Đồng Tháp phát triển cây sả bền vững ở vùng cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Cây sả có ưu điểm chịu hạn tốt, ít dùng nước, chi phí phân bón, nhân công chăm sóc thấp và có thể trồng nhiều vụ trong năm nên người dân được chính quyền địa phương khuyến khích chuyển đổi từ trồng lúa một vụ năng suất thấp, bấp bênh sang trồng sả. Cây sả dễ trồng nên được người dân tận dụng diện tích đất canh tác quanh nhà, trong vườn, ven bờ ruộng để tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.

Tại xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp, nông dân trồng từ 2 - 3 vụ sả trong một năm. Diện tích trồng sả chuyên canh trên địa bàn xã là 4.020 ha. Năng suất bình quân từ 15 tấn đến 17 tấn/ha cùng lợi nhuận trung bình gần 80-100 triệu đồng/ha, cao gấp 3 - 4 lần trồng lúa năng suất cao tại địa phương. Trong 6 tháng đầu năm 2025, xã Tân Phú Đông  xuống giống 2.333 ha sả, sản lượng thu hoạch đạt 43.835 tấn.

Hiện nay, nông dân ở xã Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp đang vào mùa thu hoạch sả với giá thu mua của thương lái đến nơi từ 4.500 đồng-5.000 đồng/kg. Anh Trần Công Khanh ở ấp Bà Tiên 1, xã Tân Phú Đông, mạnh dạn chuyển đổi 0,2 ha đất từ trồng lúa sang trồng sả từ năm 2013 đến nay, cho biết: Trung bình mỗi vụ trồng sả (3 tháng), anh thu được lợi nhuận gần 20 triệu đồng.

Còn anh Nguyễn Văn Nhã, ngụ ấp Bà Tiên 2, xã Tân Phú Đông, chia sẻ, cây sả chịu hạn tốt, giá tương đối ổn định, đặc biệt là ít bị sâu bệnh tấn công nên người dân yên tâm khi trồng sả. Kỹ thuật trồng sả đơn giản, vào tháng nắng, sả được trồng bất kỳ nơi nào, còn tháng mưa lên liếp hoặc xẻ rãnh để sả không bị ngập úng khi mưa dầm.

Bên cạnh, hiệu quả kinh tế mang lại cho người trồng sả, quá trình thu hoạch cũng mang đến những nguồn thu nhập quan trọng, cải thiện đời sống tích cực cho nông dân địa phương; trong đó, tập trung vào lực lượng lao động nông nhàn, phụ nữ, người lớn tuổi. Ước tính, chỉ riêng lao động nữ cắt bỏ lá sả khi thu hoạch cũng có thu nhập từ 3 - 4 triệu đồng/tháng/người.

Ông Lê Thanh Đằng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp trao đổi, nhằm hướng đến phát triển bền vững cây sả hiện là cây trồng chủ lực của vùng đất cù lao, địa phương đã xây dựng, đăng ký và được cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể "Sả Tân Phú Đông" vào tháng 4/2019, góp phần khẳng định thương hiệu cùng vị thế cây sả.

Ủy ban nhân dân xã Tân Phú Đông chỉ đạo cán bộ kỹ thuật tiếp tục đồng hành, hỗ trợ nông dân trên các lĩnh vực quản lý, khai thác hiệu quả nhãn hiệu tập thể “Sả Tân Phú Đông”, tăng cường công tác chuyển giao kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ trong quá trình sản xuất, thu hoạch, xử lý sau thu hoạch, chế biến… tạo ra giá trị tăng thêm lớn cho nông dân cùng các đối tác cùng hưởng lợi.

Ngoài ra, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại - đầu tư - xây dựng Phúc Nguyên Tân Phú Đông đã tiếp nhận chuyển giao, triển khai thành công Dự án "ứng dụng quy trình công nghệ chiết suất tinh dầu và sản xuất cơ chất trồng nấm, giá thể đất sạch từ phế phẩm cây sả nhằm nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững vùng trồng sả tại tỉnh Tiền Giang" do Trung tâm Kỹ thuật và Công nghệ sinh học Tiền Giang (thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Tiền Giang trước đây) nay là Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng & Dịch vụ khoa học công nghệ (thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp) thực hiện.

Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại - đầu tư - xây dựng Phúc Nguyên Tân Phú Đông đầu tư nhà máy thực hiện chiết xuất tinh dầu từ lá sả hiệu suất cao bằng phương pháp sử dụng hơi nước áp lực có nồi hơi riêng. Nhà máy hoạt động với công suất 8 - 10 tấn/ngày. Bã thải sau khi chiết xuất tinh dầu sẽ được tận dụng để trồng nấm rơm; tiếp đến, sẽ sản xuất đất hữu cơ sạch từ nguồn giá thể sau trồng nấm hoặc sau chưng cất tinh dầu.

Đối với mô hình trồng nấm rơm từ bã thải cây sả trong nhà và ngoài trời, dự án đã đào tạo 14 lượt kỹ thuật viên cơ sở và tập huấn kỹ thuật cho 200 lượt nông dân, xây dựng 300 m2 nhà trồng nấm cùng trang bị kỹ thuật liên quan, 1 lán sân xử lý nguyên liệu, 1 kho mát chứa sản phẩm nấm tươi, 1 lò sấy... Tương tự, đối với mô hình sản xuất giá thể đất sạch từ phế phẩm cây sả sau chưng cất tinh dầu hoặc sau trồng nấm, đã có 14 lượt kỹ thuật viên cơ sở được đào tạo và tập huấn 200 lượt nông dân, nắm vững 4 quy trình công nghệ và có khả năng ứng dụng để sản xuất giá thể đất sạch từ phế phụ phẩm cây sả.

Ông Lê Quang Khôi, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Tháp khẳng định, việc đưa công nghệ tiên tiến cùng với sự đầu tư bài bản, có sự tham gia hỗ trợ kinh phí của nhà nước, doanh nghiệp, sự tư vấn cùng chuyển giao kỹ thuật của các cơ sở nghiên cứu cùng chuyên gia đã giúp người dân tại vùng bị ảnh hưởng của biến đối khí hậu chuyển đổi thành công cơ cấu sản xuất nông nghiệp, áp dụng các công nghệ để giải quyết các vấn đề đầu ra cho cây sả cùng các phế phụ phẩm từ cây sả. Nhờ vậy, tạo chuỗi sản phẩm, góp phần tăng giá trị cây sả, mở ra một hướng đi mới cho ngành trồng cũng như chế biến sả của xã Tân Phú Đông nói riêng cũng như tỉnh Đồng Tháp nói chung.