Lãi suất vay mua nhà xuống thấp, người trẻ vẫn khó tiếp cận

Thời gian qua, nhiều ngân hàng thương mại đồng loạt tung ra các gói tín dụng ưu đãi mua nhà với nhiều chính sách hấp dẫn nhằm giúp người trẻ hiện thực hóa giấc mơ an cư. Thế nhưng, thực tế cho thấy dù nhu cầu nhà ở của thế hệ trẻ rất lớn, việc tiếp cận vốn vay vẫn không hề dễ dàng. Nhiều gói tín dụng lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng đã được triển khai, song tỷ lệ giải ngân còn khá khiêm tốn. Bài toán đặt ra là làm thế nào để những chính sách này thực sự đi vào đời sống?

Nhu cầu lớn, giải ngân còn hạn chế

Theo bà Đoàn Thái Thanh Thủy, Phó Giám đốc Khối Ngân hàng bán lẻ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB), rào cản lớn nhất khiến người trẻ khó tiếp cận nhà ở chính là sự chênh lệch giữa khả năng tài chính và giá bất động sản. Bà Thủy phân tích: “Mặt bằng giá bất động sản tại các thành phố lớn vẫn đang ở mức cao, trong khi nguồn cung dự án thuộc phân khúc trung cấp, vừa túi tiền cho người trẻ còn khá hạn chế. Điều này khiến nhiều bạn trẻ dù có thu nhập ổn định vẫn khó cân đối vốn tự có để vay mua nhà và sở hữu bất động sản phù hợp”.

Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng bán lẻ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB). Ảnh: BNEWS/TTXVN phát

Để hỗ trợ người trẻ, SHB từ tháng 3/2025 đã triển khai gói tín dụng 16.000 tỷ đồng với lãi suất từ 3,99%/năm, thời hạn vay tối đa 35 năm, tài trợ đến 90% giá trị căn nhà. Sau 3 tháng, ngân hàng này giải ngân gần 9.000 tỷ đồng cho khoảng 2.000 hồ sơ, dư nợ cho vay mua nhà nhóm khách hàng trẻ tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Dù vậy, con số này vẫn chưa tương xứng với nhu cầu thực tế của thị trường.

Không riêng SHB, Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) cũng đã đưa ra gói vay 3,6%/năm trong ba tháng đầu, ân hạn gốc tới 60 tháng. Tương tự, Ngân hàng TMCP Lộc Phát (LPBank) cho vay tới 100% nhu cầu vốn, lãi suất 3,88%/năm. Hay tại Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank), Ngân hàng TMCP Hàng hải (MSB), Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank), nhiều gói lãi suất thấp cũng đang được triển khai.

Nhóm ngân hàng lớn như Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) áp dụng ưu đãi dài hạn hơn với lãi suất từ 5,2 đến 5,5%/năm, thời hạn vay lên đến 40 năm. Những chính sách này tạo ra một “cú hích” ban đầu, song chưa thể giải quyết triệt để bài toán an cư.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng, Ngân hàng Nhà nước hiện được giao triển khai 3 chương trình tín dụng hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội. Thứ nhất là gói 120.000 tỷ đồng, đến nay đã có 9 ngân hàng đăng ký tham gia với tổng số vốn 145.000 tỷ đồng. Thứ hai là chương trình tín dụng nhà ở xã hội dành cho người dưới 35 tuổi. Thứ ba là cho vay theo Nghị định 100/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Tính đến cuối tháng 6/2025, các ngân hàng mới cam kết 8.300 tỷ đồng cho 41 dự án nhà ở xã hội, tương đương 5,7% kế hoạch. Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đạt dư nợ hơn 19.000 tỷ đồng theo Nghị định 100. Riêng chương trình cho người trẻ dưới 35 tuổi vay mua nhà ở xã hội chỉ giải ngân được vài chục tỷ đồng do nguồn cung khan hiếm.

Bên cạnh giá nhà cao, khó khăn trong quá trình vay vốn cũng là trở ngại không nhỏ. Bà Đoàn Thái Thanh Thủy cho biết với người trẻ mới đi làm, thu nhập chưa ổn định, việc chứng minh khả năng trả nợ trở nên khó khăn. Một bộ phận khác có nhiều nguồn thu nhập ngoài lương nhưng lại khó hợp thức hóa bằng giấy tờ, khiến hồ sơ vay vốn kéo dài.

Không ít khách hàng lần đầu mua nhà cũng bỡ ngỡ khi chuẩn bị hồ sơ, dẫn đến mất thời gian hoặc bỏ lỡ cơ hội. Thậm chí, một số người trẻ từng vay tiêu dùng hoặc sử dụng thẻ tín dụng nhưng chưa quản lý tốt, để nợ quá hạn, ảnh hưởng đến điểm tín dụng và khiến ngân hàng e ngại khi xét duyệt.

Bà Thủy chia sẻ SHB phải thiết kế gói vay linh hoạt, ân hạn gốc trong nhiều năm đầu, đồng thời tư vấn quản lý tài chính để hỗ trợ khách hàng trẻ. Tuy nhiên, bà cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng nếu không cải thiện thói quen tài chính cá nhân, người trẻ khó có thể tận dụng tốt chính sách tín dụng ưu đãi.

Tháo gỡ rào cản

Để giúp người trẻ hiện thực hóa giấc mơ an cư, các chuyên gia cho rằng cần những giải pháp đồng bộ từ cả phía chính sách và thị trường. Trước tiên, cần tăng nguồn cung nhà ở xã hội và phân khúc trung cấp. Theo bà Đoàn Thái Thanh Thủy, các gói tín dụng chỉ là điều kiện đủ, điều kiện cần là nguồn cung nhà ở và giá mua cần được đảm bảo ở mức hợp lý. SHB định hướng tiếp tục tài trợ cho các dự án trung cấp, mở rộng lựa chọn phù hợp cho người mua.

Người dân, doanh nghiệp giao dịch tại Ngân hàng Vietcombank. Ảnh: Phạm Hậu - TTXVN

Đồng thời, chính sách lãi suất phải cải tiến theo hướng ổn định lâu dài. Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, nhận định Ngân hàng Nhà nước nên ban hành một chính sách cho vay với lãi suất cố định trong thời gian dài, phần lãi vay chênh lệch với thị trường ngân sách phải chi bù, coi đây là một khoản chi an sinh xã hội. Đây là giải pháp giúp người trẻ an tâm hơn khi lên kế hoạch tài chính dài hạn.

Chưa dừng ở đó, Bộ Xây dựng mới đây đã đề xuất nâng ngưỡng thu nhập mua nhà xã hội lên 20 triệu đồng/tháng đối với người độc thân và 40 triệu đồng/tháng với hộ gia đình. Điều chỉnh này mở ra cơ hội cho nhiều người trẻ có mức thu nhập trung bình nhưng trước đây chưa đủ điều kiện tiếp cận.

Các chuyên gia khuyến nghị người trẻ cần chủ động tích lũy, chuẩn bị hồ sơ rõ ràng, duy trì lịch sử tín dụng tốt và xây dựng kế hoạch trả nợ dài hạn. Bà Đoàn Thái Thanh Thủy nhấn mạnh ngân hàng có thể cung cấp đòn bẩy vốn, nhưng chính khách hàng mới là người quyết định sự bền vững của kế hoạch an cư.

Các ngân hàng đều nhìn nhận khách hàng trẻ tuổi là nhóm có nhu cầu thật, ổn định, đồng thời năng động và sẵn sàng tiếp nhận giải pháp số hóa. Do đó, nhiều ngân hàng đang tích cực đầu tư công nghệ để tự động hóa thẩm định, tra cứu bất động sản trực tuyến, rút ngắn thời gian xét duyệt và quản lý khoản vay qua ứng dụng. Điều này không chỉ nâng cao tính minh bạch mà còn phù hợp với thói quen công nghệ của thế hệ trẻ.

"SHB kỳ vọng trong những năm tới, khách hàng trẻ sẽ chiếm 30-40% dư nợ tín dụng nhà ở mới, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu vực vệ tinh", bà Thủy chia sẻ.

Trong bức tranh toàn cảnh, các gói tín dụng ưu đãi, sự đồng hành của ngân hàng cùng chính sách vĩ mô của Chính phủ sẽ là những “đòn bẩy kép” giúp người trẻ vượt qua rào cản tài chính để an cư. Tuy nhiên, để những chính sách này thực sự phát huy hiệu quả, cần đồng thời giải quyết bài toán cung - cầu nhà ở, minh bạch thông tin dự án và nâng cao năng lực quản lý tài chính của chính người vay.

Chỉ khi đó, giấc mơ sở hữu ngôi nhà đầu tiên của hàng triệu bạn trẻ mới không còn quá xa vời, đồng thời góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh và bền vững.