Dự án tái định cư ở Long An: Vì sao tồn tại nhiều bất cập?

Hạ tầng khu tái định cư Xuyên Á (xã Mỹ Hạnh Nam, Đức Hòa, Long An) còn quá ngổn ngang. Ảnh: Bùi Như Trường Giang-TTXVN

Để phục vụ phát triển công nghiệp trên địa bàn, hàng nghìn hộ dân tỉnh Long An đã chấp nhận giao đất cho nhà đầu tư để chuyển về các dự án tái định cư. Thế nhưng sau nhiều năm triển khai, hàng chục dự án tái định cư vẫn tồn tại nhiều bất cập, gây khó khăn cho cuộc sống người dân.
Từ năm 2009, khu tái định cư Xuyên Á (huyện Đức Hòa) được kỳ vọng sẽ là nơi an cư, ổn định cuộc sống của gần 600 hộ dân sau khi bị thu hồi đất. Ấy vậy mà đến nay khu tái định cư này không những chưa hoàn chỉnh mà còn ngổn ngang về hạ tầng kỹ thuật.

Những tuyến đường nhỏ được trải nhựa đã hư hỏng, xuống cấp; những tuyến đường chưa được trải nhựa thì lầy lội với nhiều ổ gà; vỉa hè cỏ mọc um tùm, không có hệ thống điện chiếu sáng; nước sinh hoạt chưa được đấu nối buộc người dân phải tự khoan giếng để sử dụng; hệ thống công viên, cây xanh, trường học… chưa được đầu tư xây dựng và nhiều hộ dân chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Những tồn tại đó đã gây ra nhiều khó khăn cho những hộ dân đang sinh sống nơi đây.
Chị Nguyễn Thị Vân, người dân sinh sống tại Khu tái định cư Xuyên Á cho biết: "Tôi về đây sinh sống trên mảnh đất của người chị gái đã được vài năm. Ở đây, ngày mưa thì đường sá sình lầy, ngày nắng bụi bay mù mịt nên buôn bán gặp nhiều khó khăn. Tối đến, đèn đường không có nên cũng xảy ra nhiều vấn đề phức tạp về an ninh trật tự".

Dù đã vào sinh sống khá lâu, nhưng người dân ở Khu tái định cư Thành Hiếu (xã Long Hậu, Cần Giuộc, Long An) vẫn phải tự kéo điện để sinh hoạt. Ảnh: Bùi Như Trường Giang-TTXVN

Tại dự án của công ty Thành Hiếu (xã Long Hậu, huyện Cần Giuộc) cũng trong tình trạng tương tự. Sau nhiều lần khiếu nại của người dân, các cấp chính quyền vào cuộc, nhưng dự án tiến triển không đáng kể.

Thời điểm này, các hộ dân sống trong dự án vẫn phải tự kéo điện chia nhau sử dụng, hệ thống dây điện do người dân tự kéo nhìn chằng chịt, rối rắm và nguy hiểm; còn nước thì người dân phải bỏ tiền để lắp đặt đường ống kéo từ nơi khác về sử dụng. Các hệ thống xử lý nước thải, cây xanh, thông tin liên lạc, điện chiếu sáng… vẫn chưa được triển khai.
Bà Trần Thị Tiếp, người dân đang sinh sống ở khu tái định cư Thành Hiếu cho biết: "Trước đây, khu tái định cư này toàn đường đất sình lầy, lau sậy mọc um tùm, người dân về sống ở đây khổ lắm. Mới đây, chủ đầu tư cho làm đường, phát quang bụi rậm nên nhìn đỡ hơn. Tuy nhiên, điện nước vẫn chưa có. Chúng tôi phải mua nước về sử dụng với giá đắt đỏ khiến cuộc sống càng thêm khó khăn".
Trên đây chỉ là những ví dụ điển hình về hạ tầng kỹ thuật của các dự án tái định cư đã được triển khai. Trên thực tế nhiều dự án tái định cư trên địa bàn tỉnh Long An dù đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt từ lâu, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện xong giải phóng mặt bằng.

Đơn cử như dự án của Công ty Hải Sơn (xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa) và dự án Khu dân cư – tái định cư Nam Thuận (xã Mỹ Hạnh Nam, huyện Đức Hòa) được triển khai từ năm 2009 và đã qua nhiều lần gia hạn hay các dự án của Công ty Năm Sao (huyện Cần Đước), dự án khu tái định cư Hựu Thạnh (huyện Đức Hòa)…
Ông Nguyễn Văn Phơ, xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa cho biết: "Hiện nay, mức giá đền bù mà chủ đầu tư đưa ra quá thấp so với giá thị trường nên người dân không đồng ý, dẫn đến các dự án kéo dài quá lâu. Việc kéo dài này gây khó khăn cho người dân trong việc thực hiện các quyền sử dụng đất, xây sửa nhà cửa…

Hạ tầng ở Khu tái định cư Thành Hiếu (xã Long Hậu, Cần Giuộc, Long An) vẫn còn nhiều bất cập. Ảnh: Bùi Như Trường Giang-TTXVN

Chúng tôi mong các cơ quan có thẩm quyền xem xét để có biện pháp xử lý phù hợp. Còn nếu dự án để quá lâu mà chủ đầu tư không triển khai thực hiện thì đề nghị xóa quy hoạch, đảm bảo quyền lợi cho người dân".
Bên cạnh các vấn đề bất cập về hạ tầng dự án, việc bố trí nền và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân vẫn chưa thực hiện dứt điểm, dù có những dự án đã triển khai nhiều năm. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Long An, tổng số nền bố trí tái định cư trên địa bàn tỉnh là 18.656 nền; trong đó, có 17.062 nền và 14.197 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã giao cho người dân.

Nguyên nhân chủ yếu do người dân chưa đồng ý mức giá bồi thường thu hồi đất nên chưa nhận nền tái định cư; nhà đầu tư chưa thi công hoàn thiện hạ tầng để giao nền… Thậm chí một số dự án, chủ đầu tư mang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đi thế chấp ngân hàng khiến người dân chưa nhận được giấy chứng nhận.
Toàn tỉnh Long An hiện có 47 dự án thực hiện bố trí nền tái định cư cho người dân, nhưng chỉ có 17 dự án cơ bản hoàn thành việc cấp nền và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân, số còn lại vẫn còn nhiều vướng mắc. Hầu hết các dự án còn tồn đọng những bất cập về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; nhiều dự án kéo dài quá lâu, chưa hoàn chỉnh thủ tục pháp lý về đất đai, xây dựng; vấn đề vệ sinh môi trường và an ninh trật tự ở một số khu tái định cư chưa đảm bảo yêu cầu…
Trước những tồn tại nêu trên, HĐND tỉnh Long An đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh Long An chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan tập trung rà soát, phân loại từng dự án tái định cư. Đối với những dự án chủ đầu tư không có năng lực, thiếu trách nhiệm hoặc dự án không còn phù hợp quy hoạch thì củng cố thủ tục pháp lý để xem xét thu hồi theo quy định.

Đối với dự án chủ đầu tư có khả năng tiếp tục thì tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện; khẩn trương rà soát nhu cầu, quy mô, vị trí của các công trinh xã hội trong từng dự án để có định hướng đầu tư phù hợp, khả thi, tránh trùng lắp gây lãng phí.
Đồng thời yêu cầu các chủ đầu tư đưa ra lộ trình và cam kết cụ thể về tiến độ thực hiện các phần việc liên quan đến xây dựng khu tái định cư; công bố công khai quy hoạch dự án, các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật của dự án; phân công trách nhiệm và đưa ra thời gian cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị trong giải quyết tồn đọng, vướng mắc ở từng dự án tái định cư; đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với các dự án còn vướng mắc…
Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Sở Xây dựng Long An cho biết, thực hiện chỉ đạo của HĐND, UBND tỉnh, đơn vị đang phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát đối với từng dự án cụ thể; đôn đốc chủ đầu tư các dự án đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng kỹ thuật, đảm bảo sớm hoàn thành để người dân yên tâm sinh sống. Cùng với đó, kịp thời tham mưu UBND tỉnh các giải pháp hữu hiệu để giải quyết dứt điểm những vướng mắc, tồn đọng kéo dài ở các dự án./.