Lãnh đạo tỉnh Thái Bình nói gì về việc "xóa sổ" khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải?

Những ngày gần đây, có nhiều bài báo cho rằng tỉnh Thái Bình gần như "xóa sổ" Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải để xây dựng khu đô thị, nguy cơ xóa sổ cả một khu dự trữ sinh quyển thế giới... Để làm rõ hơn về vấn đề này, phóng viên TTXVN đã có buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Thái Bình và các đơn vị chức năng.

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là khu rừng đặc dụng

Ông Đinh Vĩnh Thụy, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thái Bình cho biết: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước phải được xác lập theo quy định của Luật Đa dạng sinh học. Khu bảo tồn cấp quốc gia do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, còn Khu bảo tồn cấp tỉnh do UBND cấp tỉnh quyết định thành lập sau khi có quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học của tỉnh, có ý kiến của cộng đồng dân cư sinh sống hợp pháp trong khu vực dự kiến thành lập Khu bảo tồn, có ý kiến chấp thuận của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Như vậy, tỉnh Thái Bình mới chỉ thành lập một Khu bảo tồn vào năm 2019 là Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy với quy mô 6.560 ha. Quá trình thành lập Khu bảo tồn này được thực hiện theo đúng quy định của Luật Đa dạng sinh học và theo hướng dẫn của Bộ Tài Nguyên và Môi trường.

Còn về "Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải", trước năm 2014, UBND tỉnh Thái Bình chưa có quyết định thành lập Khu bảo tồn tại Tiền Hải. Chỉ đến năm 2014, UBND tỉnh Thái Bình mới có Quyết định phê duyệt đề án và xác lập khu rừng đặc dụng tại 3 xã ven biển Nam Hưng, Nam Thịnh và Nam Phú (Tiền Hải), lấy tên khu rừng đặc dụng là: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải. "Tên gọi thôi chứ bản chất xác lập nó là khu rừng đặc dụng", ông Đinh Vĩnh Thụy cho biết. Và trình tự, căn cứ xác lập khu rừng đặc dụng theo quy định của Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004 (nay là Luật Lâm nghiệp) và Nghị định 117/NĐ-CP ngày 24/12/2010 của Chính phủ.

"Như vậy, bản chất của khu này là khu rừng đặc dụng chứ không phải khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước" - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thái Bình nhấn mạnh.

Đến nay chỉ có một quyết định cao nhất của UBND tỉnh xác lập đó là khu rừng đặc dụng. Việc quản lý rừng đặc dụng được thực hiện theo Luật Lâm nghiệp và các văn bản dưới luật. Và trong quá trình điều chỉnh quy hoạch đất từ khu rừng đặc dụng này sang khu đất Khu Kinh tế Thái Bình, tỉnh Thái Bình thực hiện theo trình tự của Luật Lâm nghiệp, chứ không theo Luật Đa dạng sinh học.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Bình, Khu kinh tế Thái Bình được thành lập theo Quyết định số 36/2017 của Thủ tướng Chính phủ, có tổng diện tích tự nhiên 30.583 ha, bao gồm 30 xã, 1 thị trấn thuộc hai huyện Tiền Hải, Thái Thụy và phần tiếp giáp ven biển. Đến năm 2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1486 phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Thái Bình đến năm 2040, tầm nhìn đến 2050.

Tại Điều 2 của quyết định này giao "UBND tỉnh Thái Bình có trách nhiệm rà soát, điều chỉnh các quy hoạch có liên quan bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ với quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình".

Theo đó, tỉnh Thái Bình có hai quy hoạch liên quan đến lĩnh vực lâm nghiệp, bảo tồn phải điều chỉnh, gồm: Quy hoạch bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012-2020 so với Quyết định 1486 có trên 5.300 ha chồng lấn với Khu kinh tế; Khu rừng đặc dụng đã xác lập theo Quyết định số 2159 năm 2014 của UBND tỉnh Thái Bình so với Quyết định 1486, khu rừng đặc dụng này chồng lấn rất nhiều với khu kinh tế.

Để xây dựng Khu kinh tế Thái Bình, một phần diện tích đất rừng ven biển được quy hoạch cho Khu kinh tế; trong đó có khu rừng đặc dụng tỉnh Thái Bình xác lập năm 2014, do các hoạt động phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên tại khu rừng đặc dụng này không hiệu quả. Cụ thể, tại Quyết định 2159 năm 2014 của UBND tỉnh Thái Bình, xác lập khu rừng đặc dụng với tên gọi "Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải" chưa được lập quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững nên chưa có cơ sở xác định quy mô và diện tích.

Mặt khác, trên thực tế rừng tại khu vực này phân tán, manh mún, chia cắt và xen kẹp với đầm nuôi trồng thủy sản, phần lớn diện tích đất chưa có rừng (đầm, bãi triều...) đều được người dân sử dụng để nuôi trồng thủy sản. Bên cạnh đó, các hoạt động giao thông, khai thác thủy sản tự nhiên, thăm quan du lịch…vẫn diễn ra thường xuyên, trong khi các hoạt động bảo tồn không có chuyển biến tích cực như trước khi xác lập khu rừng. 

Vì vậy, một phần diện tích tại khu vực này được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chuyển vào quy hoạch Khu kinh tế Thái Bình, song vẫn giữ lại 1.320 ha khu vực có rừng tốt nhất, liền khoảnh, có giá trị bảo tồn cao cho hoạt động phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên, thuộc ba xã Nam Thịnh, Nam Hưng, Nam Phú của huyện Tiền Hải.

Trên cơ sở đó, sau khi rà soát điều chỉnh quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2012 - 2020 của tỉnh và thực hiện Khoản 2, Điều 3, Quyết định số 2159 năm 2014 của UBND tỉnh Thái Bình (sau khi đề án được xác lập và kiện toàn lại tổ chức bộ máy, tiến hành lập quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, việc lập quy hoạch này làm cơ sở để xác định về quy mô và diện tích khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định 731 năm 2023 về việc xác định vị trí, quy mô diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã ven biển Nam Phú, Nam Hưng, Nam Thịnh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, có tên gọi là Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, với diện tích 1.320 ha đất có rừng ngập mặn và đất chưa có rừng.

Quá trình điều chỉnh quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012-2020 và xác định vị trí, quy mô diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã ven biển Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, có tên gọi là Khu bảo tôn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, đã được tỉnh thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật hiện hành.