Đề xuất giải pháp phát triển 3 lĩnh vực trụ cột kinh tế

Theo đó, Bộ Công Thương đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy ba lĩnh vực trụ cột gồm công nghiệp, xuất khẩu và thị trường trong nước phát triển mạnh hơn trong thời gian tới.

Tại họp báo thường kỳ, ông Bùi Huy Sơn- Vụ trưởng Vụ trưởng Kế hoạch Tài chính (Bộ Công Thương) cho biết, năm 2024, phát triển kinh tế - xã hội cả nước nói chung và ngành công thương nói riêng tiếp tục diễn ra trong bối cảnh thế giới được dự báo tiếp tục có những chuyển biến lớn và khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen.

Chính vì vậy, dưới sự định hướng chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã bám sát tình hình biến động của kinh tế thế giới để linh hoạt trong điều hành, tập trung rà soát, tổ chức triển khai thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đề ra; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm huy động mọi nguồn lực cho phát triển.

Theo Bộ Công Thương, tiếp tục đà tăng trưởng từ cuối năm 2023, sản xuất công nghiệp trong quý I/2024 tiếp tục khởi sắc với giá trị tăng thêm toàn ngành ước tính tăng 6,18% so với cùng kỳ năm 2023, đóng góp 2,02 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.

Đáng lưu ý, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là động lực tăng trưởng của toàn nền kinh tế với tốc độ tăng 6,98%, đóng góp 1,73 điểm phần trăm; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 11,97%, đóng góp 0,45 điểm phần trăm; ngành cung cấp nước, quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 4,99%, đóng góp 0,03 điểm phần trăm; riêng ngành khai khoáng giảm 5,84% (sản lượng khai thác than giảm 0,3% và dầu mỏ thô khai thác giảm 3,2%), làm giảm 0,2 điểm phần trăm.

Sản xuất công nghiệp tăng trên diện rộng khi chỉ số sản xuất công nghiệp quý I/2024 tăng ở 54/63 địa phương. Đặc biệt, một số địa phương có chỉ số IIP đạt mức tăng khá cao ở mức hai đến ba con số do ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hoặc ngành sản xuất và phân phối điện tăng cao.

Một số sản phẩm công nghiệp chủ lực quý I/2024 tăng so với cùng kỳ năm 2023 gồm thép thanh, thép góc, thép cán, phân hỗn hợp, vải dệt từ sợi tự nhiên, xăng dầu, phân urê, điện sản xuất. Ở chiều ngược lại, một số sản phẩm giảm so với cùng kỳ năm trước gồm khí đốt (khí thiên nhiên) và điện thoại di động; ô tô; ti vi11,1%; khí hóa lỏng LPG; xe máy.

Chia sẻ thêm về lĩnh vực xuất khẩu, ông Bùi Huy Sơn cho hay: Với sự phục hồi của thị trường thế giới, các đơn hàng xuất khẩu gia tăng nên hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá trong quý I/2024 đã có những khởi sắc và đạt được những kết quả tích cực. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tháng 3/2024 ước đạt 65,09 tỷ USD, tăng 35,6% so với tháng trước và tăng 12% so với cùng kỳ năm trước.

Theo đó, tính chung quý I/2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá ước đạt 178,04 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm 2023; trong đó, xuất khẩu ước đạt 93,06 tỷ USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2023 giảm 11,6%); nhập khẩu ước đạt 84,98 tỷ USD, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 giảm 15,4%).

Đáng lưu ý, có 16 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 82,1% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong số đó, có 4 mặt hàng xuất khẩu trên 5 tỷ USD, chiếm 52,7%, nhiều hơn 2 mặt hàng so với cùng kỳ năm 2023 (quý I/2023 có 14 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD). Đặc biệt, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, tiếp đến là Trung Quốc, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản...

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa quý I/2024 ước đạt 84,98 tỷ USD, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm 2023. Cùng đó, có 17 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá trên 1 tỷ USD, chiếm 76,1% tổng kim ngạch nhập khẩu; trong đó, 2 mặt hàng nhập khẩu trên 5 tỷ USD, chiếm 40,3%. Cán cân thương mại tháng 3/2024 tiếp tục thặng dư khoảng 2,93 tỷ USD, nâng tổng xuất siêu trong quý lên mức 8,08 tỷ USD.

Nhận định về thị trường trong nước, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh: Quý I/2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 1.537,6 nghìn tỷ đồng, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2023. Riêng doanh thu bán lẻ hàng hóa quý I/2024 ước đạt 1.190,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 77,4% tổng mức và tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023 (loại trừ yếu tố giá tăng 4,5%).

Đánh giá chung về tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại trong 3 tháng đầu năm, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng: Những kết quả này đến từ hiệu quả từ các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ, các chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ trong giải ngân vốn đầu tư công, triển khai các dự án công nghiệp trọng điểm và kết quả thu hút, giải ngân vốn FDI giúp tăng năng lực sản xuất trong nước.

Cùng đó là sự phục hồi của thị trường thế giới, dần chuyển sang trạng thái mới, thích ứng với những biến động lớn các năm 2022, 2023 cũng như số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tăng và nỗ lực trong đa dạng hoá thị trường xuất khẩu, nhất là việc nâng cấp quan hệ với đối tác thương mại lớn đã củng cố niềm tin của nhà đầu tư; năng lực của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp trong nước được cải thiện.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong 3 tháng đầu năm, nền kinh tế có những tín hiệu phục hồi tích cực là động lực cho tăng trưởng tiêu dùng trong nước. Bên cạnh đó, nguồn cung các mặt hàng lương thực, thực phẩm trong nước dồi dào sẽ góp phần kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, kinh tế toàn cầu đang bước vào một thời kỳ mới với nhiều rủi ro và thách thức và khó đoán định; tăng trưởng kinh tế thế giới và các nước khu vực châu Âu - châu Mỹ trong năm 2024 được dự báo thấp hơn so với năm 2023... Chưa kể, việc các nước đa dạng hóa nguồn cung ngoài Trung Quốc, tập trung vào một số đối tác gần thị trường và đối tác tương đương với Việt Nam như Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico, Ấn Độ, Indonesia, Bangladesh.. sẽ làm gia tăng sự cạnh tranh trên các thị trường xuất khẩu của Việt Nam...

Do vậy, để hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch năm Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết ngành công thương sẽ tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, rà soát các tồn đọng để sớm đưa vào vận hành công trình dự án trọng điểm trong lĩnh vực điện, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo, khoáng sản...

Ngoài ra, Bộ sẽ tập trung cao độ cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước và các địa phương triển khai dự án đường dây 500kV mạch 3 đảm bảo tiến độ, chất lượng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ theo dõi sát tình hình phụ tải điện và diễn biến thời tiết, thủy văn để kịp thời ứng phó theo các kịch bản đã được Bộ chủ động xây dựng cho từng quý, từng tháng 2024; đảm bảo cung ứng điện trong mọi tình huống.

Nhằm bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu, phát triển thị trường trong nước, Bộ sẽ đẩy nhanh việc rà soát, sửa đổi, xây dựng và hoàn thiện một số văn bản quy phạm pháp luật phục vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực thị trường trong nước bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn, phục vụ hiệu quả việc điều hành kinh tế vĩ mô và hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của người dân và doanh nghiệp.

Cùng đó, triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các Chương trình, đề án về phát triển thương mại trong nước. Ngoài ra, tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành địa phương theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường, bảo đảm đủ nguồn cung các mặt hàng thiết yếu, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, sốt giá...

Bộ Công Thương cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành trong việc tham mưu điều hành giá các mặt hàng do nhà nước quản lý giá; trong đó, có mặt hàng xăng dầu nhằm bảo đảm cung ứng xăng dầu trên thị trường, góp phần kiểm soát lạm phát chung theo mục tiêu của Chính phủ. Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, thời gian tới các đơn vị chức năng trong Bộ Công Thương sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường và thay đổi chính sách của đối tác để đề xuất giải pháp phù hợp, phát triển đa dạng thị trường xuất khẩu truyền thống và thị trường tiềm năng.

Mặt khác, Bộ Công Thương tiếp tục kịp thời thông tin với các hiệp hội ngành hàng về những diễn biến của thị trường xuất khẩu để doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp, định hướng tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường. Mặt khác, duy trì đều đặn các hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam tại các khu vực thị trường thường xuyên cập nhật thông tin, quy định, tiêu chuẩn, điều kiện của thị trường nước ngoài và khuyến nghị với địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp nhập khẩu.