Mâm cỗ cúng Tết ông Công ông Táo đơn giản, chuẩn nghi thức

Anh Nguyễn/BNEWS/TTXVN (tổng hợp) 09:52' - 29/01/2021
BNEWS Theo tín ngưỡng dân gian, 23 tháng Chạp hàng năm là ngày Táo Quân về trời báo cáo với Ngọc Hoàng những việc làm của gia chủ trong một năm. Vì vậy, mỗi gia đình đều chuẩn bị mâm cỗ cúng tiễn ngài.
Mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo

Phong tục thờ cúng ông Công, ông Táo là tín ngưỡng văn hóa dân gian Việt Nam. Theo phong tục này, gia chủ có thể cúng ông Công, ông Táo từ ngày 22 tháng Chạp cho đến trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp.
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo trong ngày 23 tháng Chạp có thể chuẩn bị tùy theo khả năng mỗi gia đình hay do các trường phái tâm linh khác nhau nhưng cá chép để làm phương tiện cho ông Táo lên trời thì không thể thiếu.
*Các trường phái chuẩn bị mâm cỗ đúng nghi lễ

Bánh trôi cá chép

Tùy theo khả năng từng gia đình, ngoài cá chép (còn sống hoặc bằng giấy), các gia đình có thể cúng mâm cỗ chay hoặc mâm cỗ mặn để tiễn Táo Quân. 
Với các gia đình cúng chay thuần khiết, mâm cỗ cúng có thể gồm các món canh thập cẩm rau củ hoặc cay măng chay, nem rau củ, đậu phụ sốt nấm cay Tứ Xuyên, giò chay, chả chay, chạo nấm, xôi, chè, nộm, xào thập cẩm rau củ.

Với những gia đình cúng chay, hai năm lại đây, thị trường xuất hiện loại bánh trôi cá chép. Bánh được làm hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên: màu đỏ của gấc xay, màu cam của cà rốt, màu vàng của tinh bột nghệ, màu đen của tinh bột than tre. Bát bánh trôi cá chép này sẽ là một lựa chọn hay cho các gia đình muốn cúng chay. 

Đơn giản hơn nữa có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng chay theo trường phái (Trí Tuệ). Theo đó, mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo chỉ gồm: 1 mâm ngũ quả, 3 bát chè, 1 đĩa xôi, hoa tươi, nước, nến đỏ và 3 “ông” cá chép sống. Những người theo trường phái này không dâng cúng và đốt mũ, tiền vàng và cá chép giấy. Khi thắp hương xong, gia chủ sẽ mang cá thả ra sông. 
Với các gia đình muốn cúng mặn, mâm cỗ cúng ông Công ông Táo bao gồm: 1 đĩa gạo, 1 đĩa muối, gà luộc hoặc 1 khổ thịt vai gáy luộc, 1 bát canh, 1 đĩa xào, 1 đĩa giò, 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống), 1 đĩa xôi gấc, 1 đĩa hoa quả, 1 ấm trà sen, 3 chén rượu, quả cau, lá trầu, 1 lọ hoa, 1 tập giấy tiền, vàng mã.
Cũng cách chuẩn bị lễ vật cúng ông Công ông Táo khác, gồm có: Một chiếc lọng màu đỏ có diềm vàng để che nắng che mưa; một chiếc bàn đủ lớn để đặt mâm lễ, mặt bàn được trải tấm vải đỏ sang trọng ngay ngắn; một miếng vải đỏ dài trải dưới đất như miếng thảm đỏ để đưa tiễn Thần Táo Quân.
Một mâm lễ gồm: Gà trống; xôi đỏ; 3 chén rượu ba màu đỏ , trắng, vàng (màu đỏ mang lại vận khí tốt, màu trắng mang lại tài lộc, màu vàng mang lại sự bình an); 3 chén trà ba loại mùi vị khác nhau; ngũ quả đầy đặn đẹp mắt, trên mâm quả có cài 9 bông hoa đồng tiền màu đỏ; bộ quần áo, mũ, giày cho ba vị thần; vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá cho ba vị mỗi vị 99 thuyền, 99 thỏi, 99 lá. Trong mâm lễ phải có 3 con cá chép; 9 cây cây nến đỏ.
Tuy nhiên, gia chủ không đốt tiền âm phủ vì Ông Công Ông Táo là thần tiên, không phải là vong hồn người âm nên nếu đốt tiền âm phủ họ sẽ không nhận.
Đặc biệt năm nay, trên thị trường còn xuất hiện loại vàng mã không trang kim, có kích thước rất nhỏ gọn, được thiết kế khá tinh xảo để đáp ứng nhu cầu của những gia đình muốn cúng mã nhưng hạn chế gây ô nhiễm môi trường. 

Vàng mã nhỏ gọn, không trang kim


*Nên cúng ông Công, ông Táo ở đâu?

Mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo đặt ngay trên mặt bếp

Theo dân gian, nơi cúng ông Táo tốt nhất là đặt trong khu bếp, khi cúng nên bật bếp lên để có hơi ấm tỏa ra. Theo quan niệm này, mâm cỗ đề huề thì cả nhà sẽ quanh năm no ấm.
Tuy nhiên, ngày nay tùy vào điều kiện mỗi gia đình để lựa chọn nơi cúng ông Công ông Táo phù hợp. Có gia đình sẽ thắp hương tại bàn thờ gia tiên hoặc lập bàn thờ Táo Quân riêng biệt.
Nếu không có ban thờ riêng Táo Quân thì các gia đình có thể làm lễ cúng Táo Quân trên một chiếc bàn riêng để ở ngoài sân, ngoài hành lang hay ở giữa phòng khách của nhà.  Trên bàn cúng nên trải vải đỏ. 
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ nghi cần thiết thì người lớn nhất trong nhà tắm rửa sạch sẽ, xúc miệng bằng rượu, trước khi làm thủ tục, thắp 9 nén hương và quỳ xuống lễ 9 lễ.
Lễ cúng thường diễn ra tù ngày 22 tháng Chạp hoặc trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Gia chủ chờ hương cháy 1/3 là đã có thể mang vàng mã đi hoá cho các vị thần.

Người dân Hà Nội thả cá ra ao hồ. Ảnh: TTXVN

 

Hoá xong thì gói tro vào một tờ giấy màu đỏ sạch sẽ, rồi mang cá và tro đi thả ở sông, suối, hay hồ nước có dòng chảy lưu thông. Không nên thả ở những hồ nước bẩn, ao tù./.

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục