Ngăn ma trận sở hữu chéo - Bài cuối: Đâu là giải pháp căn cơ?
Sở hữu chéo vẫn đang là vấn đề nhức nhối hiện nay. Dù nhiều giải pháp được đưa ra nhưng dường như những sai phạm này vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Đâu là căn nguyên của vấn đề và làm sao để ngăn chặn được ma trận sở hữu chéo ngân hàng sẽ tiếp tục diễn ra?
Phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với GS.TS Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân xoay quanh vấn đề trên.
Phóng viên: Nhiều ý kiến cho rằng sở hữu chéo không phải là vấn đề đơn giản. Đâu là căn nguyên của tình trạng này thưa ông?GS.TS Hoàng Văn Cường: Sở hữu chéo đang là vấn đề nhức nhối hiện nay. Đó là khi một người tham gia sở hữu tại hai tổ chức tín dụng hoặc đồng thời sở hữu tổ chức tín dụng và doanh nghiệp, dẫn đến việc có thể bắt tay, thông đồng, luân chuyển vốn trái pháp luật.
Luật pháp quy định không cho phép những người như Chủ tịch của hội đồng thành viên hoặc thành viên của hội đồng thành viên, những người giữ cổ phần lớn của tổ chức này lại đồng thời sở hữu một tổ chức khác.Nhưng trên thực tế, người ta có rất nhiều cách để lách luật như: nhờ người đứng tên sở hữu hộ hoặc thậm chí các thành viên có quen biết trong gia đình thành lập các công ty mẹ - công ty con; thậm chí là thuê người không quen biết gì để đứng danh là chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc công ty còn toàn bộ quá trình điều hành, vận động là do một người thực hiện.
Sở hữu chéo bị núp bóng che đậy bởi những quan hệ như trên nên không dễ dàng gì phát hiện ra được. Phóng viên: Vậy tình trạng sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống tổ chức tín dụng kéo theo những hệ lụy nào, thưa ông? GS.TS Hoàng Văn Cường: Để đảm bảo an toàn hệ thống, đã có những quy định về hạn mức cấp tín dụng cho mỗi cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên khi sở hữu chéo, sẽ xảy ra tình trạng lũng đoạn ngân hàng, khiến ngân hàng cho doanh nghiệp vay không theo các quy định hoặc không trực tiếp dồn tiền cho doanh nghiệp vay mà có thể thông qua các doanh nghiệp con rồi từ đó, doanh nghiệp con lại dồn tiền về cho doanh nghiệp mẹ.Như vậy, thực chất ngân hàng huy động tiền gửi của người dân xong lại dồn hết tiền cho vay doanh nghiệp sân sau nào đó.
Rủi ro sẽ còn tăng cao hơn nữa khi doanh nghiệp không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ hoặc khoản nợ rơi vào nợ xấu. Khi đó, người ta có thể dùng chính ngân hàng để cho doanh nghiệp trá hình – doanh nghiệp con vay tiền, sau đó doanh nghiệp này lại chuyển tiền về cho doanh nghiệp mẹ, từ đó tiền lại trở về ngân hàng để trả nợ. Tóm lại, dòng tiền của ngân hàng lại về ngân hàng nhưng thực ra nợ vẫn chưa được trả. Ngoài ra, giữa các tổ chức tín dụng khi sở hữu chéo còn xảy ra tình trạng lấy vốn huy động ngắn hạn để cho vay dài hạn vượt quá quy định dẫn đến nguy cơ mất an toàn hệ thống tín dụng rất cao. Hệ lụy là khi tổ chức tín dụng khủng hoảng sẽ không có khả năng hoàn trả vốn cho người dân và ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Phóng viên: Việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu, giới hạn cấp tín dụng đã được đưa vào Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Liệu đây có phải giải pháp căn cơ giúp giải quyết tình trạng sở hữu chéo không? Vậy ông có đưa ra các giải pháp hay kinh nghiệm của các nước trên thế giới để làm sao ngăn chặn được ma trận sở hữu chéo ngân hàng sẽ tiếp tục diễn ra? GS.TS Hoàng Văn Cường: Về lý thuyết, đây là biện pháp đúng và căn cơ để hạn chế tình trạng sở hữu chéo. Tuy nhiên, phải lưu ý rằng người ta có thể nhờ người trong gia đình, người thân quen đứng ra sở hữu cổ phần hoặc dùng các chiêu trò phân chia tài sản, lập ra nhiều công ty con để vay vốn rồi gom lại thành một khoản vay lớn về doanh nghiệp sân sau. Như vậy về mặt sổ sách, pháp lý, tỷ lệ sở hữu, hạn mức cấp tín dụng vẫn không vượt quá giới hạn dù luật đã quy định giảm tỷ lệ này xuống. Nhưng thực tế, quyền lực chi phối hoạt động ngân hàng vẫn theo điều hành của một người nào đó và dòng vốn vẫn tập trung vào một doanh nghiệp sân sau. Vì vậy, song song với việc giảm kiểm soát các tỷ lệ trên, còn cần tăng cường kiểm soát để phát hiện sớm các giao dịch có liên quan đến nhau, lặp đi lặp lại. Ví dụ dòng tiền từ ngân hàng cấp về công ty A lại được công ty A chuyển sang công ty B, rồi ngay lập tức lại dồn về công ty C hoặc tiền chuyển cho ngân hàng A' nào đó lại vẫn về công ty C. Khi những giao dịch lặp đi lặp lại đó bị phát hiện sẽ lộ ra những vấn đề trong lưu chuyển dòng tiền. Đồng thời, chính những người trong ban kiểm soát của ngân hàng cũng phải tăng cường vai trò kiểm soát độc lập trong nội bộ. Nếu cứ để chủ sở hữu thâu tóm, điều phối hoạt động ngân hàng thì khi xảy ra rủi ro, ban kiểm soát cũng phải gánh chịu trách nhiệm. Chưa kể tới xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Cần ứng dụng chuyển đổi số vào quản lý để giúp sớm phát hiện các quan hệ về mặt sở hữu, từ đó đưa ra cảnh báo, phán đoán sớm và ngăn chặn sớm các quan hệ thân hữu, bắt tay với nhau để thực hiện thao túng và hạn chế sở hữu chéo. Sở hữu chéo không phải câu chuyện của riêng Việt Nam. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trên thế giới có nhiều phương thức huy động vốn nhất là huy động qua thị trường vốn, trái phiếu, chứng khoán... chứ không phụ thuộc duy nhất vào nguồn vốn ngân hàng. Do đó, mức độ mong muốn, tìm cách sở hữu chéo không quá cấp thiết. Song song đó là các quy định pháp luật xử lý rất nghiêm đối với các cá nhân nhận sở hữu hộ và cả người nhờ nhận sở hữu nên không dễ dàng gì sử dụng những quan hệ thân tín để thực hiện việc sở hữu trá hình. Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Ngăn ma trận sở hữu chéo - Bài 1: Cần thêm cơ chế song hành cùng rào cản kỹ thuật
09:23' - 03/07/2023
Tình trạng sở hữu chéo, thao túng hoạt động ngân hàng, cho vay "sân sau"... đang diễn biến phức tạp và ngày một tinh vi, lách luật, bất chấp nhiều giải pháp kiểm soát của cơ quan quản lý.
-
Ý kiến và Bình luận
Sở hữu chéo “bóp méo” thị trường
13:52' - 11/06/2023
Những sai phạm, hệ luỵ của sở hữu chéo ngân hàng không phải là vấn đề mới, nhưng sau hơn 1 thập kỷ bàn luận với nhiều giải pháp được đưa ra, dường như những sai phạm này vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
-
Ngân hàng
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Minh bạch hoá giao dịch để hạn chế sở hữu chéo
18:23' - 10/06/2023
Việc minh bạch hoá cơ sở dữ liệu dân cư hiện nay có thể giúp minh bạch hoá giao dịch của cổ đông, hoạt động của doanh nghiệp…, từ đó hạn chế tình trạng sở hữu chéo.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Ứng dụng công nghệ thông tin vào đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia
19:54' - 05/07/2024
Việc tổ chức mua gạo nhập kho dự trữ quốc gia thì tất cả các thông tin trong lựa chọn nhà thầu đều được các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực công khai trên mạng.
-
Kinh tế Việt Nam
Đà Nẵng hợp tác với các thành phố của Nhật Bản và Hàn Quốc
19:39' - 05/07/2024
Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi có buổi tiếp và làm việc với Đoàn công tác của thành phố Sakai (Nhật Bản), do Phó Thị trưởng thành phố Motoya Kazuhiro làm Trưởng đoàn.
-
Kinh tế Việt Nam
Dấu ấn phục hồi kinh tế từ nỗ lực của cả hệ thống
19:36' - 05/07/2024
Kinh tế có những dấu hiệu phục hồi rõ nét trong 6 tháng đầu năm.
-
Kinh tế Việt Nam
Tạo điều kiện giúp nông dân tham gia mô hình phát triển kinh tế tập thể
16:51' - 05/07/2024
Hội Nông dân Việt Nam tổ chức Hội nghị giao ban công tác Hội và phong trào nông dân 6 tháng đầu năm 2024, Cụm thi đua số 5 (gồm 13 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long).
-
Kinh tế Việt Nam
Liên bộ khảo sát phục vụ điều chỉnh định mức công trình giao thông
15:15' - 05/07/2024
Đoàn công tác liên bộ tiến hành khảo sát, thu thập thông tin, số liệu để xây dựng, điều chỉnh 16 định mức thuộc nhóm 5 công tác.
-
Kinh tế Việt Nam
Đầu tư hơn 5.200 tỷ đồng thực hiện dự án Xa lộ nước Long Thành (Đồng Nai)
14:53' - 05/07/2024
Ngày 5/7, UBND tỉnh Đồng Nai làm việc với các đơn vị liên quan về dự án Xa lộ nước Long Thành.
-
Kinh tế Việt Nam
Tích hợp quy hoạch phát triển đô thị theo mô hình giao thông công cộng
13:04' - 05/07/2024
Tp. Hồ Chí Minh cần xây dựng khung tiêu chí để thực hiện phát triển đô thị theo mô hình giao thông công cộng (TOD).
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội: Rà soát, tháo gỡ khó khăn để chủ động thực hiện Luật Đất đai 2024
13:01' - 05/07/2024
Thành ủy Hà Nội đang chỉ đạo các cấp, ngành, quận, huyện rà soát, chuẩn bị các điều kiện để chủ động thực hiện Luật Đất đai 2024 khi có hiệu lực.
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam - Nga thúc đẩy hợp tác thực chất trong lĩnh vực thể thao
08:07' - 05/07/2024
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng và Bộ trưởng Degtyarev đã ký bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực thể dục thể thao, góp phần phát triển hơn nữa quan hệ hai nước trong lĩnh vực thể thao.