Giá bán phân bón liệu có giảm khi áp thuế giá trị gia tăng 5%
Theo Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi bổ sung một số điều của các luật về thuế, phân bón thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT). Sau 10 năm đi vào cuộc sống, Luật số 71 đã bộc lộ nhiều bất cập và trong kỳ hợp vào tháng 10 tới đây, Quốc hội dự kiến xem xét thông qua đề xuất chuyển phân bón về diện chịu thuế GTGT với thuế suất 5%. Tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến trái chiều xung quanh đề xuất này cần được làm rõ để tạo sự đồng thuận cao nhất.
*Tác động của thuế GTGT với giá phân bón
Việc từ chỗ thuộc diện áp dụng thuế GTGT thuế suất 5% chuyển sang đối tượng không chịu thuế GTGT từ năm 2014 tưởng như sẽ có lợi cho doanh nghiệp và nông dân nhưng thực tế lại khác mục đích ban đầu. Trước đây, sản xuất phân bón chịu thuế đầu vào chủ yếu là 10%, thuế đầu ra 5%, trong đó thuế đầu vào được khấu trừ và thậm chí hoàn thuế nếu mức thuế này cao hơn thuế đầu ra. Kể từ khi áp dụng quy định mới, doanh nghiệp không được khấu trừ thuế đầu vào nên phải hạch toán vào chi phí sản xuất phân bón. Điều này khiến chi phí sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp phân bón tăng lên đáng kể và phản ánh vào giá bán cuối cùng cho nông dân.
Về lý thuyết, việc chuyển mặt hàng phân bón từ đối tượng chịu 5% thuế GTGT sang đối tượng không chịu thuế GTGT có thể dẫn đến hai khả năng trái ngược nhau và phụ thuộc vào tỷ trọng chi phí đầu vào chịu thuế GTGT 10% trong cơ cấu giá bán sản phẩm (chưa có thuế GTGT). Cụ thể, nếu tỷ trọng này thấp, ví dụ là 10% trong khi 90% còn lại của giá bán được cấu thành từ các khoản không chịu thuế GTGT như nguyên liệu là phân bón nhập khẩu (ví dụ phân ure, kali, lân dùng để sản xuất phân tổng hợp NPK), tiền lương, khấu hao máy móc, lợi nhuận doanh nghiệp… thì việc không phải chịu thuế GTGT với mức 5% trên giá bán sẽ làm giá bán giảm đi so với khi phải chịu 5% thuế GTGT đầu ra và được khấu trừ thuế GTGT đầu vào (vì thuế GTGT đầu vào không đáng kể). Trường hợp này có thể xảy ra với những doanh nghiệp sản xuất phân hỗn hợp NPK theo công nghệ “cuốc xẻng” chuyên sử dụng nguyên liệu đầu vào là các loại phân đơn nhập khẩu (không chịu thuế GTGT).Ngược lại, nếu tỷ trọng này cao từ 50% giá bán trở lên (đây là tỷ trọng phổ biến ở các doanh nghiệp sản xuất phân bón tại Việt Nam hiện nay) thì phần thuế GTGT đầu vào lớn hơn khoản 5% thuế GTGT đầu ra, do đó việc miễn khoản 5% đầu ra nhưng không cho khấu trừ 10% đầu vào sẽ khiến giá thành phân bón tăng lên so với khi phân bón chịu thuế GTGT 5% (vì doanh nghiệp được hoàn một phần thuế GTGT do thuế đầu ra nhỏ hơn thuế đầu vào). Theo đó, khi giá thành sản xuất tăng, doanh nghiệp sẽ phải tăng giá bán để đảm bảo hoạt động, nông dân sẽ phải mua phân bón với giá cao hơn, cuối cùng chỉ hàng nhập khẩu được hưởng lợi. Mặt khác, chí phí sản xuất tăng cũng khiến nhà đầu tư sẽ ngần ngại khi đầu tư sản xuất phân bón trong nước, đặc biệt là các dự án có công nghệ cao do không được hoàn thuế GTGT cho nhà xưởng, thiết bị, nguyên liệu vật tư. Điều này dẫn tới tình trạng ngành sản xuất phân bón trong nước mất động lực phát triển do sản phẩm trở nên kém cạnh tranh so với hàng nhập khẩu, và có nguy cơ bị hàng nhập khẩu đánh bại ngay trên sân nhà.*Lợi ích của áp thuế GTGT 5% với phân bón
Nếu đề xuất chuyển phân bón từ diện không chịu thuế GTGT sang diện chịu thuế GTGT 5% được Quốc hội thông qua, cả doanh nghiệp, nông dân và nhà nước đều được hưởng lợi.
Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất phân bón từ nguyên liệu, vật tư trong nước sẽ được hoàn một phần thuế GTGT do thuế đầu ra 5% thấp hơn thuế đầu vào 10%, khiến giá thành giảm đi và giá bán tới nông dân cũng có điều kiện giảm tương ứng.
Việc áp thuế GTGT 5% sẽ đưa phân bón sản xuất trong nước và phân bón nhập khẩu về mặt bằng chung do cùng chịu thuế suất 5%, tạo điều kiện cạnh tranh bình đẳng giữa hàng trong nước và ngoài nước, khắc phục được sự bất hợp lý đã diễn ra suốt 10 năm qua.
Ngoài ra, ngân sách trong nước bị hụt thu hiện nay sẽ được bù đắp một phần từ thuế nhập khẩu trong khi vẫn giữ mặt bằng giá bán trong nước.
*Giá bán phân bón trong nước sẽ giảm?
Tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XV lần này, vẫn có những ý kiến lo ngại về việc áp thuế GTGT 5% với phân bón sẽ giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản xuất nhưng chưa chắc doanh nghiệp đã chịu giảm giá bán và nông dân không được hưởng lợi.
Trước các lo ngại này, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ quản lý Thuế Doanh nghiệp lớn Tổng cục Thuế cho biết, việc đưa phân bón vào diện chịu thuế GTGT 5% không chỉ giúp tăng thu ngân sách với thuế nhập khẩu, giữ ổn định mặt bằng giá bán trong nước mà còn là “cơ hội cho chính người nông dân yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nguyên tắc đúng theo Luật, được khấu trừ đầu vào, cần hạ mặt bằng giá bán sản phẩm”.
Tiến sỹ Phùng Hà, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết, Hiệp hội Phân bón Việt Nam đã nhiều lần kiến nghị sửa đổi Luật 71 (phần liên quan đến phân bón) theo hướng chuyển phân bón từ mặt hàng không chịu thuế giá trị gia tăng sang mặt hàng chịu thuế giá trị gia tăng ở mức 5%. Hiệp hội Phân bón Việt Nam kỳ vọng trong kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV vào tháng 10 tới đây sẽ thông qua việc sửa đổi Luật Thuế Giá trị gia tăng nhằm gỡ "nút thắt" chính sách đã 10 năm qua, để cả nhà nước, nông dân và doanh nghiệp cùng được hưởng lợi.
Thực tế cho thấy, đã có nhiều ý kiến lo ngại tương tự khi Quốc hội quyết định giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8%, có hiệu lực từ tháng 7/2023 đến hết năm 2023; mới đây tiếp tục gia hạn thuế suất 8% đến hết năm 2024.
Trên thực tế, thuế GTGT là thuế gián thu, các doanh nghiệp chỉ thu hộ Nhà nước từ người tiêu dùng, nên không lý gì khiến doanh nghiệp tăng giá chưa có thuế GTGT (là phần họ được hưởng) để "móc túi" khoản 2% thuế GTGT đó từ người mua. Nếu doanh nghiệp “tham bát bỏ mâm”, chính doanh nghiệp sẽ không tiêu thụ được hàng do giá bán cao hơn các doanh nghiệp khác do cơ chế cạnh tranh tự nhiên buộc các doanh nghiệp phải đưa giá bán phân bón về một mặt bằng chung, cấu thành từ giá chưa có thuế GTGT (là phần của doanh nghiệp), cộng với thuế GTGT theo quy định (phần của Nhà nước). Đây chính là cơ sở để Chính phủ tiếp tục đề nghị Quốc hội xem xét kéo dài việc giảm thuế GTGT xuống 8% tới hết năm 2024.
Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng: “Ba nhà đều lợi”
10:25' - 14/06/2024
Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng, trong đó phân bón được đưa vào diện chịu thuế 5%, dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10 sắp tới.
-
Tài chính
Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng để tháo gỡ bất cập, chồng chéo
13:04' - 09/01/2024
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) nhằm tháo gỡ bất cập, chồng chéo trong hệ thống pháp luật thuế giá trị gia tăng.
Tin cùng chuyên mục
-
Hàng hoá
Giá đồng tăng vọt khi Hoa Kỳ thông báo áp thuế 50% tới tất cả mặt hàng đồng nhập khẩu
09:22'
Chỉ số MXV-Index tăng hơn 0,75%, lên mức 2.223 điểm. Động lực chính đến từ nhóm kim loại, như giá đồng COMEX tăng vọt hơn 13%. Cùng đó, thị trường cao su cũng đang cho thấy những tín hiệu lạc quan.
-
Hàng hoá
Giá dầu thế giới chạm mức cao nhất trong hai tuần
07:34'
Giá dầu phiên 8/7 tăng lên mức cao nhất trong hai tuần, trước các dự báo sản lượng dầu của Mỹ giảm, các cuộc tấn công mới vào tàu hàng trên Biển Đỏ, và những lo ngại về thuế quan của Mỹ đối với đồng.
-
Hàng hoá
Mỹ điều chỉnh giảm dự báo sản lượng dầu năm 2025
07:13'
Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) công bố báo cáo ngày 7/7, năm 2025 nước này sẽ sản xuất ít dầu hơn so với dự báo trước đây, do giá dầu giảm khiến các nhà sản xuất trong nước cắt giảm hoạt động.
-
Hàng hoá
Rà soát hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc trong lĩnh vực y tế
20:25' - 08/07/2025
Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh vừa có văn bản số 185/SYT-NVD yêu cầu rà soát hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc trong lĩnh vực y tế.
-
Hàng hoá
VPI dự báo giá xăng đảo chiều tăng nhẹ trong kỳ điều hành 10/7
18:33' - 08/07/2025
Tại kỳ điều hành ngày 10/7, giá xăng dầu bán lẻ được VPI dự báo có thể chỉ tăng nhẹ từ 0,1 - 0,6% nếu Liên bộ Tài chính - Công Thương không trích lập hay chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
-
Hàng hoá
Giá dầu hạ nhiệt trước lo ngại về thuế quan Mỹ
16:40' - 08/07/2025
Giá dầu châu Á đã quay đầu giảm trong phiên 8/7, sau khi tăng gần 2% trong phiên trước đó.
-
Hàng hoá
Giá vàng giằng co giữa rủi ro thuế quan mới và lợi suất trái phiếu tăng cao
16:15' - 08/07/2025
Lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm đang dao động gần mức cao nhất trong hai tuần.
-
Hàng hoá
Giá cà phê sụt giảm 4%
08:58' - 08/07/2025
Trên thị trường hàng hoá, toàn bộ 10 mặt hàng trong nhóm kim loại đồng /loạt suy yếu. Trong khi đó, giá cà phê cũng ghi nhận mức sụt giảm tới hơn 4% trước áp lực từ các quỹ đầu tư.
-
Hàng hoá
Giá dầu Brent tăng gần 2% lo ngại về mức thuế quan mới của Mỹ
07:43' - 08/07/2025
Giá dầu thế giới tăng gần 2% trong phiên giao dịch đầu tuần ngày 7/7, khi các dấu hiệu cho thấy nhu cầu tiêu thụ mạnh đã lấn át tác động từ việc OPEC+ nâng sản lượng cao hơn dự kiến trong tháng 8/2025