Gỡ vướng mắc cho các dự án năng lượng tái tạo

Chiều 19/6, Bộ Công Thương tổ chức họp báo cung cấp thông tin về tình hình ngành quý II/2025, dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân.

Tại cuộc họp, trả lời câu hỏi của phóng viên về tình hình giải quyết vướng mắc pháp lý và tài chính của các dự án năng lượng tái tạo, ông Bùi Quốc Hùng – Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án năng lượng tái tạo.

Về quy hoạch, Bộ đã ban hành Quyết định số 618/QĐ-BCT ngày 05/3/2025 phê duyệt cập nhật Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050. Qua đó tháo gỡ cơ sở pháp lý đối với các dự án điện mặt trời đang vận hành nhưng chưa có trong quy hoạch.

Các dự án điện mặt trời và điện gió khác đã được phê duyệt bổ sung quy hoạch trước đây. Một số dự án điện gió nằm trong kết luận thanh tra cũng đã được Bộ Công Thương cập nhật và báo cáo Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ trong Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025.

Về cơ chế COD và giá FIT, các vướng mắc liên quan đến công nhận ngày vận hành thương mại (COD) và hưởng giá FIT (biểu giá điện hỗ trợ) của các dự án điện mặt trời, điện gió là thuộc thẩm quyền giải quyết của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Bộ Công Thương đã nhiều lần có văn bản đôn đốc EVN xử lý dứt điểm các nội dung liên quan, đặc biệt trong việc xác định quyền được hưởng giá FIT. Tuy nhiên, đến nay, EVN chưa có báo cáo kết quả cụ thể.

Bộ Công Thương đã chủ động làm việc với các đơn vị chủ đầu tư, các bộ, ngành, địa phương liên quan, đồng thời ban hành các văn bản như: 1615/BCT-ĐL ngày 04/3/2025; 1772/BCT-ĐL ngày 12/3/2025; 2164/BCT-ĐL ngày 28/3/2025; 2830/BCT-ĐL ngày 21/4/2025; 657/ĐL-TĐ&NLTT ngày 20/5/2025 và 4335/BCT-ĐL ngày 17/6/2025.

Cùng đó, Bộ cũng gửi nhiều báo cáo lên Lãnh đạo Chính phủ, cụ thể là các văn bản: 1253/BCT ngày 11/6/2025, 106/BCT-BC ngày 14/6/2025, 120/BC-BCT ngày 22/4/2025, 148/BC-BCT ngày 03/6/2025 và mới nhất là 167/BC-BCT ngày 18/6/2025.

Theo nguyên tắc đã được xác lập tại Văn bản số 321/BC-BCT ngày 12/12/2024, được báo cáo tại Hội nghị Chính phủ cùng ngày, việc theo dõi, giám sát thuộc thẩm quyền của cơ quan, cấp, ngành, địa phương nào thì cơ quan đó có trách nhiệm giải quyết. Bộ Công Thương đang tiếp tục theo dõi, đôn đốc EVN và các địa phương liên quan, dự kiến sẽ báo cáo kết quả thực hiện lên Chính phủ trong tháng 6/2025.

Về tuân thủ pháp luật và hợp đồng, việc ký kết hợp đồng mua bán điện và công nhận COD của các dự án điện mặt trời, điện gió là thuộc thẩm quyền của EVN, theo quy định của Luật Điện lực. Các mẫu hợp đồng và trách nhiệm của các bên liên quan đã được quy định cụ thể tại Thông tư số 18/2020/TT-BCT ngày 17/7/2020 và 16/2017/TT-BCT ngày 12/9/2017 đối với điện mặt trời; Thông tư số 02/2019/TT-BCT ngày 15/01/2019 đối với điện gió.

Ngày 20/5/2025, trên cơ sở báo cáo của EVN về việc ký hợp đồng và giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo, Cục Điện lực đã tổ chức cuộc họp đối thoại với hơn 36 đại diện doanh nghiệp và hiệp hội, nhằm trao đổi, lắng nghe ý kiến và phản ánh về tiến độ giải quyết các vướng mắc.

Ông Bùi Quốc Hùng nhấn mạnh, theo quy định của pháp luật về điện lực, việc thỏa thuận, ký hợp đồng mua bán điện và công nhận COD của các dự án điện mặt trời, điện gió là thuộc thẩm quyền của EVN.

Về nguyên tắc giải quyết theo Nghị quyết 233/NQ-CP về tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo, việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án thuộc thẩm quyền của cơ quan, cấp, ngành, địa phương đó. Theo đó, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ tổng hợp, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương liên quan giải quyết các vướng mắc theo thẩm quyền để báo cáo Chính phủ.

Bộ đã có nhiều báo cáo gửi Lãnh đạo Chính phủ, Ban Chỉ đạo 751 (theo Quyết định số 751/QĐ-TTg ngày 11/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ) phản ánh tình hình vướng mắc về giá FIT, đồng thời yêu cầu EVN giải quyết theo đúng tinh thần của Nghị quyết 233.

Theo Kết luận số 1027/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm đối với những khuyết điểm, vi phạm trong công nhận COD và mua điện các nhà máy điện mặt trời, điện gió theo giá cố định thuộc về chủ đầu tư dự án, công ty mua bán điện và EVN.

Như vậy, EVN là cơ quan có thẩm quyền và trách nhiệm giải quyết vướng mắc về COD để xác định giá FIT. EVN cũng có trách nhiệm phối hợp với các chủ đầu tư đưa ra phương án quyết định và thống nhất về việc hưởng giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo.

Về phía Bộ Công Thương, tại Báo cáo số 148/BC-BCT ngày 03/6/2025, Bộ đã kiến nghị Lãnh đạo Chính phủ và Ban Chỉ đạo 751 xem xét chỉ đạo các đơn vị liên quan, trên cơ sở báo cáo của EVN và kết quả cuộc họp trao đổi với doanh nghiệp, hiệp hội, nhà đầu tư.

Theo Bộ Công Thương, nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện quốc tế là hoàn toàn có thể xảy ra trên diện rộng và kéo dài đối với các dự án năng lượng tái tạo. Do đó, Bộ kiến nghị Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với EVN và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đánh giá và sớm có báo cáo với Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và Ban Chỉ đạo 751.

Cũng tại cuộc họp, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính và Quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương), bà Mai Thu Hiền cho biết, sản xuất và phân phối điện 6 tháng đầu năm 2025 dự kiến tăng khoảng 5,1-5,4%, do bước vào mùa nắng nóng, nhu cầu điện tăng cao, phần nào bù đắp tốc độ tăng thấp hơn của năm trước.

Hệ thống điện quốc gia tiếp tục vận hành an toàn, ổn định, đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của người dân. Các kỷ lục về công suất và sản lượng ngày trong tháng 5 và đầu tháng 6 cho thấy hệ thống đang hoạt động hiệu quả.

Bộ Công Thương đang tích cực triển khai Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và các quy hoạch trong lĩnh vực năng lượng, khoáng sản; tập trung tháo gỡ khó khăn để đưa vào vận hành các công trình quan trọng trong năm 2025 như: đường dây 500/220kV Nho Quan - Phủ Lý - Thường Tín, đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, đường dây 220kV Đô Lương - Nam Cấm; nâng công suất các trạm biến áp 500kV Lai Châu, Di Linh, Thạnh Mỹ, Kon Tum, Pleiku 2; nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I (2x600MW), nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng (2x240MW).

Bộ cũng tập trung tháo gỡ vướng mắc cho các dự án năng lượng, phát triển công nghiệp chế tạo thiết bị phục vụ điện mặt trời, điện gió ngoài khơi; triển khai các Công điện số 1822/CĐ-BCT ngày 15/3/2025, Công điện số 3848/CĐ-BCT ngày 29/8/2025, Công điện số 4010/CĐ-BCT ngày 3/6/2025 về đảm bảo an toàn vận hành nhà máy điện, ứng phó thiên tai, lũ lụt và đảm bảo cung ứng điện cao điểm năm 2025.