Doanh nghiệp đánh giá như nào về tính hiệu quả của cơ chế một cửa quốc gia?

Ngày 22/6 tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Tổng cục Hải quan và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức hội thảo công bố báo cáo "Đánh giá mức độ hài lòng của doanh nghiệp và thời gian thực hiện thủ tục hành chính qua cơ chế một cửa quốc gia".

Hội thảo công bố báo cáo "Đánh giá mức độ hài lòng của doanh nghiệp và thời gian thực hiện thủ tục hành chính qua cơ chế một cửa quốc gia". Ảnh: Thạch Huê/BNEWS/TTXVN

Ban tổ chức cho biết, mục đích thực hiện báo cáo này là nhằm thúc đẩy tạo thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp thông qua việc xác định các vấn đề cụ thể trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI cho biết, báo cáo đã tổng hợp và phản ánh ý kiến của gần 3.100 doanh nghiệp về 12 thủ tục hành chính - dịch vụ công có tần suất thực hiện nhiều nhất trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.
Cổng thông tin một cửa quốc gia đóng vai trò quan trọng là cơ chế một cửa cho các thủ tục thông quan và dự kiến sẽ đơn giản hóa các thủ tục hành chính xuất nhập khẩu theo thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế.
Tham gia khảo sát chọn mẫu ngẫu nhiên này là những doanh nghiệp có thực hiện thủ tục hành chính trên Cổng thông tin một cửa quốc gia trong vòng 12 tháng gần đây nhất tính từ thời điểm bắt đầu khảo sát.

Những thủ tục trong diện đánh giá thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của 5 bộ, ngành gồm Bộ Công Thương, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế.
Báo cáo cho thấy những ghi nhận tích cực của cộng đồng doanh nghiệp về nỗ lực triển khai Cơ chế một cửa quốc gia của Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính và các bộ, ngành có liên quan.
Theo đó, việc thực hiện các thủ tục trực tuyến trên Cổng thông tin là tương đối thuận lợi, nhất là so với các phương thức cũ trước đây, khi doanh nghiệp vẫn phải thực tiếp tới làm thủ tục bằng hồ sơ giấy.

Doanh nghiệp đã tiết giảm được đáng kể thời gian, chi phí trong quá trình thực hiện thủ tục. Đây là lợi ích rất quan trọng mà Cơ chế một cửa quốc gia đã đem lại cho cộng đồng doanh nghiệp.
Đại diện Tổng cục Hải quan, Phó Tổng cục trưởng Hoàng Việt Cường cho biết, nhằm thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN, cơ chế một cửa quốc gia và nhằm tạo thuận lợi thương mại, Tổng cục Hải quan và VCCI đã tiến hành khảo sát mức độ hài lòng của doanh nghiệp và nhận được sự đóng góp nguồn lực rất quan trọng của các nhà tài trợ, các tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp.
Khảo sát này thu thập các ý kiến đánh giá của doanh nghiệp về thực trạng giải quyết thủ tục hành chính qua Cổng một cửa quốc gia.

Kết quả thu được góp phầ thúc đẩy các hành động cải cách thực chất và hiệu quả hơn từ các bộ, ngành có thủ tục hành chính trên cơ chế một cửa quốc gia.
Đi vào chi tiết, đại diện nhóm nghiên cứu, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban pháp chế VCCI phân tích, kết quả khảo sát doanh nghiệp cho thấy đa số các chức năng cơ bản trên Cổng thông tin một cửa quốc gia hiện đang hoạt động tốt.

Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá dễ/tương đối dễ thực hiện đối với các tính năng cơ bản như tạo tài khoản, đăng nhật, xem và in hồ sơ.... lần lượt là 95% và 93%.
Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ đáng kể doanh nghiệp gặp khó khăn khi sử dụng cổng thông tin, như 27% doanh nghiệp chưa hài lòng với tình trạng hoạt động thiếu ổn định của cổng vì lỗi kết nối; 20% doanh nghiệp phản ánh tốc độ xử lý các tác vụ trên cổng còn chậm, 26% doanh nghiệp gặp trở ngại với thủ tục kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu.
Các thủ tục cấp phép nhập khẩu trang thiết bị y tế hay cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu của Bộ Y tế có tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn trong thực hiện lần lượt ở mức 34% và 29%.

Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá dễ/tương đối dễ thực hiện đối với các tính năng cơ bản như tạo tài khoản, đăng nhật, xem và in hồ sơ.... lần lượt là 95% và 93%. Ảnh: Thạch Huê/BNEWS/TTXVN

Nguyên nhân chính là do hệ thống xử lý thủ tục của cơ quan quản lý chuyên ngành chưa "điện tử" hóa hoàn toàn, vẫn có tình trạng một số doanh nghiệp bị yêu cầu sửa đổi hồ sơ nhiều lần, thời gian các cơ quan xử lý hồ sơ cả một số doanh nghiệp tương đối lâu.
Về cơ bản, việc triển khai cơ chế một cửa quốc gia đã mang lại những thay đổi tích cực về thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, sự thay đổi này không đồng đều giữa các thủ tục và các bộ, ngành, ông Tuấn kết luận.
Cũng tại hội nghị, đại diện nhiều doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp đã kiến nghị đẩy nhanh việc triển khai thanh toán điện tử, khắc phục các khó khăn của doanh nghiệp khi sử dụng chữ ký số và nâng cấp các chức năng giải pháp tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính; đồng thời, cung cấp thêm 1 số tiện ích hỗ trợ doanh nghiệp trên cổng thông tin một cửa quốc gia.
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành khác để thúc đẩy việc xây dựng hệ thống công nghệ thông tin tập trung thay vì hệ thống phân tán trong hiện tại.
Các bộ, ngành cần triển khai thực chất việc cải cách hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp; đồng thời, tiếp tục cải thiện tính minh bạch trong cung cấp thông tin tiến độ giải quyết hồ sơ, công khai kết quả giải quyết thủ tục, thống nhất và đơn giản hóa các biểu mẫu, giấy tờ dễ hiểu với doanh nghiệp và thực hiện chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành trong giải quyết thủ tục cho doanh nghiệp./.