Tổng Bí thư Tô Lâm: Cần đặt “Văn hiến - Bản sắc - Sáng tạo” ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển Thủ đô

Sáng 16/10, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 chính thức khai mạc, với sự tham dự của 550 đại biểu tiêu biểu, đại diện cho gần nửa triệu đảng viên của 136 đảng bộ thuộc Thành ủy.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội.

Hướng tới “Thủ đô văn minh - hiện đại - bền vững”

Phát biểu chỉ đạo Đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ vui mừng tới dự Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ 18, một sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Thủ đô và cả nước.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tổng Bí thư nhiệt liệt chào mừng và chúc sức khoẻ các đồng chí lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động, các vị khách quý cùng 550 đại biểu dự đại hội, những đảng viên ưu tú, đại diện cho gần nửa triệu đảng viên của Đảng bộ thành phố Hà Nội.

Tổng Bí thư nhắc lại, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu từng căn dặn: “Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta. Tất cả chúng ta phải ra sức giữ gìn trật tự an ninh, làm cho Thủ đô ta thành một Thủ đô bình yên, tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần”; “Đảng bộ Hà Nội phải làm gương cho các Đảng bộ khác”. Tổng Bí thư nhấn mạnh, những lời chỉ dạy ấy vừa là niềm vinh dự, tự hào vừa là trách nhiệm rất lớn của Thủ đô Hà Nội. Đại hội lần này là dịp để các đồng chí soi lại mình, đặt đúng mục tiêu, tạo khí thế mới, quyết tâm mới, động lực mới phát triển Thủ đô trong kỷ nguyên mới của dân tộc và thực hiện ước nguyện của Bác về Thủ đô Hà Nội.

Tổng Bí thư vui mừng nhận thấy, diện mạo của Thủ đô đã không ngừng phát triển theo hướng hiện đại, thông minh, xanh và bền vững với nhiều công trình, dự án trọng điểm được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Đánh giá cao và biểu dương những kết quả Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân Thủ đô đã đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua, Tổng Bí thư đồng tình với đánh giá hạn chế, yếu kém nêu trong báo cáo chính trị và đề nghị Đại hội cần tiếp tục phân tích sâu sắc các nguyên nhân của tồn tại, hạn chế để có chủ trương giải quyết dứt điểm.

Tổng Bí thư chỉ rõ, đất nước ta, Thủ đô ta đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc với thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hà Nội cần nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của Thủ đô đối với đất nước; nhận thức đầy đủ sự quan tâm, tạo điều kiện của Trung ương đối với Thủ đô, phải thấy rõ trách nhiệm rất lớn của Hà Nội trước mong muốn và kỳ vọng của nhân dân cả nước, nhân dân Thủ đô.

Để Hà Nội bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi một tầm nhìn tổng thể và hệ thống, nơi tư tưởng, thể chế, không gian, kinh tế và con người hòa quyện thành một chỉnh thể phát triển bền vững, Tổng Bí thư yêu cầu xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, nêu gương, hành động, trách nhiệm. Đây là trục đột phá đầu tiên, quyết định mọi thành công. Đảng bộ Hà Nội phải thật sự tiêu biểu, mẫu mực, gương sáng về bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Mỗi cán bộ, đảng viên phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; nói đi đôi với làm; vì Nhân dân phục vụ.

Đảng bộ Hà Nội tiếp tục triển khai nghiêm túc các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, XIII, gắn với Chỉ thị 05-CT/TW về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; kiên quyết phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; nêu cao tinh thần tự phê bình, đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ; củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng và Nhân dân; tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền 2 cấp, chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, phục vụ, thực hiện phân cấp, phân quyền rõ ràng, kèm theo trách nhiệm và kiểm soát.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, phải thay đổi triệt để tư duy bằng tinh thần mới: “Hà Nội đã nói là làm-làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng”.

Tổng Bí thư đề nghị cần đặt “Văn hiến- Bản sắc- Sáng tạo” ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển Thủ đô, coi đó là nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, là căn cốt hình thành bản lĩnh, trí tuệ và sức vươn của Hà Nội, làm nền tảng để Thủ đô khẳng định vai trò đầu tàu, vị thế dẫn dắt và sức lan tỏa của quốc gia trong thời kỳ mới.

“Hà Nội phải được kiến tạo như một “Thành phố văn hiến- bản sắc-sáng tạo”, hướng tới một “Thủ đô văn minh- hiện đại-bền vững” với trí tuệ thời đại và tầm vóc toàn cầu: nơi Văn hiến là gốc rễ, kết tinh trí tuệ dân tộc, nuôi dưỡng niềm tin, khát vọng và bản lĩnh, tạo sức hấp dẫn riêng có mà không đô thị nào sao chép được; bản sắc là điểm tựa, lợi thế cạnh tranh cốt lõi, giúp Hà Nội không chỉ giữ được linh hồn lịch sử mà còn tạo ra sức hút để dẫn dắt sáng tạo, phát triển kinh tế tri thức, thu hút nhân tài; sáng tạo là động lực phát triển, chuyển hóa, biến di sản thành giá trị sống, vừa bảo tồn, vừa phát triển, vừa mở rộng tầm vóc đô thị, từ quy hoạch, kiến trúc, nghệ thuật đến giáo dục, khoa học và quản trị”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư lưu ý, chiến lược phát triển phải gắn kết đồng bộ giữa văn hóa, không gian, kinh tế và con người. Mỗi quyết sách, dự án và đầu tư đều phải bảo đảm vừa giữ được cốt cách truyền thống, vừa định hình được không gian văn hoá cho thế hệ mai sau, đồng thời tạo ra năng lực đổi mới; phải phát triển các “mạch sáng tạo” liên kết toàn Thủ đô, bảo đảm dòng chảy năng lượng sáng tạo từ di sản, tri thức đến công nghệ, kết nối các trung tâm văn hóa, học thuật và đổi mới sáng tạo.

Trên cơ sở đó, Thủ đô hình thành “ba cực sáng tạo” gồm: Di sản- trung tâm nội đô lịch sử và không gian ven sông Hồng- thành Cổ Loa; Tri thức- Đại học Quốc gia và các trung tâm đào tạo, nghiên cứu; và Công nghệ- Khu công nghệ cao Hòa Lạc cùng các khu đổi mới sáng tạo. Đây sẽ là trục dẫn dắt sức sáng tạo của toàn Thủ đô, khai thác tối đa giá trị lịch sử, tri thức và công nghệ, biến Hà Nội thành đô thị hội tụ quá khứ, hiện tại và tương lai.

Khi Hà Nội đặt Văn hiến-Bản sắc-Sáng tạo ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển, Thủ đô không chỉ khẳng định vị thế đầu tàu, dẫn dắt và lan tỏa sức mạnh quốc gia, mà còn trở thành hình mẫu đô thị có bản lĩnh, trí tuệ, giàu sức sống và bền vững, nơi quá khứ, hiện tại và tương lai hội tụ thành một sức mạnh toàn diện, làm nền tảng để đất nước phát triển trong thời kỳ mới.

Trở thành đô thị lan tỏa, kết nối và dẫn dắt vùng, dẫn dắt quốc gia

Tổng Bí thư gợi mở, Hà Nội phải kiến tạo một mô hình quản trị hoàn toàn mới, đủ năng lực điều phối, dẫn dắt, và giải quyết triệt để những vấn đề cấp bách, đồng thời mở ra một tầm nhìn phát triển lâu dài, bền vững.

Tổng Bí thư cho rằng, Hà Nội -Thủ đô ngàn năm văn hiến, với khoảng trên dưới mười triệu dân, với vị trí trung tâm chính trị quốc gia đang phải đối mặt với những thách thức đô thị tích luỹ từ lịch sử phát triển; đề nghị những đại biểu tham dự Đại hội, thảo luận và thống nhất đưa vào Chương trình hành động trong những nhiệm kỳ XVIII, để giải quyết dứt điểm bốn vấn đề tồn tại nhiều năm của Thủ đô: vấn đề ùn tắc giao thông; vấn đề trật tự đô thị, xanh, sạch đẹp, văn minh, vệ sinh; vấn đề ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí và vấn đề cuối cùng là vấn đề ngập úng ở đô thị và vùng ven đô.

Để vượt qua, Hà Nội không thể chỉ điều chỉnh theo lối cũ mà phải kiến tạo một mô hình quản trị hoàn toàn mới: Từ quản lý sang kiến tạo; từ chồng chéo, rời rạc sang đồng bộ, tích hợp; từ ngắn hạn sang bền vững, với tầm vóc của một thủ đô hiện đại, vừa đủ sức giải quyết triệt để những vấn đề cấp bách, vừa mở ra tầm vóc phát triển mới; không chỉ duy trì trật tự mà còn tạo năng lực bứt phá; không chỉ quản lý hiện tại mà còn chủ động định hình tương lai.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, hoàn thiện mô hình đô thị đa cực, đa trung tâm, biến mỗi cực phát triển thành một trung tâm động lực thực sự, được kết nối chặt chẽ bằng hạ tầng xương sống, các trục chiến lược và hành lang liên kết tổng hợp.

Phát triển Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn mới đòi hỏi phải chuyển mình căn bản mô hình “đơn cực tập trung” sang cấu trúc “đa cực, đa trung tâm”. Không thể tiếp tục dồn nén mọi chức năng hành chính, kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa,… vào khu nội đô lịch sử vốn đã quá tải, mà phải tổ chức lại không gian đô thị theo các cực phân tán, nhưng vẫn đảm bảo liên kết đồng bộ. Mỗi vùng đô thị giữ một sứ mệnh chuyên biệt trong một chỉnh thể thống nhất của Thủ đô. Mỗi cực trở thành vệ tinh động lực, vừa tự chủ chức năng, vừa gắn kết chặt chẽ với toàn Thủ đô và các vùng phụ cận, giúp Hà Nội trở thành đô thị lan tỏa, kết nối và dẫn dắt vùng, dẫn dắt quốc gia.

Tổng Bí thư yêu cầu, phát triển Hà Nội thành trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, động lực trung tâm thúc đẩy phát triển vùng và quốc gia dựa trên kinh tế tri thức. Hà Nội phải trở thành nơi kiến tạo chính sách mới, thử nghiệm công nghệ mới, đào tạo nhân tài mới và khởi nguồn ý tưởng mới cho quốc gia. Thủ đô đang hội tụ đầy đủ những điều kiện thuận lợi nhất, cùng với Thành phố Hồ Chí Minh là hai địa phương có nhiều lợi thế nhất để đảm nhiệm vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ của đất nước.

Tổng Bí thư chỉ rõ, Thủ đô phải trở thành thành phố nơi mọi người dân đều có cơ hội học tập, sáng tạo, khởi nghiệp và cống hiến; đồng thời có mạng lưới phúc lợi toàn diện, bảo đảm y tế, giáo dục, an sinh, nhà ở, việc làm và không gian văn hóa, nghệ thuật cho mọi tầng lớp. Khi con người được phát triển toàn diện, xã hội mới thực sự công bằng, sáng tạo và hạnh phúc.

Phát triển con người là trung tâm cốt lõi của phát triển Thủ đô. Điều này không chỉ bao gồm nâng cao năng lực, phẩm giá và chất lượng sống, mà còn là phát triển văn hóa ứng xử và đạo đức công dân. Hà Nội cần đề cao tinh thần “thanh lịch, nghĩa tình, trách nhiệm” trong đời sống hiện đại, đồng thời xây dựng một môi trường công vụ chuẩn mực, trong sạch, gần dân, nơi mọi hành vi của cán bộ và cơ quan nhà nước đều phản ánh trách nhiệm và sự gắn bó với nhân dân.

Tổng Bí thư yêu cầu, Hà Nội phải luôn là pháo đài vững chắc về chính trị, an ninh, trật tự an toàn xã hội. Thành phố chủ động nắm tình hình từ sớm, từ xa; phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả với tội phạm, nhất là tội phạm công nghệ cao, tội phạm có tổ chức; nâng cao năng lực phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, thích ứng biến đổi khí hậu. Lấy cảm giác an toàn và bình yên của người dân và du khách làm thước đo cho sự bình yên của Thủ đô. Hà Nội đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập và hợp tác phát triển vùng, quốc tế, mở rộng mạng lưới hợp tác với các đô thị lớn trên thế giới, tham gia tích cực vào mạng lưới các “Thành phố xanh – thông minh – sáng tạo”. Qua đó, nâng cao vị thế Hà Nội – Trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục, kinh tế tiêu biểu của Việt Nam trên trường quốc tế.

Với tinh thần đột phá, đổi mới, sáng tạo, dân chủ, kỷ cương, đoàn kết, trách nhiệm, Tổng Bí thư tin tưởng Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố Hà Nội nhất định sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phấn đấu đạt được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa, xứng đáng với tầm vóc và vị thế “Thủ đô ngàn năm văn hiến”, “Thủ đô Anh hùng”, “Thành phố vì hòa bình”, “Thành phố sáng tạo”; tự tin, vững bước tiên phong cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới, góp phần xứng đáng đưa đất nước phát triển giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu.