Nền tảng chiến lược trong hành trình tự chủ số

Theo Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số được Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành tại Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN, đến năm 2035, Việt Nam xây dựng không gian dữ liệu quốc gia mở, kết nối và chia sẻ hiệu quả, phục vụ chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, đồng thời đảm bảo chủ quyền số và an ninh dữ liệu quốc gia.Trong đó, nhóm các nền tảng cung cấp dịch vụ hạ tầng cơ bản, dùng chung được xác định là lớp nền kỹ thuật chủ chốt, bảo đảm cho kiến trúc tổng thể quốc gia số vận hành đồng bộ, an toàn và hiệu quả. Cùng với các hạ tầng dữ liệu, định danh và an ninh mạng, nền tảng blockchain quốc gia được đưa vào nhóm hạ tầng số dùng chung cấp quốc gia, phục vụ các chức năng xác thực, truy xuất và chứng thực dữ liệu thống nhất trên toàn bộ hệ thống, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.

NDAChain do Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA) chủ trì phát triển được xây dựng trở thành nền tảng blockchain quốc gia. Về mặt công nghệ, NDAChain được xây dựng trên kiến trúc blockchain phân quyền, sử dụng mô hình đồng thuận linh hoạt phù hợp với yêu cầu pháp lý và hiệu năng tại Việt Nam. Hệ thống hỗ trợ các tiêu chuẩn quốc tế như W3C Decentralized Identifiers và Verifiable Credentials tạo nền tảng cho các ứng dụng định danh phi tập trung, truy xuất nguồn gốc hàng hóa và giao dịch dữ liệu minh bạch. NDAChain tích hợp các công nghệ bảo mật hiện đại như mã hóa đa lớp, lưu vết dữ liệu bất biến, xác thực nhiều yếu tố, cùng khả năng mở rộng theo chiều ngang để xử lý hàng triệu giao dịch mỗi ngày. Nhờ cách thiết kế module, nền tảng có thể tích hợp dễ dàng với các hệ thống dịch vụ công, tài chính, y tế, giáo dục… mà vẫn đảm bảo tốc độ và tính toàn vẹn dữ liệu.

Hiện nền tảng đã hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc gia và các chức năng cốt lõi. Kiến trúc ba lớp của hệ thống đã được hoàn thiện gồm: Lớp 1 gồm chuỗi khối lõi là nền tảng xác thực và bảo toàn dữ liệu; Lớp 2 gồm các nền tảng dịch vụ và blockchain chuyên ngành; Lớp 3 gồm các ứng dụng dân sinh và dịch vụ công.

NDAChain cũng đã công bố Giao diện lập trình ứng dụng (API) và Bộ công cụ phát triển phần mềm (SDK) với khả năng tích hợp mở, cho phép các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp dễ dàng kết nối, khai thác và triển khai các ứng dụng xác thực dữ liệu trên cùng một hạ tầng thống nhất.

Đến tháng 9/2025, NDAChain được vận hành thử nghiệm ổn định với 12 nút xác thực tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia và các đối tác chiến lược; bảo đảm tốc độ xử lý ≥1.200 giao dịch/giây và có độ ổn định cao. Hệ thống đã ghi nhận hơn 5 triệu giao dịch xác thực, trung bình khoảng 30.000 giao dịch mỗi ngày, thể hiện năng lực vận hành ở quy mô quốc gia.

Ông Nguyễn Phú Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn PILA, đơn vị tham gia phát triển các lớp ứng dụng trên NDAChain khẳng định, điều quan trọng nhất của NDAChain là khả năng chuẩn hóa và xác thực dữ liệu trên phạm vi quốc gia. Mỗi dữ liệu, sản phẩm hay chứng nhận đều được xác minh qua cùng một hạ tầng. Từ NDATrace trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, NDAKey trong định danh số, đến các hệ thống dữ liệu chuyên ngành như giáo dục, y tế, nông nghiệp, logistics… đều đang được tích hợp qua NDAChain. Qua đó, hình thành một hạ tầng liên thông dữ liệu theo nguyên tắc “xác thực một lần - dùng nhiều nơi”, đóng vai trò cốt lõi để vận hành chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Trong năm 2026, NDAChain sẽ mở rộng mạng lưới nút xác thực đến các tập đoàn công nghệ, trung tâm dữ liệu vùng và các tỉnh, thành phố, hình thành mạng lưới xác thực đa vùng có độ trễ thấp, khả năng chịu lỗi cao, sẵn sàng tích hợp với các nền tảng của các bộ, ngành, lĩnh vực. Các địa phương sẽ kết nối thông qua API/SDK đến các cụm nút vùng, giúp tối ưu chi phí nhưng vẫn bảo đảm an toàn và chủ quyền dữ liệu.

Ông Huy Nguyễn, Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhấn mạnh, blockchain đang dịch chuyển từ công nghệ giao dịch sang vai trò hạ tầng lõi của nền kinh tế dữ liệu. Với NDAChain, Việt Nam không chỉ làm chủ công nghệ lõi mà còn tạo ra một lớp xác thực thống nhất cho dữ liệu quốc gia, giúp mọi giao dịch số, từ hành chính công đến thương mại, đều minh bạch và có thể kiểm chứng.

Cùng với Trung tâm Dữ liệu quốc gia và Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, NDAChain góp phần hình thành hạ tầng lõi cho kỷ nguyên chuyển đổi số Việt Nam: Dữ liệu được chuẩn hóa, giao dịch được xác thực và niềm tin được bảo chứng.