Ngành tiêu dùng nhanh tăng tốc chuyển đổi số và thương mại đa kênh

Ngày 25/6, Báo Công Thương tổ chức Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh” nhằm thảo luận về xu hướng tiêu dùng an toàn và tiêu dùng xanh. Sự kiện thu hút sự quan tâm của nhiều chuyên gia, nhà quản lý và các doanh nghiệp trong bối cảnh ngành FMCG đang chứng kiến những chuyển biến nhanh chóng về xu hướng tiêu dùng an toàn, xanh và chuyển đổi công nghệ.

Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG - Fast Moving Consumer Goods) đóng vai trò thiết yếu trong đời sống hàng ngày, cung cấp sản phẩm quay vòng nhanh như thực phẩm, đồ uống, hàng tiêu dùng vệ sinh... Trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh gia tăng mạnh, toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu dùng được tái định hình. Điều này yêu cầu doanh nghiệp phải đổi mới tư duy, áp dụng công nghệ để gia tăng hiệu quả và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng xanh, an toàn và chứng nhận nguồn gốc rõ ràng đang trở thành yếu tố quan trọng quyết định hành vi mua sắm. Doanh nghiệp FMCG Việt Nam nếu biết tận dụng nguồn nguyên liệu trong nước, đầu tư sáng tạo, xây dựng thương hiệu xanh và bền vững, sẽ có lợi thế lớn trong cảnh tranh nội địa và quốc tế.

Theo Bộ Công Thương, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm 2024 ước đạt hơn 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước và chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ toàn quốc. Con số này cho thấy xu hướng mua sắm trực tuyến đang lên ngôi và đòi hỏi doanh nghiệp FMCG phải đầu tư mạnh vào hạ tầng số.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Tiến Cường, Phó Tổng Biên tập Báo Công Thương cho hay: Sự bùng nổ của thương mại điện tử, các kênh bán lẻ hiện đại và hành vi tiêu dùng của người trẻ đang làm thay đổi toàn diện thị trường FMCG Việt Nam. Đặc biệt, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại số, các nền tảng bán hàng trực tuyến, công nghệ AI, dữ liệu lớn (Big Data), công nghệ Blockchain, AI, Big Data… đang thay đổi căn bản cách thức sản xuất, phân phối và tiếp cận người tiêu dùng. Bởi vậy, việc nâng cao năng lực cạnh tranh không chỉ là yêu cầu sống còn, mà còn là nền tảng để doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm Việt Nam vươn lên mạnh mẽ, từng bước làm chủ thị trường nội địa và thâm nhập thị trường quốc tế bền vững.

Thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành; trong đó, có Bộ Công Thương đã và đang tích cực triển khai nhiều chiến lược, chính sách để tạo điều kiện cho ngành hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm phát triển bền vững. Nổi bật có thể kể đến như:  Quyết định số 1163/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược “Phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045"; Chỉ thị số 08/CT-BCT ngày 4/4/2025 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc thực hiện các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng năm 2025; Chỉ thị số 18/CT-TTg ngày 18/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp xúc tiến thương mại trong và ngoài nước để thúc đẩy hoạt động thương mại năm 2025. 

Theo bà Trần Diệu Hương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đóng vai trò then chốt trong đời sống kinh tế - xã hội khi cung cấp các sản phẩm thiết yếu như thực phẩm, đồ uống, vệ sinh cá nhân với tốc độ quay vòng cao, phản ánh nhanh nhạy xu hướng tiêu dùng. 

Giai đoạn 2021 - 2024, tổng mức bán lẻ ngành FMCG tăng trung bình 10%/năm, trong bối cảnh GDP năm 2024 tăng 7,09%, dự báo năm 2025 đạt 8%. Thị trường chuyển dịch mạnh theo hướng tiêu dùng xanh, sạch, lành mạnh, chú trọng nguồn gốc và quy trình sản xuất. Cùng đó, hệ thống phân phối hiện đại và thương mại điện tử tăng trưởng mạnh. Năm 2024, thương mại điện tử tăng trên 22%, dự kiến chiếm 10% tổng mức bán lẻ năm 2025.

Tuy nhiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn về vốn, công nghệ, nhân lực số. Chính sách hỗ trợ được triển khai đồng bộ như đầu tư hạ tầng logistics, hỗ trợ tín dụng, thuế, đào tạo nhân lực, hoàn thiện pháp lý cho mô hình livestream… nhằm xây dựng ngành FMCG thành động lực tăng trưởng nội địa bền vững.

Cũng tại hội thảo, doanh nghiệp lớn như Lotte Mart, Lazada khẳng định: Thương mại điện tử đang trở thành nền tảng vận hành trung tâm, chứ không còn là một kênh hỗ trợ bán hàng đơn thuần. Việc tích hợp ERP, CRM, giao nhận thông minh và số hóa logistics giúp tối ưu hoá chi phí, tăng trải nghiệm người dùng và tăng trưởng bền vững.

Bà Đoàn Trang Hà Thanh, Giám Đốc Vận hành Lazada Việt Nam cho rằng: Chuyển đổi số trong vận hành và phân phối đang trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thực phẩm và FMCG tối ưu hiệu quả kinh doanh. Do đó, doanh nghiệp được khuyến nghị đầu tư vận hành bền vững trên nền tảng số, đẩy mạnh số hóa logistics và tăng cường hoạt động bán hàng livestream. Số hóa phân phối không chỉ rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao khả năng tiếp cận thị trường, nhất là sản phẩm cần bảo quản như thực phẩm tươi sống để mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh trên kênh thương mại số.

Phiên thảo luận với sự tham gia của các đại diện Bộ Công Thương, Wincommerce, Hiệp hội người tiêu dùng Việt Nam… cũng đã chỉ ra những giải pháp thiết thực nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, đổi mới truy xuất nguồn gốc và thúc đẩy tiêu dùng xanh. Sự kiện là cầu nối giá trị giữa nhà quản lý, doanh nghiệp, chuyên gia và truyền thông, cùng hướng tới mục tiêu xây dựng ngành hàng tiêu dùng nhanh hiện đại, bền vững và đủ sức cạnh tranh trong kỷ nguyên số.

Đặc biệt, bán lẻ hiện đại đang chuyển từ chiến lược đại trà sang phân khúc sâu, cá nhân hóa theo từng tệp khách hàng. Qua đó cho thấy, thương mại điện tử không chỉ thay đổi hành vi tiêu dùng, mà còn tái định nghĩa lại toàn bộ hệ sinh thái ngành bán lẻ, trở thành động lực chiến lược để phát triển bền vững và cạnh tranh trong thời đại số.