Loại bỏ hàng loạt dự án xin ​chuyển đổi mục đích sử dụng rừng

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa có văn bản gửi UBND các tỉnh như: Bình Thuận, Quảng Nam, Ninh Bình về việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa có văn bản về vấn đề chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án. Ảnh: TTXVN

Tại văn bản số 7944/BNN-TCLN gửi UBND tỉnh Ninh Bình về việc chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nêu rõ: Điểm b khoản 3 Điều 41a bổ sung (khoản 2 Điều 1) Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định: “Không chuyển rừng tự nhiên thuộc quy hoạch rừng đặc dụng, rừng phòng hộ sang mục đích khác để triển khai các hoạt động khoáng sản…”.
Do vậy, dự án không đúng với tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác theo quy định tại Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ.
Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận được Tờ trình số 131/TTrUBND ngày 30/10/2020 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án Đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi làm nguyên liệu sản xuất xi măng cho dây chuyền 2 nhà máy xi măng Duyên Hà.
Theo đó, UBND tỉnh Ninh Bình đề nghị chuyển mục đích sử dụng 38,17 ha rừng tự nhiên thuộc quy hoạch rừng phòng hộ để thực hiện dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi.
Tại văn bản số 7943/BNN-TCLN gửi UBND tỉnh Bình Thuận về việc đề nghị chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, tên gọi “Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV” ghi trong Tờ trình số 4141/TTr-UBND ngày 23/10/2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận là không thống nhất với tên gọi “Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2” tại các văn bản nêu trên.
Bởi tại các văn bản số 1645/TTg-CN ngày 31/10/2017, số 1791/TTg-CN ngày 22/11/2017 của Thủ tướng Chính phủ, số 2444/ĐL-NLTT ngày 28/12/2018 của Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương, số 2531/TCMT-TĐ ngày 11/6/2019 của Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, số 1034/QĐ-UBND ngày 17/4/2017, số 3656/QĐ-UBND ngày 27/12/2018, số 170/QĐ-UBND ngày 17/01/2019 của UBND tỉnh Bình Thuận, xác định tên dự án là Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2.
Bên cạnh đó, tại Nghị quyết số 69/NQ-CP ngày 30/5/2018 của Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016- 2020) tỉnh Bình Thuận; trong đó, phân bổ chỉ tiêu cho dự án Điện gió Hòa Thắng 1.2 với diện tích 60 ha tại huyện Bắc Bình.
Về quy mô, diện tích thực hiện dự án, tại Tờ trình số 4141/TTr-UBND ngày 23/10/2020, UBND tỉnh Bình Thuận xác định dự án được thực hiện trên quy mô 45,41 ha; tuy nhiên, mới nêu thông tin về 28,52 ha rừng tự nhiên (gồm: 23,61 ha quy hoạch rừng phòng hộ, 4,91 ha quy hoạch rừng sản xuất); phần diện tích còn lại chưa có thông tin cụ thể và chưa thống nhất với diện tích nêu trong Báo cáo kết quả điều tra, đánh giá hiện trạng rừng nằm trong dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV.
Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ có hiệu lực thi hành từ ngày 15/7/2020, tuy nhiên, Báo cáo kết quả điều tra, đánh giá hiện trạng rừng nằm trong dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV, gửi kèm hồ sơ dự án được thực hiện tháng 3/2019. Do đó, báo cáo kết quả điều tra, đánh giá hiện trạng rừng gửi kèm Hồ sơ dự án chưa đáp ứng nội dung quy định tại Nghị định số 83/2020/NĐ-CP.
Cùng với đó, bản đồ hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp công trình Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV, tỷ lệ 1:2000 gửi kèm hồ sơ dự án, không thể hiện rõ hiện trạng tổng thể khu vực dự án, không thể hiện thời điểm lập bản đồ hiện trạng rừng.
Do vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định, hồ sơ trình chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng của dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV theo Tờ trình số 4141/TTr-UBND ngày 23/10/2020 chưa đủ điều kiện xem xét, thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án.
Tại văn bản số 7951/BNN-TCLN về việc chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án Đường giao thông đến vùng phát triển sâm Ngọc Linh, tuyến Măng Lùng - Đăk Lây, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, theo Điều 41a bổ sung (khoản 2 Điều 1) Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp quy định tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác: “Không nằm trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng…”.
Tuy nhiên, tại Tờ trình số 6283/TTr-UBND ngày 26/10/2020 và hồ sơ dự án kèm theo, UBND tỉnh Quảng Nam chưa làm rõ diện tích rừng tự nhiên đề nghị quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng của dự án thuộc phân khu nào của Khu dự trữ thiên nhiên Ngọc Linh, nên chưa có cơ sở để xác định dự án thuộc tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên theo quy định tại Điều 41a bổ sung (khoản 2 Điều 1) Nghị định số 83/2020/NĐ-CP.
Về Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án, theo quy định tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường thì thuộc Danh mục các dự án thuộc trách nhiệm thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Như vậy, UBND tỉnh Quảng Nam có Quyết định số 3379/QĐ-UBND ngày 19/9/2017 phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án là không phù hợp về thẩm quyền.
Thời gian qua, biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai diễn ra ngày càng phổ biến, gây ra lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng ở một số địa phương, cướp đi sinh mạng của nhiều người.

Dù chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân, nhưng dư luận, các chuyên gia đang đặt vấn đề có ảnh hưởng của việc giảm diện tích rừng tự nhiên, do chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án khu vực miền núi đã làm thay đổi đặc tính tự nhiên, tính bền vững của tự nhiên, nhất là tỉnh Quảng Nam, nơi có nền địa chất yếu, nằm trong đứt gãy địa chất, đứt gãy phong hóa tạo ra độ gắn kết rất thấp, địa hình đồi núi có độ dốc lớn, chia cắt phức tạp.
Do đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam, tỉnh Bình Thuận cân nhắc cẩn trọng trong đề xuất chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên, đặc biệt đối với rừng đặc dụng là rừng tự nhiên, cũng như các hoạt động tác động vào làm thay đổi cân bằng sinh thái tự nhiên khu vực miền núi, ven biển./.