Khi robot thành bạn đồng hành với người cao tuổi

“Tôi đi đây.” - “Được rồi, tôi sẽ tiễn bạn ra cửa. Đừng quên mang điện thoại và chìa khóa nhé!”

Cuộc trò chuyện tưởng như giữa hai người thân trong gia đình, nhưng thực ra là lời dặn dò của Tiểu Lý - robot hỗ trợ người cao tuổi - dành cho bà Lưu Hiền, một giáo viên nghỉ hưu ở Bắc Kinh (Trung Quốc).

Gặp nhau lần đầu tại Hội nghị Robot Thế giới 2024, Tiểu Lý đã dần trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường nhật của bà Lưu Hiền. Robot này nhắc nhở bà uống thuốc đúng giờ, tìm đồ thất lạc, trò chuyện mỗi ngày và hỗ trợ khi có sự cố. Nhờ có Tiểu Lý, bà không còn cảm thấy cô đơn trong những ngày dài ở nhà một mình.

Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng tại Trung Quốc - nơi cuối năm 2024 đã ghi nhận hơn 200 triệu người trên 65 tuổi, tức cứ 7 người dân thì có 1 người cao tuổi - việc chăm sóc người già đang là một thách thức lớn.

Thực tế, robot đã dần “len lỏi” vào nhiều khía cạnh của chăm sóc người già tại quốc gia tỷ dân này. Tại các trung tâm dưỡng lão, robot giúp nâng đỡ bệnh nhân, theo dõi sức khỏe, thậm chí hỗ trợ tắm rửa. Hiện tại, phần lớn những đơn vị sử dụng robot là các cơ sở y tế, trong khi ứng dụng tại hộ gia đình vẫn khá hạn chế, do những rào cản như kỹ thuật chưa hoàn thiện, giá thành cao hay thiếu dịch vụ hỗ trợ đi kèm.

Tại một viện dưỡng lão ở Quảng Đông, người già có thể chơi cờ với robot hay trị liệu bằng máy xoa bóp nhiệt. Tuy nhiên, nhiều thiết bị vẫn cần nhân viên khởi động giúp và robot đôi khi “đứng hình” trước câu nói phức tạp hay môi trường ồn ào.

Giá cả cũng là bài toán lớn. Một robot có khả năng trò chuyện và hỗ trợ y tế trực tuyến có thể có giá lên đến 140.000 nhân dân tệ (19.400 USD), trong khi robot hỗ trợ đi lại dao động từ 10.000 – 30.000 nhân dân tệ (1.300-4.000 USD), còn thiết bị phục hồi chức năng tiên tiến thường vượt mốc 100.000 nhân dân tệ (13.600 USD).

Mặc dù vậy, các chuyên gia trong ngành vẫn lạc quan việc áp dụng công nghệ hiện đại trong việc chăm sóc người già. Ông Lưu Thanh Phong, Chủ tịch Tập đoàn công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu Trung Quốc iFLYTEK, dự đoán robot bầu bạn có thể phổ biến trong các gia đình trong 3 năm tới, còn những mẫu robot cao cấp hơn nhằm hỗ trợ người di chuyển hạn chế có thể xuất hiện phổ biến hơn sau 5 năm.

Những triển vọng trên đã nhận được sự hậu thuẫn từ chính sách quốc gia. Cuối năm 2024, Chính phủ Trung Quốc đã “bật đèn xanh” và ban hành hướng dẫn nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ chăm sóc người cao tuổi nhằm giải quyết bài toán già hóa dân số.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, robot có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế được sự quan tâm, tình cảm từ người thân. Công nghệ hiện đại đến đâu, thì hơi ấm gia đình vẫn là điều quý giá nhất đối với người cao tuổi.