Đề xuất không lấy ý kiến Bộ Xây dựng về kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh (Mục 2 Chương III), Thường trực Ủy ban Pháp luật có hai loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất: Đề nghị chỉnh lý quy định của dự thảo Luật theo hướng không quy định việc lấy ý kiến Bộ Xây dựng về dự kiến chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh để tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương quyết định và chịu trách nhiệm. Bộ đóng vai trò hậu kiểm, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm. Đồng thời, loại bỏ những nội dung trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở có sự trùng lặp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị để giảm chi phí tuân thủ của người dân, doanh nghiệp, hạn chế sự can thiệp vào quan hệ thị trường bằng công cụ quản lý hành chính.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị bỏ Mục 2 Chương III về Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh để tránh duy trì các “quy hoạch con”, phát sinh thêm thủ tục, gánh nặng tuân thủ pháp luật đối với người dân, doanh nghiệp. Việc phát triển nhà ở nên quản lý chung theo các quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Dự thảo Luật đang được thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất.

Về đất để xây dựng nhà ở xã hội (Điều 81), do vấn đề này còn có ý kiến khác nhau, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề xuất hai phương án.

Phương án 1: Kế thừa quy định của Luật Nhà ở hiện hành, tiếp tục quy định trách nhiệm xã hội của chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại và bổ sung trách nhiệm này tại khoản 2 và khoản 3 của Điều 81, tuy nhiên cần phải linh hoạt về phương thức thực hiện. Theo đó, chủ đầu tư có thể dành quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật (đối với các dự án lớn, quy hoạch các khu vực nhà ở biệt lập, không có tác động tiêu cực về hạ tầng xã hội và điều kiện sống giữa các khu nhà ở có tiêu chí khác nhau) hoặc quỹ đất ở vị trí khác hay đóng góp bằng tiền mức tương đương giá trị quỹ đất, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết vấn đề này để phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương trong từng giai đoạn.

Phương án 2: Giữ như dự thảo Luật do Chính phủ trình là trách nhiệm bố trí quỹ đất nhà ở xã hội thuộc về Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại không phải có trách nhiệm đóng góp phát triển nhà ở xã hội.

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành Phương án 1.

Liên quan đến cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư (Chương V), Thường trực Ủy ban Pháp luật tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội để bổ sung 1 mục (Mục 4 Chương V) gồm các điều 71, 72 và 73 quy định cụ thể về việc di dời chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư; cưỡng chế di dời và phá dỡ nhà chung cư...

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng: Đối với các chung cư cũ (xây dựng trước năm 1994) tiếp tục kế thừa quy định của pháp luật nhà ở hiện hành về việc áp dụng hệ số K bồi thường căn hộ. Đối với các chung cư mới xây dựng sau năm 1994 mà sau này thuộc diện được xây dựng lại do vẫn phù hợp với quy hoạch, các chủ sở hữu nhà chung cư có trách nhiệm đóng góp kinh phí xây dựng lại nhà chung cư; nếu không đóng góp kinh phí xây dựng lại, được bồi thường quyền sử dụng đất, giá trị nhà ở còn lại (nếu có) theo quy định của Chính phủ.

Đối với hình thức sử dụng đất được đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại (khoản 4 Điều 36), đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị giữ quy định về các loại đất được làm dự án nhà ở thương mại như Luật Nhà ở hiện hành (có quyền sử dụng đất ở, có quyền sử dụng đất ở và đất khác, nhận chuyển quyền sử dụng đất ở thông qua thỏa thuận) để phòng, chống sơ hở, thất thu ngân sách do chênh lệch địa tô khi cho phép các loại đất khác được làm dự án nhà ở thương mại.

Một số ý kiến tán thành với quy định của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) do Chính phủ trình tại Kỳ họp thứ 5 về việc bổ sung 2 loại đất khác được làm dự án nhà ở thương mại để thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, trong đó thống nhất “Tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, thúc đẩy tiến độ giải phóng nguồn lực từ đất đai, góp phần đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, việc cho phép loại đất nào được làm dự án nhà ở thương mại thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai nên trong Luật Nhà ở không quy định cụ thể về nội dung này mà dẫn chiếu áp dụng Luật Đất đai và các luật có liên quan. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định các chính sách do Luật Nhà ở đề xuất như đã nêu ở trên sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định./.