng như tổ chức các chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng.

Bên cạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang nổi lên như một khát vọng và yêu cầu tất yếu đối với nền kinh tế Việt Nam. Tiến sỹ Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, chuyển đổi xanh không chỉ là cam kết chính trị mà còn là yêu cầu từ lối sống, cách tiêu dùng của xã hội hiện đại.

Theo Tiến sỹ Võ Trí Thành, dù xuất khẩu có thặng dư, nhưng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm, ngành công nghiệp chế biến chế tạo có dấu hiệu tích cực nhưng vẫn còn nhiều khó khăn. Đầu tư công và giải ngân vốn FDI vẫn là động lực chính, trong khi niềm tin của thị trường vào đầu tư tư nhân đang chững lại. Trong bối cảnh đó, nông nghiệp và xuất khẩu nông sản lại trở thành trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế.

Tiến sỹ Võ Trí Thành nhận định, việc hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi xanh là một hành trình đầy thách thức, đòi hỏi sự thay đổi toàn diện từ tư duy, nhận thức, thể chế, khung pháp lý, chính sách đến hành động cụ thể của mọi thành phần, từ Chính phủ, tổ chức, người dân đến doanh nghiệp. Đây là một quá trình chuyển đổi song song "từ dưới lên" và "từ trên xuống".

Đối với doanh nghiệp, chuyển đổi xanh là câu chuyện kinh doanh, kiếm tiền. Dù muốn hay không, doanh nghiệp cũng phải chuyển đổi bởi xã hội hiện nay đòi hỏi sản phẩm và quy trình sản xuất phải "xanh." Đặc biệt, thế hệ tiêu dùng trẻ ở các thành phố lớn đang tiên phong với xu hướng tiêu dùng xanh, văn minh, tạo áp lực đáng kể cho doanh nghiệp phải thay đổi.

Tiến sỹ Võ Trí Thành đã thẳng thắn chỉ ra quá trình chuyển đổi xanh tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, không chỉ dừng lại ở việc xây dựng một khung chính sách đồng bộ và hiệu quả, mà còn bao gồm việc thiết lập các tiêu chí phân loại rõ ràng cho các hoạt động xanh, cũng như thử nghiệm và phát triển các mô hình mới như kinh tế tuần hoàn trong môi trường sandbox. Để vượt qua giai đoạn này, Tiến sỹ Võ Trí Thành cho rằng, bên cạnh sự quyết tâm và nỗ lực bền bỉ, điều cấp thiết hơn cả là cần có tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm. Tinh thần này phải được thể hiện từ các nhà hoạch định chính sách đến từng doanh nghiệp và người dân, tạo động lực mạnh mẽ để biến khát vọng xanh thành hiện thực.