Cuba với vấn đề tích lũy tư bản và sở hữu tư nhân
Tuy nhiên, quyết định trên không phải là không có những đắn đo nhất định, đặc biệt là xung quanh vấn đề doanh nghiệp tư nhân và tích lũy tư bản.
Việc hợp pháp hóa sở hữu tư nhân đối với các phương tiện sản xuất rõ ràng đã làm dấy lên những lo ngại ở một số đại biểu. Họ lo ngại rằng điều này sẽ gây ra hiện tượng tập trung của cải và rốt cục sẽ đưa đất nước tới tình trạng bất bình đẳng như phần còn lại của Mỹ Latinh.
Thế nhưng, các nhà kinh tế cam đoan rằng nếu không có tích lũy tư bản thì doanh nghiệp tư nhân không thể phát triển. Các doanh nhân cần tái đầu tư, cần có quỹ để bù đắp những thiệt hại, cần có điều kiện thuận lợi về thuế để khởi nghiệp và những khuyến khích kinh tế cá nhân.
Cuba đã tới thời điểm không thể tránh khỏi việc gia tăng những khác biệt xã hội. Nền kinh tế quốc gia không thể được điều khiển bằng những quy luật xã hội chủ nghĩa “làm theo năng lực, hưởng theo công việc”. Kể từ những năm 1990, mức lương đã mất đi giá trị thực tế và tiên đề thống trị trong nền kinh tế Cuba hiện giờ là “làm theo khôn khéo, hưởng theo mưu mẹo”.
Việc dành điều kiện sống ưu đãi cho những nhà lão thành cách mạng cũng không còn được mặc nhiên thừa nhận trong quần chúng, khi mà những ưu đãi này dần dần biến thành “của hồi môn” và vấn đề nảy sinh khi con cháu các nhà lão thành cách mạng được hưởng lợi thế so với đại đa số bộ phận dân chúng, trong khi không có bất cứ thành tích chính trị nào.
Có thể nói, tình trạng bất công trong xã hội Cuba không phải là sản phẩm của quá trình “cập nhật mô hình kinh tế-xã hội” như các nhà lý luận bảo thủ e sợ, mà đã bắt đầu được tích lũy từ những năm 1990 với nhiều yếu tố khác nhau từ kiều hối, tình trạng USD hóa một phần nền kinh tế tiêu dùng, mở cửa cho đầu tư nước ngoài, du lịch và sự trưởng thành của thế hệ “con ông cháu cha” đầu tiên trong lòng cách mạng.
Tóm lại, dù theo cách này hay cách khác, các biện pháp cải cách sẽ hướng tới việc hợp pháp hóa những gì trên thực tế đã tồn tại trong xã hội. Đó là hoạt động tự doanh, những doanh nghiệp vừa và nhỏ trá hình hay những hoạt động kinh doanh trên thực tế là của nước ngoài nhưng có người Cuba quản lý về danh nghĩa.
Với những thay đổi này, toàn bộ “thế giới ngầm” có lịch sử rất nhiều năm có thể bắt đầu được tích hợp dần dần vào nền kinh tế hợp pháp của Cuba. Việc đưa các chính sách, quy định, luật pháp đến với thực tiễn cuộc sống trên thực tế lại có thể giúp cho việc phân chia của cải chính xác hơn, đơn cử như qua việc thu những khoản thuế mà trước đây chưa ai từng đóng.
Tất nhiên đối với Cuba, sẽ có nhiều thách thức và những bước vấp ngã. Nhiều nhà kinh tế chắc chắn rằng nếu không cho phép việc tập trung của cải thì những người tự doanh không bao giờ có thể trở thành những doanh nhân thực sự.
Không có tích lũy tư bản, những người có thể trở thành ông chủ của những doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là những đối tượng nhận nguồn tiền từ nước ngoài hay những người có điều kiện “tích lũy tư bản” trong hệ thống xã hội chủ nghĩa, nói cách khác là những kẻ tham nhũng hoặc giới tội phạm.
Bằng cách này hay cách khác, việc tập trung của cải sẽ dẫn tới việc gia tăng cách biệt xã hội giữa người dân Cuba, bên cạnh thực tế là việc tích lũy tại một nước nghèo thường dẫn tới việc một thiểu số nhỏ chiếm giữ phần lớn của “miếng bánh tăng trưởng”, trong khi rất nhiều người thậm chí còn không thể nếm qua mùi vị.
Việc triển khai những văn kiện định hướng trên vào thực tế sẽ còn mang tới vô số dấu hỏi lớn, đơn cử như việc mỗi doanh nghiệp cỡ vừa có thể được ký hợp đồng thuê bao nhiêu nhân công? Đâu là những giới hạn của việc tích lũy tư bản?
Những cơ chế phân chia của cải trong hiện trạng kinh tế mới sẽ như thế nào? Hay nhà nước sẽ đảm bảo công bằng về cơ hội trong xã hội ra sao?
Những khái niệm như “doanh nghiệp tư nhân” hay “tích lũy của cải” có thể khiến một số người e ngại và một số người khác phấn khích, nhưng chừng nào các chi tiết chưa được định dạng rõ ràng, thì đây vẫn chỉ là cuộc tranh cãi về các khái niệm trừu tượng. Chính những chi tiết đó sẽ là những yếu tố thực sự định nghĩa mô hình kinh tế xã hội của Cuba trong tương lai.
- Từ khóa :
- cuba
- tích lũy tư bản
- sở hữu tư nhân
- cải cách kinh tế
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ phạt các công ty vi phạm lệnh cấm vận chống Cuba
09:52' - 29/06/2017
Văn phòng Quản lý tài sản nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ phạt Công ty bảo hiểm American International Group (AIG) của Mỹ 148.698 USD do vi phạm các lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cuba.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba và Trung Quốc cam kết thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại
12:53' - 25/06/2017
Ủy ban Liên chính phủ Cuba – Trung Quốc vừa tiến hành kỳ họp lần thứ 29 tại Bắc Kinh, trong đó hai bên cam kết thúc đầy quan hệ kinh tế - thương mại song phương.
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam yêu cầu Hoa Kỳ dỡ bỏ chính sách bao vây cấm vận chống Cuba từ hơn 5 thập kỷ qua
18:47' - 23/06/2017
“Việt Nam phản đối mọi lệnh bao vây cấm vận đơn phương của quốc gia này áp đặt lên quốc gia khác.
-
Kinh tế & Xã hội
Cuba khai thác tiềm năng du lịch từ những di tích lịch sử
06:10' - 20/06/2017
Ngoài những bãi biển hoang sơ và nắng vàng rực rỡ gần như quanh năm suốt tháng, Cuba còn thừa hưởng một kho tàng lịch sử phong phú có tiềm năng du lịch to lớn.
-
Kinh tế & Xã hội
Người dân Cuba tin tưởng vào sức mạnh nội tại
13:26' - 19/06/2017
Chia sẻ tâm trạng lo lắng về chính sách mới với Cuba của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhiều người dân hay hộ kinh doanh cá thể tại quốc đảo Caribe vẫn lạc quan tin tưởng vào sức mạnh nội tại của mình.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh nguyên tắc then chốt trong quan hệ với Mỹ
19:56'
Chủ tịch Trung Quốc đánh giá mối quan hệ Trung - Mỹ đã trải qua nhiều thăng trầm và có một số bài học quan trọng để chia sẻ.
-
Kinh tế Thế giới
Tòa án Tối cao Mỹ để ngỏ khả năng áp dụng quyền miễn trừ với cựu Tổng thống Donald Trump
08:18'
Các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi với những lập luận của cựu Tổng thống Trump về quyền miễn trừ đối với nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử mang lại thắng lợi cho đương kim Tổng thống Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Lợi thế về giá giúp Trung Quốc "giảm xóc" trước tác động của thuế quan
07:44'
Mặt bằng giá cả của Trung Quốc quá cạnh tranh đến mức nước này có thể chịu đựng bất kỳ mức thuế quan mới nào.
-
Kinh tế Thế giới
Bỉ xây dựng đảo năng lượng tái tạo đầu tiên trên thế giới
07:30'
Bỉ đang xây dựng một hòn đảo năng lượng ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.