Nghề chạm bạc của người Nùng ở Hà Giang
Trong quan niệm của người Nùng, bạc là vật liệu thiêng có thể đuổi tà ma, gió độc, đồng thời là hồn cốt, là tập tục, nếu không đeo bạc, người Nùng không biết nguồn cội, không biết tổ tiên.
Theo ông Trần Chí Nhân, Phó trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang), truyền thuyết của dân tộc Nùng, huyện Hoàng Su Phì kể rằng, ngày xưa, người Nùng rất giàu mạnh, cuộc sống no đủ và hạnh phúc. Bỗng một hôm, vua người Hán sai quân đến xâm chiếm đất đai, cướp bóc của cải của người Nùng.Để bảo vệ đất đai, các thanh niên trai tráng tập hợp thành những đạo quân chống lại. Quân giặc vốn tàn ác, nham hiểm, chúng bắt phụ nữ lấy cối đá đeo vào lưng, lấy kim bằng bạc cắm vào đầu, lại lấy những sợi dây xích bằng sắt buộc vào cổ, lấy vòng sắt đeo vào cổ tay... sau đó bắt họ phải làm những công việc nặng nhọc để hành hạ nhằm khiến trai tráng nản lòng về quy hàng.
Nhiều ngày trôi qua, sức nặng của chiếc cối đá và vòng xích sắt đã khiến tấm lưng của những người phụ nữ còng xuống nhưng họ vẫn một lòng nhớ đến chồng con đang chiến đấu với quân giặc để chờ ngày được đến cứu.Cuối cùng, câu chuyện về tấm lòng thủy chung của phụ nữ người Nùng đã khiến vua Hán nể phục, sai quân lính tháo những chiếc cối đá, những vòng xích sắt; sai quân lính đánh những chiếc vòng cổ, những chiếc dây xà tích bằng sắt, những cái vòng tay và nhẫn nhỏ hơn đeo vào cổ phụ nữ người Nùng; đồng thời rút quân, chấm dứt chiến tranh với người Nùng.
Để con cháu đời sau biết và nhớ những ngày gian nan vất vả, phụ nữ người Nùng đã mặc váy có cạp to phía sau và dùng những chiếc vòng cổ, dây xà tích, vòng tay... đeo lên người. Từ đó, những đồ trang sức luôn được phụ nữ người Nùng đeo đến tận ngày nay.Cũng theo ông Trần Chí Nhân, để tạo nên những món đồ trang sức chất lượng, các nghệ nhân phải tìm kiếm, sử dụng nguyên liệu là bạc hoa xòe và bạc miếng. Với những dụng cụ thủ công như kéo, kìm, búa, đế gỗ, nồi đun, cân tiểu ly, cùng với bàn tay khéo léo, óc sáng tạo, những nghệ nhân dân tộc Nùng đã chế tác ra nhẫn, vòng tay, xà tích, trâm cài đầu, cúc bạc với những họa tiết, hoa văn tinh xảo, gần gũi với cuộc sống con người.
Họ cũng cho rằng nghề chạm bạc rất kén người. Phải là người tỉ mẩn, nhẫn nại mới theo được nghề, vì tất cả các công đoạn để làm ra những sản phẩm đều đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì mới tạo ra được những họa tiết tinh tế.
Nghệ nhân Nùng Văn Húi, xã Pờ Ly Ngài, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang chia sẻ ông học nghề từ khi còn rất trẻ, đã làm nghề chạm bạc được hơn 30 năm. Một sản phẩm trang sức bằng bạc được tạo ra phải trải qua rất nhiều công đoạn như nấu chảy bạc, đổ ra khay, tiếp tục nung nóng để cán mỏng, tiếp đến dùng các vật dụng đặc thù để đục, chạm tỷ mỉ.
Sau nhiều công đoạn, thanh bạc đã được chạm hoa văn sẽ được uốn cong, rửa, đánh bóng để cho ra một sản phẩm hoàn mỹ. Địa phương hiện không còn nhiều người biết nghề và làm nghề chạm bạc, ông đang truyền nghề cho con trai. Hy vọng rằng, các thế hệ sau tiếp tục lưu truyền và gìn giữ nghề, gìn giữ nét đẹp văn hóa của người Nùng.
Sản phẩm bạc của người Nùng khác biệt và nổi trội hơn hẳn so với ở nhiều nơi bởi họa tiết tinh tế, mẫu mã đa dạng, cân đối ở thủ pháp xử lý sáng tối nhờ kỹ thuật tạo khối của nghệ nhân trên chất liệu bạc.Các sản phẩm mỹ nghệ làm từ bạc không chỉ tiêu thụ trong cộng đồng người Nùng ở Hoàng Su Phì mà còn bán ra thị trường với giá khá cao để đem lại thu nhập cho các nghệ nhân làm bạc.
Với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học tiêu biểu, nghề chạm bạc của người Nùng tại xã Pờ Ly Ngài và Nàng Ðôn được đưa vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia theo quyết định số 2972/QĐ-BVHTTDL, ngày 27/8/2019 của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch./.
- Từ khóa :
- Bạc
- nghề chạm bạc
- người Nùng
- Hà Giang
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Giang nghiên cứu phương án xây dựng sân bay lưỡng dụng
18:18' - 14/02/2023
Bí thư Tỉnh uỷ Hà Giang cho biết, đơn vị tư vấn quy hoạch cũng đã nghiên cứu phương án xây dựng sân bay lưỡng dụng để máy bay A320, A321 có thể cất, hạ cánh trên diện tích đất khoảng 500 ha.
-
Kinh tế Việt Nam
Đầu tư 6.800 tỷ đồng xây dựng tuyến cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang
11:30' - 28/12/2022
Tỉnh Tuyên Quang vừa quyết định đầu tư Dự án cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang, giai đoạn 1 (đoạn qua tỉnh Tuyên Quang) với tổng mức đầu tư 6.800 tỷ đồng.
-
Đời sống
Hà Giang mùa hoa tam giác mạch
10:25' - 30/11/2022
Thời điểm trời chuyển se lạnh, bắt đầu từ tháng 10 tới tháng 12 là lúc hoa tam giác mạch đua nhau khoe sắc rợp trời nơi cao nguyên đá.
-
Kinh tế & Xã hội
Khẩn trương điều tra, làm rõ vụ nữ hướng dẫn viên du lịch bị xâm hại tại homestay ở Hà Giang
21:56' - 21/09/2022
Ngay sau khi nhận được đơn tố giác, Công an huyện Hoàng Su Phì đã vào cuộc xác minh điều tra.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 25/4 và ngày tốt tháng 4
05:15'
Xem ngay lịch âm 25/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 25/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Mưa đá dữ dội trút xuống Lào Cai
20:43' - 24/04/2024
Khoảng 18 giờ 30 phút ngày 24/4, mưa rào kèm mưa đá dữ dội bất ngờ trút xuống tỉnh Lào Cai.
-
Đời sống
Liệu pháp tế bào gốc điều trị bệnh thoái hóa thần kinh
11:25' - 24/04/2024
Một nhóm nhà khoa học Đại học Coimbra (UC) của Bồ Đào Nha đã tạo thành công tế bào gốc của con người từ tế bào da, qua đó phát triển phương pháp có thể giúp chống lại bệnh thoái hóa thần kinh SCA3.
-
Đời sống
Không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm kéo dài từ ngày 26/4 đến hết 1/5
07:58' - 24/04/2024
Quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) kéo dài thời gian hoạt động các không gian đi bộ trên địa bàn quận tới 6 ngày, từ ngày 26/4 (thứ Sáu) đến hết ngày 1/5 (thứ Tư) trong dịp nghỉ lễ.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 24/4 và ngày tốt tháng 4
05:15' - 24/04/2024
Xem ngay lịch âm 24/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 24/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.
-
Đời sống
Hành trình chinh phục bầu trời
15:19' - 23/04/2024
Đối với ngành hàng không dân dụng Việt Nam, Đoàn bay 919 là nơi cung cấp nhiều thế hệ phi công Việt Nam cho hàng không nước nhà, là những sứ giả đưa Việt Nam kết nối với bạn bè thế giới.
-
Đời sống
Đồng yen giảm, người tiêu dùng Nhật Bản lao đao
15:06' - 23/04/2024
Trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động, đồng yen Nhật Bản liên tục giảm giá so với USD, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho đời sống người dân nước này.
-
Đời sống
Giới trẻ và trào lưu QR code
10:10' - 23/04/2024
Thanh toán điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt đang có sự tăng trưởng, trong đó thanh toán qua phương thức QR Code trở nên phổ biến và được nhiều người tiêu dùng sử dụng vì nhanh chóng, tiện lợi.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm hôm nay 23/4 và ngày tốt tháng 4
07:32' - 23/04/2024
Xem ngay lịch âm 23/4 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ hoàng đạo, giờ đẹp hôm nay 23/4 và lịch vạn niên tháng 4, chuyển đổi lịch âm - dương 2024.