EU đặt điều kiện cho mục tiêu khí hậu 2040

Khói bốc lên từ một cơ sở lọc dầu tại Fort McMurray, Canada. Ảnh: AFP/ TTXVN

Tuy nhiên, kế hoạch này đang gặp nhiều trở ngại khi các quốc gia thành viên chia rẽ về chi phí, tính khả thi và tác động tới kinh tế.

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên minh diễn ra hôm ngày 23/10 tại thủ đô của Bỉ, các nhà lãnh đạo EU nhất trí tiếp tục xây dựng mục tiêu phát thải 2040, coi đây là bước trung gian giữa cam kết giảm 55% lượng phát thải vào năm 2030 và mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Theo các nhà khoa học, đây là mốc quan trọng để hạn chế những tác động nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nhiều chi tiết vẫn chưa được thống nhất, đặc biệt là việc các nước có thể dùng tín chỉ carbon quốc tế để bù đắp một phần lượng phát thải hay không.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz khẳng định không ai phủ nhận mục tiêu bảo vệ khí hậu, nhưng việc này phải đi đôi với duy trì sức cạnh tranh của ngành công nghiệp châu Âu. Một số quốc gia như Ba Lan cho rằng cần có “điều khoản xem xét lại” để điều chỉnh mục tiêu nếu công nghệ xanh không phát triển như kỳ vọng hoặc kinh tế suy yếu. Trong khi đó, các nước Tây và Bắc Âu, nơi năng lượng tái tạo và xe điện phát triển mạnh – ủng hộ mục tiêu nhưng vẫn yêu cầu linh hoạt hơn, do lo ngại rừng của họ đang suy giảm khả năng hấp thụ CO₂ vì cháy rừng và khí hậu khắc nghiệt.

EU đang chạy đua để thông qua mục tiêu mới trước Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) vào đầu tháng 11. Tháng trước, khối này đã lỡ thời hạn do Liên hợp quốc đặt ra. Dù các hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng, nỗ lực toàn cầu ứng phó biến đổi khí hậu đang chững lại.

Trong các cuộc thảo luận, lãnh đạo EU tập trung vào các điều kiện hỗ trợ như tài chính và chính sách, nhằm bảo đảm việc cắt giảm khí thải không làm tăng chi phí năng lượng cho người dân và doanh nghiệp. Thủ tướng Hà Lan Dick Schoof nhận định EU vẫn đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu 2030, song cần bảo đảm các chính sách khí hậu khả thi và công bằng với mọi tầng lớp.

Trước sức ép chính trị và kinh tế, Ủy ban châu Âu (EC) đã phải điều chỉnh hoặc tạm hoãn một số chính sách phát triển bền vững trong năm nay. Chủ tịch EC Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng quá trình chuyển đổi xanh là cơ hội để châu Âu phục hồi công nghiệp và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu công nghệ từ Trung Quốc – nước đang thống lĩnh sản xuất pin và tấm năng lượng mặt trời. Bà cho rằng đây là cơ hội kinh tế lớn cho châu Âu, nhưng để tận dụng được, khối phải kiên định và sẵn sàng cạnh tranh với các đối thủ lớn.

Bà von der Leyen cũng cam kết điều chỉnh một số biện pháp như kiểm soát giá trong thị trường carbon dành cho nhiên liệu vận tải và tăng cường thuế carbon biên giới, yêu cầu quan trọng từ Pháp. Brussels còn đang xem xét nới lỏng lệnh cấm xe động cơ đốt trong dự kiến áp dụng từ năm 2035, sau áp lực từ Đức và Italy.

Mục tiêu khí hậu 2040 của EU được xem là bước ngoặt trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu. Tuy nhiên, sự khác biệt về lợi ích, năng lực tài chính và tốc độ chuyển đổi giữa các nước thành viên cho thấy hành trình tiến tới nền kinh tế xanh của châu Âu vẫn còn đầy thử thách, đòi hỏi sự thống nhất và kiên trì để vừa bảo vệ môi trường, vừa bảo đảm ổn định kinh tế.