“Động lực” từ Nghị quyết 68, doanh nghiệp gia nhập thị trường tăng 18,9%

Số liệu tình hình kinh tế - xã hội tháng 9 và 9 tháng năm 2025 của Cục Thống kê cho thấy, trong 9 tháng năm 2025, cả nước có 145 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 18,9% so với cùng kỳ năm 2024.

Không chỉ tăng về số lượng, quy mô vốn của các doanh nghiệp mới cũng được nâng lên. Tổng số vốn đăng ký đạt 1,42 triệu tỷ đồng, tăng 22,6%, đưa vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp đạt 9,8 tỷ đồng, tăng 3,1%.

Bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê cho biết, số lượng đăng ký doanh nghiệp trong 9 tháng qua tăng cao nhờ “động lực” từ Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Số doanh nghiệp gia nhập thị trường cao hơn số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Đặc biệt, một tín hiệu lạc quan là sự gia tăng đột biến của tổng vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế. Trong 9 tháng, con số này lên tới 4,72 triệu tỷ đồng, tăng tới 104,3% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, riêng vốn đăng ký tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động đã là 3,3 triệu tỷ đồng (tăng 186,5%).

Bên cạnh làn sóng thành lập mới, sự phục hồi của các doanh nghiệp từng gặp khó khăn cũng là một điểm sáng. Đã có hơn 86,3 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng mạnh 41,3% so với cùng kỳ. Con số này nâng tổng số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong 9 tháng lên hơn 231,3 nghìn doanh nghiệp. Trung bình mỗi tháng, có khoảng 25,7 nghìn doanh nghiệp được sinh ra hoặc hồi sinh, tạo một luồng sinh khí mới cho nền kinh tế.

Sự tăng trưởng của các doanh nghiệp mới diễn ra đồng đều ở các khu vực kinh tế. Khu vực dịch vụ tiếp tục dẫn đầu với 111,3 nghìn doanh nghiệp mới, tăng 20,4%. Khu vực công nghiệp và xây dựng có 32,4 nghìn doanh nghiệp, tăng 14,5%. Ngay cả khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản cũng ghi nhận 1,3 nghìn doanh nghiệp mới, tăng 10,6%, cho thấy tinh thần khởi nghiệp lan tỏa đến mọi lĩnh vực.

“Đây là minh chứng rõ nét cho thấy niềm tin của các doanh nghiệp hiện hữu vào triển vọng kinh doanh, thúc đẩy họ mạnh dạn mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư vào dự án mới”, bà Phí Thị Hương Nga, Trưởng ban Thống kê công nghiệp xây dựng, Cục Thống kê cho biết.

Bên cạnh những con số tích cực, khu vực doanh nghiệp cũng đang diễn ra quá trình thanh lọc và tái cấu trúc mạnh mẽ. Trong 9 tháng, có 99,5 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn (tăng 14,5%), 53,2 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể (giảm 13,5%), và 22,3 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể (tăng 45%).

Như vậy, bình quân mỗi tháng có khoảng 19,4 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Mặc dù, con số này không nhỏ, nhưng khi đặt trong tương quan với 25,7 nghìn doanh nghiệp gia nhập.

Phân tích theo lĩnh vực, những ngành có số doanh nghiệp thành lập mới cao như bán buôn, bán lẻ (61,91 nghìn doanh nghiệp) và công nghiệp chế biến, chế tạo (19,47 nghìn doanh nghiệp) cũng là những ngành có số doanh nghiệp giải thể lớn, lần lượt là 8.114 và 2.445 doanh nghiệp. Điều này phản ánh mức độ cạnh tranh khốc liệt trong các lĩnh vực này.

Đáng chú ý, ngành xây dựng lại cho thấy một bức tranh kém lạc quan hơn khi số doanh nghiệp thành lập mới giảm 7,1%, trong khi số doanh nghiệp giải thể lại tăng tới 45,4%, có thể là hệ quả của những khó khăn còn tồn tại trên thị trường bất động sản và chi phí vật liệu.

Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo quý III/2015 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cũng cho thấy những tín hiệu hết sức khả quan.

Trong quý III/2025, có tới 77,8% số doanh nghiệp đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh tốt hơn hoặc ổn định so với quý II/2025. Chỉ có 22,2% đánh giá gặp khó khăn. Đây là một tín hiệu tích cực cho sự phục hồi trong giai đoạn tới

Để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, trong các giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và hộ kinh doanh, lãnh đạo Bộ Tài chính yêu cầu giải quyết các nút thắt về thể chế, tiếp cận đất đai, tài nguyên, khoáng sản, hỗ trợ lãi suất, đào tạo nhân lực…

Cùng với đó, xây dựng lộ trình cắt giảm thủ tục, cắt giảm thời gian, chi phí thực hiện thủ tục hành chính; Xây dựng nhóm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh về thuế và quy trình thuế, kết nối thuế, thúc đẩy hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp, doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp lớn thành doanh nghiệp toàn cầu, đa quốc gia, gắn với cơ chế hỗ trợ hạ tầng (điện, tiền thuê đất, phí, lệ phí)…

Đại diện Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, Bộ Tài chính tập trung vào 2 nhóm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp. Thứ nhất là hoàn thiện, cải cách môi trường đầu tư kinh doanh, cắt giảm thủ tục hành chính giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng về chi phí tuân thủ, khơi thông tháo gỡ rào cản. Tiếp đến là hỗ trợ giúp doanh nghiệp thu hẹp các khoảng cách về quản trị, thuế, kế toán…

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam vẫn phải đối mặt với các rủi ro từ sự bất ổn của kinh tế toàn cầu cũng như sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Vì vậy, doanh nghiệp cần có chiến lược linh hoạt, tận dụng cơ hội từ chuyển dịch chuỗi cung ứng và tiêu dùng nội địa để duy trì tăng trưởng bền vững trong năm 2025.